Başlık: Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği 12 Yıl Aradan Sonra Yeniden Açıldı
Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği, Suriye’de İslamcı militan grup Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) öncülüğündeki muhalif grupların başkenti ele geçirmesi ve Esad yönetiminin zayıflamasının ardından yeniden faaliyete geçti. Cumartesi günü gerçekleştirilen açılış, Türkiye’nin de bu yeni dönemde Şam’da büyükelçilik açma taahhüt eden ülkeler arasında yer almasıyla mümkün oldu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, büyükelçiliğin 14 Aralık’tan itibaren hizmete gireceğini duyurdu. Ayrıca Fidan, tüm büyükelçilik çalışanlarının Şam’a doğru yola çıktığını belirtti.
Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Türkiye’nin Nuakşot (Moritanya) Büyükelçisi Burhan Köroğlu’nun, Şam Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı olarak atandığını bildirdi. Fidan, 13 Aralık Cuma günü yaptığı açıklamalarda, Suriye’deki yönetim değişikliği süreci hakkında da bilgiler verdi. HTŞ’nin davetiyle birçok şehirde Esad yönetiminin devrilmesi kutlandı. Fidan, Doha’da Rusya ve İran ile Suriye’den müdahale etmemeleri konusunda bir anlaşma sağladıklarını vurgulayarak, “Bir noktada onlar da bizi aradı, akşam Esad gitti” dedi.
Ayrıca, geçiş sürecinin barışçıl yürümesi için dikkatli davrandıklarının altını çizen Fidan, Türkiye tarafından PKK’nın Suriye uzantısı olarak görülen Halk Savunma Birlikleri (YPG) için “YPG’nin ortadan kaldırılması bizim stratejik hedefimiz” ifadesini kullandı. Fidan, Suriye’deki kardeşlerimizin kendi topraklarındaki tehdidi ortadan kaldırmalarını beklediklerini belirtti ve “YPG içindeki Suriyeli olmayan unsurların ülkeyi terk etmesi gerekiyor” dedi.
MİT Başkanı İbrahim Kalın da 12 Aralık’ta Şam’a giderek Emevi Camii’nde namaz kıldı. Kalın’ın ziyaretinin detayları resmi olarak açıklanmadı, ancak Suriye Enformasyon Bakanlığı, Kalın’ın HTŞ lideri Ahmed eş-Şera (Ebu Muhammed Colani) ve Suriye’deki geçiş hükümetini kurmakla görevlendirilen Muhammed el-Beşir ile görüşeceğini duyurdu.
Türkiye, Suriye iç savaşının başlamasından bir yıl sonra, 26 Mart 2012’de Şam’daki büyükelçiliğini kapatmıştı ve yeni elçiliğin açılması için şartların oluşmasını bekleyeceğini belirtmişti. Suriye Kurtuluş Hükümeti, 12 Aralık’ta, Şam’daki büyükelçiliklerini yeniden açma vaadinde bulunan ülkelere teşekkür etti. Bu ülkeler arasında Mısır, Irak, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Ürdün, Umman ve İtalya yer almakta. Katar ve Türkiye’nin de büyükelçiliklerini yeniden açma hususunda Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne güvencesini verdiği ifade edildi.
Büyükelçiliğin açılmasına dair bir gazetecinin sorusu üzerine Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Şartların oluşmasını bekleyeceğiz” dedi. Bu durum, Türkiye’nin acele etmeyeceği, özellikle HTŞ liderliğindeki yeni yönetim kurulma çalışmalarını gözlemleyeceği anlamına geliyor. Yanı sıra, büyükelçiliğin yeniden açılması için gerekli teknik ve lojistik hazırlıkların da zaman alacağı öngörülmekte.
Türkiye, Şam Büyükelçiliği’ni, 26 Mart 2012’de artan şiddet olayları ve güvenlik kaygıları nedeniyle kapatmıştı. Ülkenin son Büyükelçisi Ömer Önhon ve diğer diplomatlar Ankara’ya geri çağrıldı. Elçiliğin kapatılması, Beşar Esad yönetiminin siyasi olarak izole edilmesi amacıyla da değerlendirildi. Türkiye, 15 Mart 2011’de başlayan iç savaşın ilk aylarında Esad yönetimi ile iletişimde kalmış, sorunun siyasi yollarla çözümü için muhalefetle uzlaşması gerektiğini belirtmişti. Ancak Esad yönetiminin askeri müdahalelere devam etmesi, Türkiye-Şam ilişkilerinin tamamen kopmasına yol açtı. Türkiye, o tarihten sonra Esad yönetimini devirmek amacıyla muhalefete destek verdi.
Elçiliğin kapatılmasından iki ay sonra, Suriye ordusunun Humus’ta gerçekleştirdiği saldırıya yanıt olarak, Türkiye, Şam yönetimine bağlı diplomatların Türkiye’den ayrılmasını istemişti. O günden bu yana Suriye’nin Ankara Büyükelçiliği kapalı kalmaya devam etti. Ancak Suriye’nin İstanbul Başkonsolosluğu faaliyetlerini sürdürmektedir. Türkiye, Halep Başkonsolosu Adnan Keçeci ve ekibinin Temmuz 2012’de ciddi güvenlik endişeleri nedeniyle geri çekilmesine sebep olmuştu. Durumun normalleşmesinin ardından Halep Başkonsolosluğu’na yeni atamaların yapılması beklenmektedir.
