Orijinal Başlık: Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği 12 yıl aradan sonra yeniden açıldı
Orijinal İçerik Parçası:
Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına göre, Suriye’deki İslamcı militan grup Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif güçlerin Şam’ı kontrol altına alması ve Esad yönetiminin yıkılmasının ardından, Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği Cumartesi günü yeniden etkin hale geldi. Suriye’de yeni bir yönetimin iş başına gelmesiyle, büyükelçiliklerini yeniden açmayı taahhüt eden ülkeler arasında Türkiye de yer aldı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, büyükelçiliğin 14 Aralık’tan itibaren faaliyete geçeceğini duyurdu. NTV’ye konuşan Fidan, tüm diplomatik kadronun Şam’a doğru yola çıktığını aktardı. Bakanlığın açıkladığı bilgilere göre, Türkiye’nin Nuakşot (Moritanya) Büyükelçisi Burhan Köroğlu, Şam Büyükelçiliği’nin Geçici Maslahatgüzarı olarak atanmıştı. 13 Aralık’ta NTV’ye verdiği demeçte Fidan, Suriye’deki yönetim değişikliği süreci hakkında da değerlendirmelerde bulundu. İngiltere ve ABD, ‘terör örgütü’ listesinde yer alan HTŞ ile nasıl bir iletişim kuruyor? Suriye’de HTŞ’nin çağrısıyla birçok şehirde Esad’ın devrilmesi kutlandı. Suriye Milli Ordusu’nun Tel Rıfat operasyonuyla ilgili olarak hangi bilgiler mevcut? 13 yaşındaki Hamza’nın annesi, öldürülmesinin ardından Suriye protestolarını başlatan açıklamasında, ‘Esad inşallah bedelini öder’ dedi. Fidan, Doha’da gerçekleştirilen bir toplantıda Rusya ve İran ile Suriye’ye müdahale etmemeleri konusunda bir anlaşma sağlandığını belirtti ve “Bir noktadan sonra onların da telefonla irtibat kurduğunu, o akşam da Esad’ın görevden ayrıldığını” ifade etti. Fidan, “Biz de bu geçiş sürecinin kan dökülmeden gerçekleşmesi için tedbirli davrandık” sözlerini kullandı. Ayrıca, Türkiye tarafından PKK’nın Suriye’daki uzantısı olarak görülen Halk Savunma Birlikleri için, “YPG’nin ortadan kaldırılması stratejik hedefimiz” şeklinde konuştu. Şam’daki yönetimin kendi toprak bütünlüğünü korumak için atacağı adımların sonucunda “YPG’nin artık pek fazla bir alan bulamayacağını” söyleyen Fidan, “Suriye’deki kardeşlerimizin kendi topraklarındaki tehdidi ortadan kaldırmasını bekliyoruz” dedi ve ekledi: “Bir an önce YPG içerisinde Suriyeli olmayan unsurların ülkeden ayrılmaları gerek. YPG’nin tüm komuta kademesinin de ülkeyi terk etmesi lazım. Ardından kalanların silahlarını bırakıp yaşamaya devam etmeleri gerekiyor.” Suriyeli Kürtler bu noktadan sonra ne yapacak? PYD, HTŞ’ye nasıl yaklaşıyor?
Büyükelçilik ‘şartlar uygun olunca’ açılacak. MİT Başkanı İbrahim Kalın, 12 Aralık’ta Şam’a giderek Emevi Camii’nde namaz kıldı. Kalın’ın Şam ziyaretinin detayları resmi olarak açıklanmadı. Ancak Suriye Enformasyon Bakanlığı, Kalın’ın HTŞ lideri Ahmed eş-Şera (Ebu Muhammed Colani) ve Suriye’deki geçiş hükümetini kurmakla görevlendirilen Muhammed el-Beşir ile görüşeceğini bildirdi. Türkiye, Suriye iç savaşının başlamasından bir yıl sonra, 26 Mart 2012’de Şam’daki büyükelçiliğini kapatmıştı. Ankara, kapalı olan elçiliğin yeniden açılması için uygun şartların oluşması gerektiğini belirtmişti. Suriye Kurtuluş Hükümeti, 12 Aralık’ta yaptığı açıklamada, Şam’da büyükelçiliklerini yeniden açma sözü veren ülkelere teşekkür etti. Bu ülkeler arasında Mısır, Irak, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Ürdün, Umman ve İtalya yer alıyor. Aynı açıklamada, Katar ve Türkiye’nin de büyükelçiliklerini yeniden açma konusunda Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne güvence verdiği kaydedildi. Bir gazetecinin büyükelçiliğin açılıp açılmayacağına dair bir sorusu üzerine Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Ona bakacağız. Şartların oluşmasını bekleyeceğiz” açıklamasında bulundu. Fidan’ın ifadeleri, Türkiye’nin elçiliğin açılması için acele etmeyeceğini, özellikle HTŞ liderliğinde yeni yönetim kurma çalışmalarını takip edeceği anlamına geliyor. Hem siyasi durumun hem de büyükelçiliğin yeniden açılması için gereken teknik ve lojistik çalışmaların zaman alacağı öngörülmektedir.
Büyükelçilik Mart 2012’de kapatıldı. Türkiye, 26 Mart 2012’de Şam Büyükelçiliği’ni, ülkedeki artan şiddet olayları nedeniyle güvenlik endişeleri doğrultusunda kapattı. Türkiye’nin son Şam Büyükelçisi Ömer Önhon ve diğer diplomatlar Ankara’ya geri çağrıldı. Elçiliğin kapatılması, Beşar Esad yönetimini siyasi olarak izole etme mesajı olarak da değerlendirildi. Türkiye, 15 Mart 2011’de başlayan iç savaşın ilk aylarda Esad yönetimiyle temas kurmaya çalışmış, sorunun siyasi yollarla çözülmesi için Şam’ın muhalefetle uzlaşması gerektiği yönünde telkinde bulunmuştu. Ancak, Esad yönetimi uzlaşmaya gitmeyip askeri operasyonlara devam edince Türkiye-Şam ilişkileri tamamen kopma noktasına geldi. Türkiye, o dönemden itibaren Esad yönetiminin devrilmesi için bir araya gelen Suriye muhalefetine ev sahipliği yapmaya ve destek olmaya başladı. Türkiye, elçiliğini kapattıktan iki ay sonra ise, Suriye ordusunun Humus’taki saldırısına yanıt olarak, Şam yönetimiyle bağlantılı diplomatları 30 Mayıs 2012’den itibaren 72 saat içinde Türkiye’yi terketmeye davet etti. O tarihten bu yana, Suriye’nin Ankara Büyükelçiliği kapalı kalmıştır. Suriye’nin İstanbul Başkonsolosluğu ise faaliyetlerine devam etmektedir. Türkiye, Halep Başkonsolosu Adnan Keçeci ve ekibini Temmuz 2012’de ciddi güvenlik endişeleri nedeniyle geri çekmiştir. Bunun ardından kentteki durumun normale dönmesi ve siyasi sürecin netleşmesiyle Halep Başkonsolosluğu’na yeni atamaların yapılması beklenmektedir.
