Türkiye’de kapalı alanlarda sigara içme yasağının yürürlüğe girmesinin üzerinden 15 yıl geçti.
Tütün ve tütün mamullerinin kullanımının toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemeye devam etmesiyle birlikte, pek çok sivil toplum örgütü bu konuda uyguladıkları politikalarla dumansız alan çalışmalarına katkı sağlıyor.
Kapalı alanlarda sigara ve tütün ürünlerinin tüketiminin 2009’da yürürlüğe giren yasağı destekleyen sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, özellikle restoran, kafe, iş yeri ve toplu taşıma araçlarında sigara dumanına maruz kalmanın önemli ölçüde azaldığını kaydetti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sigara içenlerle yakın temastan nefret ettiği, karşılaştığı sigara içicileriyle sohbet ederek onları sigarayı bırakmaya ikna ettiği biliniyor.
Sokak satıcılarından veya ünlü bir gazeteciden sigara içenlere, sigarayı bırakma sözü vermelerini ve bu sözü bir sigara paketinin üzerine yazmalarını birkaç kez tavsiye etti. Bir paket alıp sigara içenlere bir kalem dağıttığı görüntüler, Başkanlık tarafından düzenlenen bir fotoğraf sergisinin konusu oldu.
Türkiye Sigarayla Mücadele Derneği’nin, yıllardır sigaranın zararlarına karşı etkili kampanyalar yürüttüğünü belirten Dernek Başkanı Mustafa Aydın, yasağın yürürlüğe girmesinden bu yana Türkiye’de önemli değişim ve etkiler görüldüğünü söyledi.
Aydın, sağlık harcamalarında da önemli bir düşüş yaşandığını belirterek, “Bu yasak toplumdaki genel sigara içme alışkanlıklarını da etkiledi. Sigara içmek toplumda daha az kabul görür hale geldi, bu da sigara içme oranlarında düşüşe ve toplum sağlığı açısından olumlu bir gelişmeye yol açtı.” dedi.
“Sonuç olarak, sigara yasağıyla hem çevre hem de toplum sağlığı açısından önemli kazanımlar elde edilmiş olsa da, bu kazanımların sürdürülebilmesi için sürekli çaba gösterilmesi ve sıkı bir yaptırım uygulanması gerekiyor.”
Aydın, Türkiye’de sigara içme oranlarının ve tütün kullanım istatistiklerinin zaman içinde değiştiğini açıkladı. “Türkiye İstatistik Kurumu ve Sağlık Bakanlığı’nın 2023 verilerine göre, 15 yaş ve üzeri nüfusun yaklaşık %28-30’u düzenli olarak sigara içiyor. Bu oran erkeklerde daha yüksek, kadınlarda ise biraz daha düşük.”
“Erkeklerin yaklaşık %40-50’si sigara içerken, bu rakam kadınlarda %15-20 civarındadır. Sigara içme yaygınlığı genç yetişkinler ve orta yaşlı bireyler arasında daha yüksektir ve yaşlılar arasında azalmaktadır. Eğitim seviyesi ve sosyoekonomik durum sigara içme oranlarını etkileyen faktörlerdir ve daha düşük eğitim seviyesine ve daha düşük ekonomik duruma sahip olanlarda daha yüksek oranlar gözlemlenmektedir,” diye ekledi.
Aydın, ülkede sigara içme oranlarını azaltmaya yönelik çeşitli kampanya ve düzenlemeler yapıldığını, bunların arasında sigarayı bırakma programları, tütün ürünlerine vergi getirilmesi ve kamuoyu bilinçlendirme kampanyalarının da yer aldığını söyledi.
Türkiye’de sigara kaynaklı ölüm ve hastalık oranlarının yüksek olduğunu vurgulayan Aydın, şöyle devam etti: “Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Türkiye Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkemizde her yıl yaklaşık 100.000 kişi sigara kaynaklı hastalıklardan dolayı hayatını kaybediyor. Bu, günde ortalama 300 kişinin sigara kaynaklı ölüme yol açtığı anlamına geliyor. Sigara, özellikle akciğer kanseri olmak üzere çeşitli kanserlere neden oluyor ve akciğer kanseri ölümlerinin %90’ı sigara kaynaklı.”
“Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ve kardiyovasküler hastalıklar da sigarayla bağlantılı kronik hastalıkların başlıca nedenleridir. KOAH’tan kaynaklanan ölümlerin yaklaşık %80’i sigaraya atfedilmektedir. Gençler arasında sigara içmek de ülkede ciddi bir sağlık sorunudur ve bu yaş grubunda erken deneme ve benimseme oranları artmaktadır. Bu istatistikler, Türkiye’de sigara içmenin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini vurgulamakta ve bu sorunun halk sağlığı için ele alınmasının önemini vurgulamaktadır.”
19 Temmuz bir dönüm noktası
Nargilenin yasağa dahil edilmesinin önemini vurgulayan Aydın, “Nargile kullanımı özellikle gençler arasında yaygın bir alışkanlık haline geldi ve ciddi sağlık riskleri oluşturuyor. Nargile içmek, bir seans sırasında ortak bir ağızlığı paylaşmayı içerdiğinden, bulaşıcı hastalıkların yayılma riski yüksektir.” dedi.
Aydın, 19 Temmuz’un sigarayla mücadelede dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, “19 Temmuz, kapalı alanlarda sigara yasağıyla başlayan ve giderek yaygınlaşan bir süreci simgeleyen bir dönüm noktasıdır.” dedi.
“Sigaranın toplum sağlığı üzerindeki zararlı etkileri düşünüldüğünde, bu adımın önemi açıktır. Ancak, elde edilen sağlık kazanımlarının sürdürülmesi için yasaların etkili bir şekilde uygulanması ve izlenmesi hayati önem taşımaktadır. Toplumda sigarayla mücadele yalnızca yasakları değil, aynı zamanda farkındalık, eğitim ve destek hizmetlerini de içerir; bu nedenle, sigaranın tehlikeleri hakkında farkındalığı artırmaya ve sağlıklı yaşamı teşvik etmeye devam etmek için önemli sorumluluklarımız bulunmaktadır.”
Aydın, Türkiye’de 2008-2023 yılları arasında nüfus artışına rağmen sigara içme oranlarında önemli düşüş yaşandığına dikkat çekti. Günlük yaklaşık 14,84 milyon paket sigara satıldığını kaydeden Aydın, gelecek nesillerin sağlığı için sigara alışkanlıklarının ele alınmasının önemine vurgu yaptı.
Türkiye’de kapalı alanlarda sigara içme yasağının yürürlüğe girmesinin üzerinden 15 yıl geçti.
Tütün ve tütün mamullerinin kullanımının toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemeye devam etmesiyle birlikte, pek çok sivil toplum örgütü bu konuda uyguladıkları politikalarla dumansız alan çalışmalarına katkı sağlıyor.
Kapalı alanlarda sigara ve tütün ürünlerinin tüketiminin 2009’da yürürlüğe giren yasağı destekleyen sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, özellikle restoran, kafe, iş yeri ve toplu taşıma araçlarında sigara dumanına maruz kalmanın önemli ölçüde azaldığını kaydetti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın sigara içenlerle yakın temastan nefret ettiği, karşılaştığı sigara içicileriyle sohbet ederek onları sigarayı bırakmaya ikna ettiği biliniyor.
Sokak satıcılarından veya ünlü bir gazeteciden sigara içenlere, sigarayı bırakma sözü vermelerini ve bu sözü bir sigara paketinin üzerine yazmalarını birkaç kez tavsiye etti. Bir paket alıp sigara içenlere bir kalem dağıttığı görüntüler, Başkanlık tarafından düzenlenen bir fotoğraf sergisinin konusu oldu.
Türkiye Sigarayla Mücadele Derneği’nin, yıllardır sigaranın zararlarına karşı etkili kampanyalar yürüttüğünü belirten Dernek Başkanı Mustafa Aydın, yasağın yürürlüğe girmesinden bu yana Türkiye’de önemli değişim ve etkiler görüldüğünü söyledi.
Aydın, sağlık harcamalarında da önemli bir düşüş yaşandığını belirterek, “Bu yasak toplumdaki genel sigara içme alışkanlıklarını da etkiledi. Sigara içmek toplumda daha az kabul görür hale geldi, bu da sigara içme oranlarında düşüşe ve toplum sağlığı açısından olumlu bir gelişmeye yol açtı.” dedi.
“Sonuç olarak, sigara yasağıyla hem çevre hem de toplum sağlığı açısından önemli kazanımlar elde edilmiş olsa da, bu kazanımların sürdürülebilmesi için sürekli çaba gösterilmesi ve sıkı bir yaptırım uygulanması gerekiyor.”
