Emeklilik yaşı değişiyor: 2025’te durum böyle olacak
Son zamanlarda sosyal güvenlik sisteminde planlanan güncellemeler, emeklilik yaşı konusunu gündeme getirdi. 2025 yılı programında, emeklilik yaşının ‘doğuşta beklenen yaşam süresi’ ile uyumlu bir şekilde otomatik olarak ayarlanacağı ifade ediliyor. Yaşam süresinin 2000’li yıllardan bu yana artması, emeklilik yaşının da yükseltilmesi gerektiğini gösteriyor.
Yaşam Süresi Artışı Resmi Gazete’de yayınlanan 2025 yılı programı, sosyal güvenlik konusuna özel bir önem veriyor. Programın ilk bölümünde, SGK’nın gelir ve gider dengesi incelenirken, ikinci bölümde sosyal güvenlik için atılması gereken adımlar üzerinde duruluyor. Programda, sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla emeklilik yaşının gözden geçirileceği belirtiliyor. “Sosyal Güvenlik Sistemi ve Finansmanı” başlığı altında, emeklilik kriterlerinin belirlenmesinde doğuşta beklenen yaşam süresi artışına göre otomatik ayarlama mekanizmalarının geliştirileceği vurgulanıyor. Bu süreç, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yürütülecek.
Aktif-Pasif Dengesinde Düşüş 2025 yılı programı, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini gösteren ‘aktif-pasif dengesi’ne de dikkat çekiyor. Bu denge, bir emekliye bakan çalışan sayısını ifade eder ve ideal olarak bu sayının 4 olması bekleniyor. Ancak, 2022 yılında bu oran 2 iken, 2023’teki değişiklikler sonrası 1.66’ya geriledi. Çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda ise bu oran 1.84’ten 1.54’e düştü.
Doğuşta Yaşam Süresi Beklentisi Doğuşta beklenen yaşam süresi, sosyal güvenlik sistemindeki revizyon gereksinimini ortaya koyuyor. Eskiden emeklilikte geçirilen süre ortalama 20 yıl iken, günümüzde bu süre 40 yıla ulaşmıştır. TÜİK verilerine göre, Türkiye genelinde doğuşta beklenen yaşam süresi 77.3 yıla karşılık geliyor. Erkeklerde bu süre 74.7 yıl, kadınlarda ise 80 yıl olarak hesaplanıyor. 2000’li yıllarda emeklilik yaşı belirlendiği dönemde ise bu süre ortalama 68 yıl kadardı.
Bu değişiklikler, sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla atılacak önemli adımlar olarak öne çıkıyor. Emeklilik yaşının yeniden belirlenmesi, gelecekteki sosyal güvenlik politikalarının şekillenmesinde kritik bir rol oynaması muhtemel.
