Başlık: Rusya’ya Hangi Ülkeler, Ne Tür Silahlar Temin Ediyor? Yazar: Jeremy Howell Kaynak: BBC Dünya Servisi Tarih: 16 Ekim 2024
Rusya, Ukrayna’daki savaşta her yıl milyonlarca top mermisi kullanıyor ve genellikle dış müttefikleri tarafından sağlandığı bildirilen mühimmatla sivil hedeflere saldırılar gerçekleştiriyor. Batılı ülkeler, Rusya’nın silah üretim kapasitesini azaltmak amacıyla ambargolar uygularken, Çin, İran ve Kuzey Kore’nin Moskova’nın askeri faaliyetlerine destek sağladığı iddia ediliyor.
İran’dan SİHA’lar ve Füzeler
İran, yakın zamanda Rusya’ya 200’den fazla kısa menzilli füze tedarik etmek üzere bir anlaşma yaptığına dair suçlamalarla karşı karşıya kaldı. Feth 360 adı verilen bu füzelerin menzili 120 kilometredir ve 150 kilogram patlayıcı taşıyabilmektedir. ABD istihbaratı, birçok Rus askerinin bu füzeleri kullanmak üzere İran’da eğitim aldığını belirtmektedir. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu füzelerin ilerleyen günlerde Ukrayna’ya karşı kullanılabileceğini ifade etti.
Feth 360 füzeleri, sınırına yakın Ukrayna şehirlerine ve enerji santrallerine saldırabilir. Böylece, Rusya’nın daha uzun menzilli füzeleri, ülkenin iç kısımlarındaki hedeflere yönlendirilebilir. Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, savaşı sonlandıracak bir ‘zafer planını’ ABD Başkanı’na önümüzdeki ay sunmayı hedefliyor.
Bu arada, Kuzey Kore’den gelen top mermileri ve füzeler de gündemde.
Kuzey Kore’den Top Mermileri ve Füzeler
ABD Savunma İstihbarat Kurumu (DIA), Mayıs 2024 tarihinde Kuzey Kore’nin Rusya’ya üç milyon top mermisi gönderdiğini bildirdi. Bu mermiler, her iki tarafın da Ukrayna’daki cephe hattında kullandığı temel silahlardır. Düşmanın zırhlı araçlarını ve piyadelerini engellemeye yardımcı olmaktadırlar. İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü (RUSI), Rusların mermi atma konusunda Ukrayna’ya 5’e 1 avantaj sağladığını vurgulamaktadır. RUSI, bunun Rusya’nın 2023 kışından bu yana Ukrayna’nın doğusundaki geniş alanları elde etmesinin en önemli nedeni olduğunu ifade etti.
Ukrayna istihbaratı, Ocak 2024’te Kuzey Kore üretimi kısa menzilli füzelerine ait enkazlar bulduklarını duyurdu. Bu füzelerin arasında KN-23 olarak da bilinen Hwasong-11 var. Bu kısa menzilli balistik füzelerin menzili 400 ile 690 kilometre arasında değişmekte ve 500 kilogram ağırlığında bir savaş başlığı taşıyabilmektedir. 2006’dan bu yana BM, balistik füzeler nedeniyle Kuzey Kore’ye ticaret ambargosu uygulamaktadır. Ukrayna istihbaratı, Kuzey Kore’nin Rusya’ya 50 füze gönderdiğini belirtti ve ABD, Moskova’yı Ukrayna’da dokuz hava saldırısında bu füzeleri kullanmakla suçladı.
DIA, Rusya ve Kuzey Kore’nin 2022 sonbaharında silah satış müzakerelerine başladığını ve ilk füzelerin 2023 sonbaharında test edilmek üzere Rusya’ya gittiğini aktardı. Rusya, 2024 Ocak itibarıyla bu füzeleri sınır ötesinden Ukrayna’ya fırlatmaya başladığını vurguladı. Dr. Miron’a göre, “Hwasong-11 füzeleri, Rusya’nın İskender gibi kendi kısa menzilli füzelerini göndermesinden daha ekonomik bir seçenek sunuyor. Bu bir maliyet hesabı meselesi.” Ayrıca, İran ve Kuzey Kore ile silah anlaşmaları yapmak, Batı’ya Rusya’nın dostları olduğunu ve uluslararası izolasyon içinde olmadığını gösteriyor.
Bu balistik füzeleri etkisiz hale getirmek zor; çünkü hedefe doğru ses hızının üzerinde bir hızla yaklaşmaktadırlar. Ancak Ukraynalı yetkililer, Kuzey Kore’den gelen füzelerin birçok kez elektronik arızalar nedeniyle hedef iğnelerini kaybettiklerini belirtiyor. Kuzey Kore, Rusya’ya silah gönderdiğini yalanlarken, Rusya da Kuzey Kore’den silah aldığını reddediyor. Ukrayna’daki Rus birliklerinin yanında Kuzey Kore askerlerinin bulunduğu yönündeki iddialar 2023 yılında gündeme geldi.
Çin ve İki Kullanımlı Parçalar
NATO üyesi ülkelerin liderleri, Çin’i Rusya’nın “kararlı bir destekçisi” olmakla ve Moskova’nın savunma endüstrisine “büyük ölçekte destek verdiği” ile suçlamıştır. NATO liderleri, Çin’in bilgisayar çipleri gibi hem sivil hem de askeri kullanımlara yönelik parçalar sağladığını iddia ediyor.
ABD merkezli düşünce kuruluşu Carnegie Uluslararası Barış Vakfı (CEIP), Çin’in Rusya’ya her ay 300 milyon dolarlık SİHA, füze ve tank üretiminde kullanılabilecek “yüksek öncelikli” ikili kullanımlı parçalar sağladığını belirtiyor. CEIP, 2023 yılında Rusya’nın yüksek öncelikli ve ikili kullanımlı ürünlerinin %89’unu Çin’den ithal ettiğini ifade etmektedir. Ambargolar bu ticaretin önüne geçince boşluğu Çin doldurdu. Çin, Rusya’ya silah üretiminde yardımcı olduğu yönündeki iddiaları yalanlamakta ve Ukrayna savaşı konusunda tarafsız olduklarını savunurken, Rusya’ya ölümcül ekipman verilmediğine dair uzun uzadıya tekrarlar yapmaktadır.
Son olarak, Reuters ajansı, Rusya’nın Çin’de Garpiya-3 adlı yeni bir uzun menzilli SİHA üretmek için fabrika açma niyetinde olduğunu bildirmiştir. Ancak, Çin hükümeti böyle bir projeye dair herhangi bir bilgileri olmadığını ve SİHA ihracatı konusunda sıkı kontroller bulunduğunu belirtmiştir.
