Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılında ikinci kez Macaristan’ı ziyaret etmişti. Bir önceki ziyareti, Macaristan’ın kuruluş yıldönümü olan 20 Ağustos’ta gerçekleşmişti. Macaristan cumhurbaşkanı ve başbakanının bu yılın başlarında Türkiye’yi ziyaret ettiğini hatırlayalım.
Erdoğan’ın ziyareti, iki ülke arasında imzalanan 18 Aralık 1923 tarihli dostluk anlaşmasının yüzüncü yılına denk geldi. Macaristan cumhurbaşkanı ve başbakanıyla ikili görüşmelerin yanı sıra Türk lider ve sekiz kabine bakanı, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin 6’ncı toplantısına katıldı. Ziyaretin Türk-Macar Kültür Yılı’nın başlangıcı olması nedeniyle Macarlar, Erdoğan’a hediye at ve karşılığında Türk elektrikli otomobili Togg’u aldı.
Ankara ve Budapeşte, Konseyin 2013 yılındaki açılış toplantısından bu yana pek çok alanda yakın bir ortaklık geliştirdi. Hatta ikili ilişkilerini ileri düzeyde stratejik ortaklık düzeyine yükseltti.
Türkiye, Macaristan’ın NATO’ya, OECD’ye ve Dünya Ticaret Örgütü’ne kabulünü desteklerken, Macaristan Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğinin önde gelen savunucusu olmaya devam ediyor. Ayrıca Macaristan, 2018 yılından bu yana Türk Devletleri Teşkilatı’nın (OTS) gözlemci üyesidir.
Doğrudan lider diplomasisi
Erdoğan ve Viktor Orban arasındaki liderden lidere diplomasi, iki ülkenin AB’nin geleceği, terörle mücadele, göç, enerji güvenliği ve Rusya ile ilişkilerle ilgili temel zorluklar karşısında birlikte durmasını mümkün kıldı. Erdoğan’ın Mayıs 2023’te yeniden seçilmesi için dua ettiğini söyleyen Macaristan başbakanı, Türk cumhurbaşkanını tebrik eden ve yemin törenine katılan ilk hükümet başkanları arasında yer aldı.
Orban’ın Türkiye’nin AB için önemini çoğu Avrupalı siyasetçiden daha fazla takdir ettiğini belirtmekte fayda var. Nitekim 2019 yılında birçok Avrupa hükümetinin karşı çıktığı Barış Pınarı Harekatı’na destek verdiğini ifade etmişti. Türk askeri operasyonunun Avrupa’ya düzensiz göçü önleyeceğini savunan Macaristan başbakanı, AB’yi kuzey Suriye’de gerekli altyapıyı inşa etmek için Türkiye’ye mali destek vermeye çağırdı.
İsveç’in NATO’ya katılım talebinin Türk ve Macar parlamentolarının gündeminde kalması da tesadüf değil.
Ankara ile Budapeşte arasında savunma, enerji ve ticareti stratejik işbirliği alanları olarak tespit etmek mümkün. Macar ordusunun modernizasyonunun 2026 yılına kadar tamamlanması bekleniyor ve bu da iki ülkeye savunma ortaklıklarını bir sonraki aşamaya taşıma fırsatı yaratıyor. Özellikle Türkiye ve Macaristan, Macaristan topraklarında zırhlı araç üretme konusunda anlaşmaya vardı ve bir süre Türk insansız hava araçlarının Macaristan’a satışı konusunda görüştü.
Ticaret, enerji anlaşmaları
İki hükümet ayrıca bir dizi anlaşma imzalayarak ticaret hacmini yıllık 6 milyar dolara (174,5 milyar TL) çıkardı. Enerji alanında ise Türkiye’nin BOTAŞ’ı ile Macar MVM arasında 300 milyon metreküp doğalgaz ihracat anlaşması imzalanmıştı. Diğer bir olasılık ise TürkAkım’ın her iki ülkenin enerji portföyüne daha belirgin şekilde dahil edilmesi ve ek LNG ihracat anlaşmalarının imzalanması olabilir.
Türk cumhurbaşkanının ziyareti, ülkesinin Macaristan ile ikili ilişkilerini bir sonraki seviyeye taşıdı ve siyasi perspektifleri arasındaki örtüşmeleri vurguladı. Türkiye’nin stratejik özerkliğinin Macaristan için bir örnek oluşturduğunu ileri sürmek mümkün; Budapeşte’nin E’deki muhalefeti ve Doğu Açılışı da bunu açıkça kanıtlıyor.
Son olarak, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Gazze’deki duruma ilişkin yapılan son oylamada Macaristan’ın çekimser kaldığını hatırlatalım. Bu bir yakınlaşma olarak görülebilir.