Aydın, Türkiye’de sigara içme oranlarının ve tütün kullanım istatistiklerinin zaman içinde değiştiğini açıkladı. “Türkiye İstatistik Kurumu ve Sağlık Bakanlığı’nın 2023 verilerine göre, 15 yaş ve üzeri nüfusun yaklaşık %28-30’u düzenli olarak sigara içiyor. Bu oran erkeklerde daha yüksek, kadınlarda ise biraz daha düşük.”
“Erkeklerin yaklaşık %40-50’si sigara içerken, bu rakam kadınlarda %15-20 civarındadır. Sigara içme yaygınlığı genç yetişkinler ve orta yaşlı bireyler arasında daha yüksektir ve yaşlılar arasında azalmaktadır. Eğitim seviyesi ve sosyoekonomik durum sigara içme oranlarını etkileyen faktörlerdir ve daha düşük eğitim seviyesine ve daha düşük ekonomik duruma sahip olanlarda daha yüksek oranlar gözlemlenmektedir,” diye ekledi.
Aydın, ülkede sigara içme oranlarını azaltmaya yönelik çeşitli kampanya ve düzenlemeler yapıldığını, bunların arasında sigarayı bırakma programları, tütün ürünlerine vergi getirilmesi ve kamuoyu bilinçlendirme kampanyalarının da yer aldığını söyledi.
Türkiye’de sigara kaynaklı ölüm ve hastalık oranlarının yüksek olduğunu vurgulayan Aydın, şöyle devam etti: “Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Türkiye Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkemizde her yıl yaklaşık 100.000 kişi sigara kaynaklı hastalıklardan dolayı hayatını kaybediyor. Bu, günde ortalama 300 kişinin sigara kaynaklı ölüme yol açtığı anlamına geliyor. Sigara, özellikle akciğer kanseri olmak üzere çeşitli kanserlere neden oluyor ve akciğer kanseri ölümlerinin %90’ı sigara kaynaklı.”
“Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) ve kardiyovasküler hastalıklar da sigarayla bağlantılı kronik hastalıkların başlıca nedenleridir. KOAH’tan kaynaklanan ölümlerin yaklaşık %80’i sigaraya atfedilmektedir. Gençler arasında sigara içmek de ülkede ciddi bir sağlık sorunudur ve bu yaş grubunda erken deneme ve benimseme oranları artmaktadır. Bu istatistikler, Türkiye’de sigara içmenin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini vurgulamakta ve bu sorunun halk sağlığı için ele alınmasının önemini vurgulamaktadır.”
19 Temmuz bir dönüm noktası
Nargilenin yasağa dahil edilmesinin önemini vurgulayan Aydın, “Nargile kullanımı özellikle gençler arasında yaygın bir alışkanlık haline geldi ve ciddi sağlık riskleri oluşturuyor. Nargile içmek, bir seans sırasında ortak bir ağızlığı paylaşmayı içerdiğinden, bulaşıcı hastalıkların yayılma riski yüksektir.” dedi.
Aydın, 19 Temmuz’un sigarayla mücadelede dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, “19 Temmuz, kapalı alanlarda sigara yasağıyla başlayan ve giderek yaygınlaşan bir süreci simgeleyen bir dönüm noktasıdır.” dedi.
“Sigaranın toplum sağlığı üzerindeki zararlı etkileri düşünüldüğünde, bu adımın önemi açıktır. Ancak, elde edilen sağlık kazanımlarının sürdürülmesi için yasaların etkili bir şekilde uygulanması ve izlenmesi hayati önem taşımaktadır. Toplumda sigarayla mücadele yalnızca yasakları değil, aynı zamanda farkındalık, eğitim ve destek hizmetlerini de içerir; bu nedenle, sigaranın tehlikeleri hakkında farkındalığı artırmaya ve sağlıklı yaşamı teşvik etmeye devam etmek için önemli sorumluluklarımız bulunmaktadır.”
Aydın, Türkiye’de 2008-2023 yılları arasında nüfus artışına rağmen sigara içme oranlarında önemli düşüş yaşandığına dikkat çekti. Günlük yaklaşık 14,84 milyon paket sigara satıldığını kaydeden Aydın, gelecek nesillerin sağlığı için sigara alışkanlıklarının ele alınmasının önemine vurgu yaptı.