Başlık: Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği 12 Yıl Sonra Yeniden Faaliyete Geçti
Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına göre, Suriye’de İslamcı militan grup Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalefet güçlerinin başkenti ele geçirmesi ve Esad yönetiminin düşmesinin ardından, Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği Cumartesi günü yeniden açıldı. Yeni yönetim, uluslararası alanda büyükelçiliklerini yeniden açma vaadinde bulunan ülkeler arasında Türkiye’yi de saymıştı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, büyükelçiliğin 14 Aralık’tan itibaren faaliyete geçeceğini açıkladı. NTV ile yaptığı söyleşide Fidan, tüm elçilik personelinin Şam’a doğru yola çıktığını bildirdi. Ayrıca, Türkiye’nin Nuakşot (Moritanya) Büyükelçisi Burhan Köroğlu’nun, Şam Büyükelçiliği’nin Geçici Maslahatgüzarı olarak atandığı da belirtildi.
Fidan, NTV’de yaptığı açıklamada Suriye’deki yönetim değişikliği süreci hakkında da yorum yaptı. İngiltere ve ABD’nin, ‘terör örgütü’ listesinde yer alan HTŞ ile nasıl bir iletişim kurduğuna dikkat çekti. Fidan, Doha’daki bir toplantıda Rusya ve İran ile Suriye’ye müdahale etmemeleri üzerine bir anlaşmaya vardıklarını ifade ederek, ‘Bir noktadan sonra onlar da telefon etti, o akşam Esad gitti’ dedi. Geçiş sürecinin kan dökülmeden ilerlemesi için dikkatli davrandıklarını da sözlerine ekledi.
Türkiye, PKK’nın Suriye’deki kolu olarak değerlendirdiği Halk Savunma Birlikleri (YPG) üzerine de stratejik hedeflerinin YPG’nin ortadan kaldırılması olduğunu belirtti. Fidan, Şam yönetiminin toprak bütünlüğünü sağlaması durumunda ‘YPG’nin artık zemin bulamayacağını’ dile getirdi. Ayrıca, ‘YPG içindeki Suriyeli olmayan unsurların bir an önce ülkeyi terk etmesi gerekli. YPG’nin tüm komuta kademesinin de ayrılması lazım. Geriye kalanların da silahlarını bırakıp yaşamaya devam etmeleri gerekir’ ifadelerini kullandı.
MİT Başkanı İbrahim Kalın, 12 Aralık’ta Şam ziyaretinde bulunarak Emevi Camii’nde namaz kıldı. Ancak, Calın’ın ziyaretinin detayları resmi olarak verilmedi. Suriye Enformasyon Bakanlığı, Kalın’ın HTŞ lideri Ahmed eş-Şera ve geçiş hükümetini kurmakla görevlendirilen Muhammed el-Beşir ile görüşeceğini duyurdu. Türkiye, Suriye iç savaşının patlak vermesinden bir yıl sonra 26 Mart 2012’de Şam Büyükelçiliği’ni kapatmıştı. Kapatılan elçiliğin açılması için mevcut şartların uygun hale gelmesinin bekleneceği vurgulanmıştı.
Suriye Kurtuluş Hükümeti, 12 Aralık’ta yaptığı açıklamada, Suriye’de büyükelçiliklerini yeniden açacak olan ülkelere teşekkür etti. Bu ülkeler Mısır, Irak, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Ürdün, Umman ve İtalya olarak belirtildi. Açıklamada, Türkiye ve Katar’ın da elçiliklerini yeniden açma taahhüdünde bulundukları kaydedildi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, büyükelçiliğin açılışıyla ilgili sorulan bir soruya ‘Ona bakacağız. Şartların oluşmasını bekleyeceğiz’ şeklinde cevap verdi. Bu açıklama, Türkiye’nin elçiliğin açılması konusunda acele etmeyeceğini ve özellikle HTŞ liderliğindeki yeni yönetimle ilgili gelişmeleri izlemeyi planladığını düşündürüyor. Ayrıca, büyükelçiliğin yeniden açılması için gereken teknik ve lojistik hazırlıkların da zaman alacağı öngörülüyor.
Büyükelçilik, 2012’de kapatılmıştı. Türkiye, Şam Büyükelçiliği’ni o dönemde artan şiddet olayları nedeniyle kapatma kararı almıştı. Son büyükelçi Ömer Önhon ve tüm diplomatlar Ankara’ya geri çağrıldı. Elçiliğin kapatılması, Beşar Esad yönetiminin siyasi olarak izole edilmesi gerektiğini vurgulayan bir mesaj olarak görülmüştü. Türkiye, Suriye’deki iç savaşın başlangıç aşamalarında Esad yönetimi ile iletişimde kalmış, sorunun siyasi yollarla çözülebilmesi için muhalefetle uzlaşma çağrısında bulunmuştu. Ancak Esad yönetiminin askeri müdahalesine devam etmesi, Ankara-Şam ilişkilerini tamamen koparmıştı. Türkiye, elçiliğini kapattıktan iki ay sonra, Suriye ordusunun yaptığı saldırılara tepki olarak, Şam yönetimine bağlı diplomatların Türkiye’den ayrılmasını istemişti. O zamandan bu yana, Suriye’nin Ankara Büyükelçiliği kapalı kalmış, İstanbul Başkonsolosluğu ise faaliyetlerine devam etmiştir. Türkiye, Halep Başkonsolosu ve ekibini Temmuz 2012’de güvenlik endişeleri nedeniyle geri çekmiştir. Kentte durumun normalleşmesinin ardından Halep Başkonsolosluğu’na yeni atamalar yapılması bekleniyor.
