Karadeniz bölgesinde fındık üreticileri, uzun bir süredir kahverengi kokarca böceğiyle başa çıkmaya çalışıyor. 7 yıl önce Gürcistan’dan Türkiye’ye giriş yapan bu istilacı böcek türü, iklim değişikliği nedeniyle ülkemizin dört bir yanına hızla yayıldı. İstanbul’a kadar ulaşan böceğe karşı çeşitli önlemler alınmaya devam ederken, Çin’den getirtilen Samuray arıları ise bu süreçte önemli bir rol oynamakta. Fındık üreticileri, bu böcek nedeniyle %40 oranında verim kaybı yaşamaya başladı ve buna karşı yeni mücadele yöntemleri talep ediliyor.
Kahverengi kokarca böceği, Türkiye’nin tarım alanlarına ciddi zarar vermeye devam ediyor. 2017 yılında Gürcistan üzerinden uçarak Karadeniz Bölgesi’ne ulaşan bu böcek türü, ardından Marmara Bölgesi’ne de sıçradı. Tarım ürünleri için büyük bir tehdit oluşturan kahverengi kokarca, fındık ağaçlarına zarar vererek %40 oranında verim kaybına neden oluyor. Bu böcek, 65 ile 95 gün içinde 400’e kadar yumurta bırakabiliyor ve 80 kilometreye kadar uçabiliyor. İstilacı tür evlere de girip çoğalırken, neredeyse her bitkiyle beslenmekte ve bu durum ürünlerin çürümesine yol açmaktadır. Uzmanlar, bu böceğin 7 yıl içinde tüm ülkeyi etkisi altına alabileceği uyarısında bulunuyor.
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, sıcaklık artışının kokarca böceğinin yumurtlama oranını artırdığını belirtirken, bu böcek türünü kontrol altına almak amacıyla Çin’den Samuray arıları getirildiğini vurguladı. Arıların etkisinin 3-4 yıl içinde gözlemlenebileceğine dikkat çeken Suiçmez, kimyasal mücadelenin diğer canlılar üzerinde de risk oluşturduğunu ifade etti. Kokarca böceğinin Karadeniz’deki etkisinin fındıkta başladığını ve yaz mevsiminde Yalova’ya kadar yayıldığını aktaran Suiçmez, eğer acil önlemler alınmazsa bu böceğin tüm ülkeye yayıldığına dikkat çekti.
Artvin Çoruh Üniversitesi’nden Prof. Dr. Temel Göktürk, denize yakın bölgelerde böceğin daha yoğun bir şekilde ürediğini söyleyerek, bu türün Sarp Sınır Kapısı’ndan gelen kamyonların üzerinde seyahat ettiğini belirtti. 7 yıl içinde Doğu Karadeniz Bölgesi’nden İstanbul’a kadar ulaştığını da ifade eden Göktürk, kahverengi kokarca böceğinin meyvelerle beslendiğini vurguladı. Kokarca, ekonomik değeri yüksek ürünlerin yanı sıra, yayılan salgılarla meyveleri acılaştırıp leke bırakıyor. Bu yıl fındık alanlarında yoğun bir şekilde görülen bu türün, önümüzdeki yıl hangi ürünlere zarar vereceği konusunda belirsizlik var. Olumlu bir gelişme ise Samuray arıları sayesinde mümkün olabilir; zira bu arılar, kokarca böceğinin yumurtasının içine kendi yumurtalarını bırakarak, onların çıkmasını engellemektedir. Eğer verim kaybı %5’e düşerse, istilacı türle mücadelenin başarılı olduğu kabul edilecektir.
Kahverengi kokarca böceğinin iklim değişikliğiyle bağlantılı bir tehdit olduğunu belirten Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden Prof. Dr. Cem Özkan, çevre sıcaklığındaki artışın böceğin çoğalımını hızlandıracağını ifade etti. Dünya için bir tehlike oluşturduğu belirtilen bu böcek türünün Karadeniz bölgesinde yaygın olduğunu dile getiren Özkan, zirai ilaç kullanımının kokarca gibi türlerle mücadelede yararlı canlıların da zarar görmesine neden olabileceğine dikkat çekti. Uğur böceklerinin, kokarca böceğiyle mücadelede önemli rol oynayan avcılardan biri olduğunu hatırlatan Özkan, acilen risk haritalarının çıkarılıp yayılım alanlarının takip edilmesi gerektiğini savundu. Ayrıca, yanlış ilaç kullanımının böceklerin direncini artırabileceğini de sözlerine ekledi.
