1987’den Günümüze: Hamas’ın Çarpıcı Lider Kaybı ve Suikastlar

Kaynak: Getty Images İsmail Haniye’nin İran’ın başkenti Tahran’da uğradığı suikast sonrasında Hamas’ın liderliğine atanan Yahya Sinvar da Gazze’de yaşanan bir olayda öldürüldü. İsrail güvenlik güçleri, 61 yaşındaki Sinvar’ın 7 Ekim saldırısının planlayıcısı olduğuna inanıyordu. Sinvar, 1962 yılında Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan Han Yunus Mülteci Kampı’nda dünyaya gelmiştir. İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde 1987’de başlayan ilk Filistin ayaklanmasından bu yana Hamas’ın liderlerine ve önemli isimlerine suikastlar düzenlemekle suçlanmaktadır. Hamas, lideri İsmail Haniye’nin İsrail’in gerçekleştirdiği Tahran’daki saldırıda yaşamını yitirdiğini duyurdu. İsmail Haniye, 31 Temmuz 2024’te, Tahran’da bulunduğu konutuna yapılan güdümlü füze saldırısının kurbanı oldu. Gazze’deki ateşkes müzakerelerinden bir sonuç çıkmayınca, ABD, müzakerelerin ‘sonuç alıcı bir şekilde ilerlediğini’ savunmaya devam etti. Haniye’nin üç oğlunun öldüğü İsrail saldırısı hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Filistin lideri Abbas, BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında ‘Gazze’nin tek karış toprağını bile İsrail’e vermeyeceğiz’ dedi. İsrail’in Gazze’deki iki okuluna düzenlediği saldırılarda en az 20 Filistinli hayatını kaybetti. Haniye, İran’ın yeni cumhurbaşkanının yemin törenine katılmak üzere Tahran’da bulunmaktaydı. İsrail, Haniye’nin öldürülmesi hakkında resmi bir açıklama yapmamıştır; ancak ülkenin genellikle bu tür durumlarda sessiz kaldığı bilinmektedir. Yahya Ayyaş, Filistinli intihar eylemcilerinin arkasındaki ‘Mühendis’ olarak bilinen bir isimdir ve 5 Ocak 1996’da, o dönemde Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) yönetimindeki Gazze’de hayatını kaybetmiştir. Ayyaş’ın cep telefonunun elinde patladığı bildirilmiştir ve Filistinliler, sorumluluğu kabul etmeyen İsrail’i suçlamıştır. Hamas, Şubat ve Mart aylarında dokuz gün boyunca üç İsrail kentinde 59 kişinin ölümüne yol açan dört intihar saldırısıyla misilleme yapmıştır. Hamas’ın öldürülen siyasi lideri İsmail Haniye kimdir? Halid Meşal, Hamas’ın kurucularından biri ve eski siyasi lideridir. 1997’de, Ürdün’ün başkenti Amman’daki ofisine yakın bir sokakta İsrail ajanları tarafından başarılı bir suikast girişimine maruz kalmıştır. Meşal’e yürüyüşü sırasında şırınga ile zehir enjekte edilmiştir. Ürdün yetkilileri bu suikast girişimini açığa çıkarmış ve iki Mossad ajanını tutuklamıştır. O dönemin Ürdün Kralı Hüseyin, dönemin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya Meşal’e enjekte edilen maddenin panzehirini istemiştir. Aksi takdirde, zanlıları asma ve Ürdün’ün İsrail ile olan barış anlaşmasını feshetme tehdidinde bulunmuştur. Dönemin ABD Başkanı Bill Clinton’un baskıları sonucunda Netanyahu, başlangıçta reddettiği bu talebi kabul etmiştir. Ayrıca, Hamas lideri Şeyh Ahmed Yasin’i de serbest bırakmayı kabul etmiştir. Ancak Yasin, yedi yıl sonra Gazze’de hayatını kaybetmiştir. Muhammed Deif, Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları’nın lideridir ve İsrail’in onu yıllardır öldürmeye çalıştığı bilinmektedir. Kaynak: Getty Images Şeyh Ahmed Yasin, Hamas’ın kurucularından biri ve dini lideri olarak bilinir. 22 Mart 2004 tarihinde, Gazze’de bir camiden çıkarken helikopterden fırlatılan bir füze ile öldürülmüştür. Binlerce Filistinli, Gazze’de intikam sloganları atarak yürüyüş yapmıştır. Hamas yetkilileri bu suikastın, İsrail’in ‘cehennemin kapılarını açtığını’ söylemiştir. Bu durum, Filistin’de ve diğer Müslüman ülkelerde geniş çaplı protestolara ve kınamalara yol açmıştır; aynı zamanda İsrail-Filistin çatışmasında önemli bir tırmanışa işaret etmektedir. Abdülaziz El Rantisi, 17 Nisan 2004 tarihinde Gazze’de bir araca düzenlenen İsrail helikopteri saldırısında öldürülmüştür. Rantisi ve iki koruması, bu saldırıda yaşamını yitirmiştir. Hamas liderliği bu olaydan sonra saklanmaya başlamıştır ve Rantisi’nin halefinin kimliği gizli tutulmuştur. Suikast, Şeyh Ahmed Yasin’in öldürülmesinin ardından Gazze’de Hamas liderliğini devralmasından kısa bir süre sonra gerçekleşmiştir. Adnan El Gul, Hamas’ın bombalama uzmanı olarak bilinir ve 21 Ekim 2004 tarihinde Gazze’deki bir İsrail hava saldırısında hayatını kaybetmiştir. El Gul, Hamas’ın askeri kanadında ikinci sırada yer almış ve sık sık İsrail yerleşimlerine atılan ‘Kassam’ roketinin yaratıcısı olarak anılmıştır. Adnan El Gul, Hamas’ın İzzeddin El Kassam Tugayları’nın lideri Muhammed Deif’in yardımcısıydı. Nizar Rayan, Hamas’ın en sert siyasi liderlerinden biri olarak kabul edilen bir din adamıdır ve İsrail içerisinde yeni intihar saldırıları düzenlenmesi çağrısında bulunmuştur. Rayan, 1 Ocak 2009’da Cebaliye mülteci kampında gerçekleşen bombardmanda iki eşinden biri ve yedi çocuğuyla beraber hayatını kaybetmiştir. 15 Ocak 2009’da, Gazze Şeridi’nde Hamas’ın İçişleri Bakanı Said Seyyam da bir İsrail hava saldırısında öldürülmüştür. Seyyam, 13.000 Hamas polisinden ve güvenlik görevlisinden sorumluydu. Salih Aruri, 2 Ocak 2024 tarihinde Beyrut’un güney banliyölerinde, İsrail’e ait bir insansız hava aracıyla düzenlenen saldırıda Hamas’ın siyasi kanadındaki üst düzey yöneticilerden biri olarak öldürülmüştür. Aruri, aynı zamanda Hamas’ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları’nın da kurucusudur.