Orijinal Başlık: Mesudiye Zırhlısı’nın Hatırası 110 Yıl Sonra Ortaya Çıktı
İngiliz B-11 denizaltısı tarafından 13 Aralık 1914’te batırılan Mesudiye Zırhlısı’nda 10 subay ve 25 asker hayatını kaybetti. ÇOMÜ AÇASAM Müdür Yardımcısı Dr. İsmail Sabah, arşiv çalışmaları yürütürken, Mesudiye Zırhlısı’nda çarkçı yüzbaşı olarak görev yapan İbrahim Şevki Efendi’ye ait, geminin saldırıya uğradığı an ve mahsur kalan askerlerin kurtarılmasına dair bilgilerin yer aldığı bir mektubu ortaya çıkardı. Mesudiye Zırhlısı’nın 40 yıl boyunca Osmanlı Donanması’na hizmet ettiğini belirten Dr. Sabah, “Filoda iş göremeyeceği düşünülerek Çanakkale Boğazı’na sevk edilmişti. Mesudiye Zırhlısı, Çanakkale’ye vardığında Kepez burnu civarında Sarısığlar mevkiinde demirlemesi ve sabit bir batarya olarak kullanılması planlandı. Bu sayede Mesudiye Zırhlısı, boğaz girişini savunacak, demirleyecek ve mayın hatlarının korunmasında da önemli bir rol üstlenecekti” şeklinde konuştu.
“MESUDİYE ZIRHLISI, DENİZALTI SALDIRISINA UĞRADI” Gemi mürettebatının, yüzer bir araç olan geminin sabit bir batarya olarak kullanılmasına karşı çıktığını ve bunun getireceği tehlikeleri vurguladığını belirten Dr. Sabah, “Ancak kendilerine verilen emirde, bu kararın değiştirilemeyeceği iletildi ve belirtilen mevkiye giderek sabit bir batarya olarak görev almaları emredildi. Bunun üzerine Mesudiye Zırhlısı ilgili yerde demirleyerek görevine başladı. Ancak gemi, mürettebatın özellikle belirttiği tehditlerden biri olan denizaltı saldırısına maruz kaldı. 13 Aralık 1914’te, yani tam 110 yıl önce demir attığı Sarısığlar mevkiinde, isabet eden iki torpido sonucunda çok kısa sürede alabora olarak yan yattı. Mevcut altı mayın hattının Çanakkale Boğazı’ndaki konumları incelendiğinde, B-11 denizaltısının Sarısığlar Koyu’nda demirleyen Mesudiye Zırhlısı’na torpido atmak için beş mayın hattından bir şekilde geçtiği görülmektedir. Denizaltı teknolojisinin mevcut durumu da dikkate alındığında, bu eylemin çok cesur bir başarı olduğu anlaşılmaktadır” dedi.
“KURTARMA ÇALIŞMALARI TAM 36 SAAT SÜRDÜ” Kurtarma faaliyetlerinin 36 saat sürdüğünü ifade eden Dr. Sabah, “Torpidoların vurduğu Mesudiye Zırhlısı’nın bulunduğu alan sığ olduğundan, alabora olduğunda geminin alt kısmı su yüzeyinde kalmıştı. Salt Araştırma Merkezi’nin arşivinde bu olayları anlatan değerli bir mektup bulduk. Mektubu yazan, gemide çarkçı yüzbaşı olarak görevli İbrahim Şevki Efendi. Mektupta, geminin patlama sonrası alabora olup, su akınından dolayı çıkamadıklarından bahsediyor. Yanında başka askerler ve subaylar da vardı. Bunun üzerine, çeşitli seslerle yaşadıklarını haber vermeye çalışmışlar. Hemen ardından kurtarma çalışmaları başlamış. Bu detayları İbrahim Şevki Efendi’nin mektubu anlatıyor. Geminin altını delip kurtulmalarını sağlayacak oksijen aleti Çanakkale’de mevcut olmadığından, dalgıçlarla birlikte İstanbul’dan gönderiliyor. Kurtarma işlemleri tam 36 saat sürüyor. Nihayetinde 36 saat sonunda İbrahim Şevki Efendi ve diğer mahsur kalan askerler Mesudiye Zırhlısı’ndan kurtarılıyor.”
“KRİTİK ANLARIN VE SAATLERİN DETAYLARINI ANLATIYOR” Mektup hakkında bilgi veren Dr. Sabah, “İbrahim Şevki Efendi’nin mektubunda, Mesudiye Zırhlısı’ndan kurtulduktan sonra İstanbul’a gönderildiğini, burada Selanik Mayın Gemisi’nde bir görev verildiğini belirtiyor. İbrahim Şevki Efendi, tekrar denizde görev almak istemediği için bu karara itiraz ediyor. Kendisine, ‘Sen batıp çıktın, zaten tecrübelisin. Bu görevi başkasına verip onu da mı zora sokalım?’ diye yanıt verildiğini ifade ediyor. Başkalarının da müdahil olmasıyla görevinden af talep ediyor ve kara kuvvetlerinde yeni bir görev alıyor. İbrahim Şevki Efendi, bu süreçte emekli olana kadar farklı birliklerde görevini sürdürüyor” açıklamalarında bulundu.
“OLDUKÇA KIYMETLİ BİR BELGE” Dr. Sabah, sözlerine şöyle devam etti: “Yıllar geçtikçe, 1943 yılında Ankara Radyosu’nda ‘Geçmişte Bugün’ adıyla yapılan programda Mesudiye Zırhlısı’nın hikâyesi anlatılıyor. İbrahim Şevki Efendi emeklilik döneminde bu programda bahsedildiğini öğrenince, bir yıl sonra yeniden kendisinden bahsedileceğini düşünerek geminin batışının yıl dönümü olan 13 Aralık’tan önce, 8 Aralık’ta bir mektup yazıyor. Bu mektubu Osmanlı Türkçesi ile kaleme alıyor. Feridun Fazıl Tülbentçi’ye gönderdiği bu mektup, Mesudiye Zırhlısı’nın vurulmasından, gemide mahsur kalmalarına ve kurtarma çalışmalarına dair o kritik saatlerin detaylarını sunuyor. Hem özel hem de kamu arşivlerimiz, Çanakkale Muharebeleri hakkında oldukça değerli belgeler barındırıyor. Bu belgeleri inceledikçe, Çanakkale Savaşları’na ait önemli detayları da ortaya çıkarabiliyoruz. İbrahim Şevki Efendi’nin 8 Aralık 1944 tarihinde Feridun Fazıl Tülbentçi’ye yazdığı bu mektup, 110 yıl önce yaşanan bu olayların detaylarını sunması açısından büyük bir tarihî belge niteliğinde.”
