Ankara’nın Vizyonu: Türkiye-Afrika Dışişleri Bakanları Zirvesi’nde Öne Çıkan Öncelikler

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve 14 Afrika ülkesinin dışişleri bakanı, Türkiye-Afrika Ortaklığı Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı kapsamında 2-3 Kasım tarihlerinde Cibuti’de bir araya gelecek. Türkiye, Afrika ile olan ilişkilerini daha kurumsal hale getirmeyi hedefliyor ve 55 ülkeyi kapsayan 1,4 milyar insanın yaşadığı kıtayla olan ilişkileri dış politikasının temel unsurlarından biri olarak değerlendiriyor. Zirvede, tarafların stratejik işbirliği vizyonunu ön plana çıkarmaları bekleniyor; ayrıca güvenlik, enerji ve ticaret gibi konularda devam eden projelerin gözden geçirilmesi planlanıyor. Toplantıda, 2021 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’nde alınan kararlar ve eylem planlarının uygulanma süreci hakkında değerlendirmelerde bulunulacak. Beş yılda bir liderler düzeyinde gerçekleştirilen Ortaklık Zirvesi, 2026 yılında Afrika’da bir ülkede yapılacak. Türkiye, kıtadaki 55 ülkeyi temsil eden Afrika Birliği ile ilişkilerini daha kurumsal ve sürdürülebilir hale getirmeye büyük önem vermekte. 2008’de Afrika Birliği tarafından Stratejik Ortak olarak tanımlanan Türkiye ile Afrika Birliği arasındaki ilişkiler o tarihten sonra hız kazandı. Diplomatik kaynaklara göre, Dışişleri Bakanı Fidan toplantılarda, kıtanın tümüyle olan ilişkilerin Türk dış politikasının temel taşlarından birini oluşturduğunu belirterek, bu ilişkilerin karşılıklı saygı ve çıkar temelinde geliştirilmesi niyetinde olduklarını ifade edecek. Türkiye’nin Afrika’ya yönelik politikalarında, Afrika ülkelerinin ihtiyaçları doğrultusunda insani, sosyal ve ekonomik kalkınmalara odaklandığı belirtiliyor. Ayrıca Fidan’ın, Afrika’da barış ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmaya devam edeceğini ifade etmesi bekleniyor. 2021’de belirlenen işbirliği konuları arasında güvenlik, ticaret, yatırımlar, eğitim, gençlik ve kadın gelişimi, tarım ile sağlık yer almakta. Zirvede bu alanlardaki projelerin uygulanma süreçleri değerlendirilecek ve zirve sonunda yayımlanacak ortak bildiride tarafların stratejik işbirliği vizyonuna vurgu yapması bekleniyor. Türkiye, 2000’li yılların başından itibaren Afrika açılımını sürdürürken, ekonomi, ticaret ve yatırım konularına ağırlık vermiştir. Fidan’ın katılacağı toplantıda ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi ve ticaret hacminin mevcut yaklaşık 45 milyar dolardan daha yüksek bir seviyeye taşınması ele alınacak. Ayrıca Afrika’nın zengin doğal kaynakları, taraflar arasında enerji işbirliğini gündeme getirmiş durumda. Türkiye, Afrika’da 20’ye yakın ülkeyle hidrokarbon kaynakları ve madencilik alanlarında işbirliği anlaşmaları imzaladı. Türkiye’nin diğer bir önceliği de askeri ve savunma işbirlikleri. Kıtadaki birçok ülkeye askeri eğitim veren ve askeri malzeme satan Türkiye, Batı Afrika’da artan terör izlerini önlemek amacıyla bölge ülkelerine terörle mücadele konusundaki stratejilerini sunmayı amaçlıyor. Diplomatik kaynaklar, Sahel bölgesinde IŞİD’in artan varlığının hem bölgede hem de küresel güvenlik için tehdit oluşturduğunu belirtiyor ve Nijer, Mali, Çad gibi ülkelerle yapılan işbirliğinin önemine dikkat çekiyor. Türkiye, bazı Afrika ülkelerine insansız hava araçları (SİHA) satışı yaparak güvenlik alanında önemli bir aktör olma yolunda ilerliyor. Diplomatik kaynaklar, Türk SİHA’larının Burkina Faso’da ayrılıkçılara karşı alan hakimiyetini yüzde 30’dan yüzde 65’e çıkarma konusunda yardımcı olduğunu ifade ediyor. Ayrıca Türkiye, Doğu Afrika’da