Başlık: İdam cezası alan Vietnamlı kadın, cellattan kaçmak için 9 milyar dolar bulmak zorunda
Vietnamlı eski emlak devi Truong My Lan, hayatını kurtarabilmek için zamanla mücadelesine devam ediyor. 68 yaşındaki Truong, dünyanın en büyük bankacılık dolandırıcılığının merkezinde yer aldığı gerekçesiyle aldığı ölüm cezasına yapılan itirazı kaybetti. Bu ceza, Vietnam’da nadiren verilen ve şaşırtıcı bir karar olarak değerlendirilmişti. Truong, beyaz yaka suçlardan ölüm cezası alan birkaç kadından biri oldu. Mahkeme, Truong’un gizlice Vietnam’ın beşinci en büyük bankası olan Saygon Ticari Bankası’nı yönettiğini ve 10 yıl boyunca bir dizi paravan şirket aracılığıyla bankadan 44 milyar dolar kredi ve nakit çektiğini belirledi. Savcılar, bu miktarın 27 milyar dolarının beyan edilenden farklı amaçlarla kullanıldığını ve 12 milyar dolarının da zimmetine geçirildiğini iddia etti. Sonuç olarak, Truong zimmet suçlamalarından dolayı ölüm cezasına çarptırıldı.
Vietnam yasalarına göre, Truong 12 milyar doların %75’ini yani 9 milyar doları geri ödeyebilirse, cezası ömür boyu hapse dönüştürülebiliyor. Van Thinh Phat Grubu’nun yönetim kurulu başkanı olan Truong My Lan, Nisan ayında görülen davasında zaman zaman meydan okur bir tutum sergilemiş olsa da, temyiz sürecinde daha pişman bir izlenim verdi. Truong, devlete bu kadar büyük bir yük olmaktan dolayı utanç duyduğunu ve tek isteğinin geri ödemek olduğunu ifade etti.
Truong My Lan, Ho Şi Minh City’deki mütevazı bir Çinli-Vietnamlı ailesinden geliyor. Annesiyle birlikte pazar tezgahlarında makyaj malzemeleri satarak ticarete adım attı. Vietnam’ın Doi Moi adını verdiği ekonomik reform döneminde mülklere yatırım yaparak büyüdü ve 1990’larda büyük bir otel ve restoran portföyüne sahip oldu. Nisan ayında ceza aldığında, önde gelen emlak şirketlerinden biri olan Van Thinh Phat Grubu’nun başındaydı. Bu durum, o dönemde Komünist Parti Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong’un liderliğindeki yolsuzlukla mücadele kampanyası açısından önemli bir gelişme olarak kaydedildi. Davada toplamda 85 sanık hapis cezası aldı; dört sanık ömür boyu hapse çarptırılırken, diğerleri 20 yıldan ertelenmiş 3 yıla kadar çeşitli hapis cezalarına mahkum edildi. Truong My Lan’ın eşi 9 yıl, yeğeni ise 17 yıl hapse girdi.
Vietnam Merkez Bankası’nın, bankacılık sektöründe büyük bir panik yaşanmaması için Saygon Ticari Bankası’nı kurtarmak amacıyla milyarlarca dolar harcadığı düşünülmektedir. Savcılar, Truong’un suçlarının “büyük ve eşi benzeri görülmemiş” olduğunu ve bu nedenle merhameti hak etmediğini belirttiler. Truong My Lan’ın avukatları ise müvekkillerinin gerekli 9 milyar doları bulmak için hızla çalıştıklarını, ancak varlıklarını nakde çevirmenin zor olduğunu savundular. Truong’un bazı varlıkları, başkent Ho Chi Minh City’de teorik olarak çabuk satılabilecek lüks konutlar. Geri kalan kısmı ise diğer işletmelerdeki hisseleri ve gayrimenkul projelerindeki payları içeriyor. Savcılık, sahtecilikle bağlantılı binin üzerinde varlık tespit etti ve bu varlıklar şu anda yetkililer tarafından dondurulmuş durumdadır.
BBC’nin yaptığı araştırma, Truong’un gerekli parayı toplayabilmek için arkadaşlarının yardımını da aldığını ortaya koydu. Avukatları, mali nedenlerden ötürü yargıçlardan müvekkiline merhamet göstermelerini talep etti. Ölüm cezası ile yargılanan bir kişi olarak, varlıklarını ve yatırımlarını en iyi fiyatla satma konusunda başarılı olmasının zor olduğunu belirttiler. Ölüm cezasının ömür boyu hapse çevrilmesi durumunda, bu işlemleri çok daha rahat yapabileceğini vurguladılar. Avukatlarından Nguyen Huy Thiep, BBC’ye, “Müvekkilimin varlıklarının gerekli tazminat miktarının üzerinde olduğunu” söyledi. Ayrıca; “Ancak bunun için zaman ve çaba gerektiğini, çünkü varlıklarının çoğunun gayrimenkullerden oluştuğunu ve nakde çevirmek için zamana ihtiyaç duyulacağını vurguladı. Truong My Lan, mahkemenin tazminat ödemesini yapabilmesi için en iyi koşulları sağlamak istiyor” ifadelerini kullandı. Yargıçların bu konuşmadan etkilenmesine pek kimse ihtimal vermiyordu. İtiraz başvurusunun reddedilmesiyle, Truong My Lan kelimenin tam anlamıyla zamanla yarış içinde olacak. Vietnam, ölüm cezalarını devlet sırrı olarak nitelendiriyor ve hükümet infaz bekleyen mahkum sayısını açıklamıyor. Ancak insan hakları örgütleri, 1000’den fazla kişinin infaz beklediğini ve Vietnam’ın en fazla infaz gerçekleştiren ülkelerden biri olduğunu ifade ediyor. Genellikle, infazlar, hükümden uzun bir süre sonra icra ediliyor. Ancak hükümlülere infazdan kısa bir süre önce bildirimde bulunuluyor. Truong, bu duruma gelmeden önce 9 milyar doları toplayabilirse, büyük ihtimalle ölüm cezasından kurtulacak.
