Başlık: BRICS Zirvesi: Erdoğan ve Putin Görüşmesinde Neler Ele Alındı?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya’nın Kazan kentinde düzenlenen BRICS Zirvesi’nde Vladimir Putin ile bir araya geldi. Görüşme öncesinde her iki lider de kısa açıklamalarda bulundu. Putin, TUSAŞ saldırısı sebebiyle başsağlığı mesajı verirken, toplantıdan beklenenin ticaret ve ekonomik işbirliği ile enerji işbirliği alanlarının üzerinde durulması olduğunu ifade etti. Ayrıca, Türkiye’de doğalgaz enerji merkezi kurulması projesinin hazırlıklarının devam ettiğini dile getirdi. Ticaret hacminin 2023 yılı itibarıyla 55,4 milyar dolara ulaştığını ve bu yılın Ocak-Ağustos döneminde yüzde 6,2 oranında daha arttığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Türkiye ile Rusya arasındaki banka transferlerinde yaşanan sorunları çözmek için yürütülen çalışmalara dikkat çekti. Görüşmede, ödeme sistemleri ile ilgili bir mekanizma oluşturulması amacıyla sürekli iletişim halindeler. İki lider, 24 Temmuz’dan bu yana ilk kez yüz yüze görüşme fırsatı bulmuş oldu. Yüz yüze görüşme öncesinde Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Türkiye’nin BRICS üyeliği ile ilgili değerlendirmelerde bulundu ve Türkiye’nin NATO üyesi olmasının BRICS üyeliğine engel teşkil etmediğini vurguladı.
Zirveye Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan, Güney Afrika, İran, Etiyopya, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Mısır gibi ülkeler katılmakta. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi de Kazan’daki zirvede yer alacak liderler arasında. Rus yetkililere göre zirvede 36 ülke ve altı uluslararası örgütün temsilcileri yer alacak ve Türkiye gibi BRICS’e katılma isteği olan ülkeler de bulunuyor.
Bu zirve, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başladığı Şubat 2022’den bu yana Rus topraklarındaki en yüksek seviyeli uluslararası toplantı olarak kaydediliyor. Putin’in bu durumun Batı’nın izolasyonuna yanıt olarak değerlendirildiği ifade ediliyor. Türkiye’nin de zirvede Doğu ve Batı arasındaki “denge politikasını” pekiştirmesi ve BRICS ile ilişkilerini geliştirme yönündeki iradesini ortaya koyması bekleniyor.
Zirvenin ana gündem maddelerinden biri, BRICS ülkeleri arasında kendi aralarında bir ödeme sistemi geliştirilmesi. Bu adım, SWIFT sistemine alternatif olmayı hedefliyor. Rusya, Ukrayna ile olan çatışmasının ardından SWIFT sisteminden çıkarılmıştı ve bu durum, ticari ilişkilerde güçlükler yaşanmasına neden olmuştu.
Geçtiğimiz günlerde konuşan Rusya Devlet Başkanı Putin, BRICS grubuna üye olmak isteyen tüm ülkelerin davet edileceğini belirtmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 22 Ekim’de yaptığı bir açıklamada, “Türkiye olarak BRICS ile işbirliğimizi samimiyetle geliştirmek istiyoruz. İnşallah Kazan zirvesi bu amaca hizmet eder,” şeklinde konuştu. Türkiye, BRICS üyeliğine ilgi gösterdiğini ifade etmiş ve resmi kaynaklar tarafından duyurulmasa da katılım için başvurduğu iddia edilmişti.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, hem Çin hem de Rusya ziyaretlerinde Türkiye’nin bu niyetini somut bir şekilde ifade etmişti. Ancak, BRICS’in dönem başkanlığını yürüten Rusya, Kazan zirvesinde genişleme ile ilgili bir karar almayacaklarını bildirdi. Rusya, örgütün 1 Ocak’ta kabul ettiği yeni üyelerin entegre edilmesi için zamana ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Zirvede yeni üyelikten ziyade, ortaklık statüsü altında yeni bir mekanizma önerilmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da zirvede Türkiye’nin BRICS ile işbirliği konusundaki kararlılığını yinelemesi ve ekonomik ilişkileri çeşitlendirmek amacıyla Doğu’nun yükselen güçleriyle yakın diyalog kurma isteğini dile getirmesi öngörülüyor. Türkiye, BRICS ile olan işbirliğinin Avrupa Birliği (AB) ile yürütülen gümrük birliği anlaşmasına alternatif oluşturmadığını, bilakis tamamlayıcı olduğunu ifade ediyor.
Ankara, birçok farklı uluslararası organizasyonlarda yer alarak kendi ekonomik çıkarlarını gözettiğini belirtiyor. Ayrıca, Türkiye’nin BRICS platformunu Çin ile ekonomik ilişkilere yönelik olarak da kullanma gayreti içerisinde olduğu yorumları yapılıyor. Dışişleri Bakanı Fidan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, yakın zamanda yaptıkları Çin ziyaretlerinde özellikle enerji işbirliği konusunu gündeme getirmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Çin’e resmi bir ziyaret gerçekleştirmeyi planladığı ve Şi Cinping’in Türkiye’ye davet edilmesinin düşünüldüğü aktarılmakta. Zirve sırasında Erdoğan’ın çeşitli liderlerle ikili görüşmeler yapması bekleniyor ancak Şi Cinping’in bu görüşmelerde yer alıp almayacağı henüz netlik kazanmış değil.