İsrail’in İran’a Saldırısı: Tahran’dan Cevap Gelecek mi?

İsrail’in Cuma gecesi İran’ın askeri üslerine gerçekleştirdiği saldırıların ardından, İran, Birleşmiş Milletler (BM) Anlaşması’nın 51. Maddesi’ne dayanarak “kendini savunma hakkını ve bu hakkın yükümlülüklerini üstlendiğini” açıkladı. İsrail askeri sözcüsü Daniel Hagari, İran’a misilleme yapmaması konusunda uyarıda bulundu ve “Eğer İran karşılık verirse, biz de yanıt vermek zorunda kalırız” şeklinde konuştu. İsrail, uzun zamandır İran’ın 1 Ekim’de gerçekleştirdiği balistik füze saldırılarına karşılık vereceğini belirtmişti. Bu durumda tüm gözler İran’a çevrildi. BBC Dış Haberler Editörü Jeremy Bowen, yaşanan olayları analiz etti. İsrail, neden İran’a saldırdı? İran, Orta Doğu’da İsrail’e karşı düşmanlık besleyen birçok grup için başlıca destekçi konumunda ve bu gruplar arasında İsrail’in savaş içinde bulunduğu Hamas ve Hizbullah da bulunmaktadır. İsrail’in İran’a yönelik saldırılarıyla ilgili bilinenler neler? Hamas, lideri İsmail Haniye’nin İsrail’in Tahran’a düzenlediği saldırı sonucunda yaşamını yitirdiğini açıkladı. Ayrıca, Nisan ayında İran, Suriye’deki bir büyükelçilik binasına düzenlenen ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan üst düzey bir dizi komutanın öldürüldüğü İsrail hava saldırısına karşılık olarak, yaklaşık 300 füze ve insansız hava aracıyla İsrail’e ilk doğrudan saldırısını gerçekleştirdi. İsrail’in, İran’ın İsfahan bölgesindeki bir füze savunma sistemine “sınırlı” bir saldırıyla karşılık verdiği biliniyor. Yine Temmuz ayında, İsrail, Beyrut’a düzenlediği hava saldırısıyla üst düzey bir Hizbullah komutanını öldürdü. Sonraki gün, Hamas’ın siyasi lideri İsmail Haniye, Tahran’da bir patlama sonucu yaşamını yitirdi. İran, olayı İsrail’e atfetti fakat İsrail bu konu hakkında açıklama yapmadı. Eylül ayında, İsrail, Beyrut’ta Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve üst düzey İranlı yetkili Abbas Nilfuruşhan’ı öldürdü. Hasan Nasrallah suikastı nasıl gerçekleştirildi? 1 Ekim tarihinde İran, Haniye ve Nasrallah’ın ölümlerine yanıt olarak İsrail’e 200 balistik füze fırlattı. Jeremy Bowen – BBC Dış Haberler editörü, İsrail’in bu saldırıları beklediğini ifade etti. İran’ın 1 Ekim’deki balistik füze saldırısı sonrası bu durumun olacağını öngörmüştü. Şimdi, İran’ın nasıl bir yanıt vereceği merak konusu. ABD Başkanı Biden, İsrail’e Iran’ın nükleer, petrol ve gaz tesislerine saldırmaması gerektiğini iletmişti. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, bu tavsiyesine uymuş gibi görünüyor. Amerikalılar, yalnızca askeri hedeflere yönelik saldırıların İran’ı başka bir saldırı yapmaktan vazgeçireceğini umuyor. Ülkelerin yanıt vermemesi durumunda, zayıf ve savunmasız olarak algılanacaklarını düşündüklerinde, ardışık saldırı ve karşı saldırıları durdurmak oldukça zor hale geliyor. Savaşlar, bu şekilde tırmanır ve daha da kötüleşebilir. 1 Ekim’de İran, İsrail’in müttefiklerine, özellikle de Lübnan’daki Hizbullah’a yönelik saldırılarla karşılık verdi. Şu an için İsrail, İran’ın yalnızca bu balistik füze saldırısına değil, aynı zamanda İran müttefiklerinin düzenli olarak gerçekleştirdiği saldırılara da karşılık verdiğini savunuyor. İran’ın İsrail’e misillemesi ve füze saldırısıyla ilgili bilinenler neler? Aynı zamanda İsrail, Gazze’nin kuzeyinde büyük bir saldırı düzenliyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, İsrail ordusunun tüm bir nüfusu bombalaması ve bu durumda kuşatma ve açlık riskiyle karşı karşıya bırakması sebebiyle bu durumu, Gazze savaşının en karanlık anı olarak değerlendirdi. Dışarıdan bakıldığında, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının zamanlamasının uluslararası dikkati Gazze’den uzaklaştırmak amacıyla yapılıp yapılmadığını söylemek oldukça zor. Ancak bu, hesaplamaların bir parçası olabilir.