Orijinal Başlık: Moldova Seçimleri: AB Yanlısı Aday Kazandı, Rusya Sonuçları Tanımıyor
Kaynak: REUTERS/Vladislav Culiomza Yazan: Paul Kirby Unvan: Avrupa Editörü 4 Kasım 2024 Güncelleme: 5 Kasım 2024
Moldova’da Avrupa Birliği (AB) ile Rusya arasındaki tercihli söylemin önemli bir parçası olan cumhurbaşkanlığı seçimini, Batı yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu kazandı. Daha önceki seçimde de görevde olan Sandu, oyların yaklaşık yüzde 55’ini aldı. Resmi sonuçlara göre, yurt dışından gelen oylar belirleyici oldu ve bu oylar büyük ölçüde Sandu’ya yöneldi. Ancak, yalnızca iç oylar dikkate alındığında Sandu, Rusya yanlısı rakibi Alexander Stoianoglo’nun gerisinde yer aldı. Rusya yönetimi, seçimin adil olmadığı iddiasıyla sonuçları tanımadığını açıkladı.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Rusya’da yaşayan Moldova vatandaşlarının oy kullanmalarına izin verilmediğini savundu ve bu nedenle seçimi ”demokratik veya adil” olarak tanımlamadı. Peskov, Sandu’nun cumhurbaşkanlığını da tanımadıklarını belirtti ve bunun sebebini oy çokluğunu rakibin elde etmiş olması olarak gösterdi. ABD Başkanı Joe Biden ise Maia Sandu’yu tebrik etti. Seçim gecesi Sandu, tüm Moldovalıların cumhurbaşkanı olacağına dair bir söz verdi. Alexander Stoianoglo, Cumhurbaşkanı Sandu tarafından başsavcılık görevinden azledilmişti ve Kremlin’in destekçisi olduğunu reddediyordu.
Moldova medyasındaki iddialara göre, Stoianoglu özellikle kırsal alanlarda ve güneyde yüksek oy oranları elde ederken, Sandu şehirlerde ve yurt dışındaki oylarla önde yer alıyordu. Seçim öncesinde Rusya’nın etkisine dair yayılan spekülasyonlar da dikkat çekmişti. Cumhurbaşkanlığı ulusal güvenlik danışmanı Stanislav Secrieru, Rusya’nın seçmenleri oy kullanma merkezlerine ulaşmaları için otobüs ve uçak gönderdiğini iddia etti. İngiltere ve Almanya’da Moldova vatandaşlarının oy vereceği merkezlere yönelik bomba ihbarları da seçimlere yapılan bir müdahale olarak yorumlandı.
Moldova’da son cumhurbaşkanlığı seçimleri 2020 yılında gerçekleştirilmişti. O dönemde seçmenler, Rusya destekli Cumhurbaşkanı İgor Dodon’un yerine, Avrupa yanlısı eski Dünya Bankası ekonomisti Maia Sandu’yu tercih etmişti. Moldova’nın önemi, Sovyetler Birliği’nin bir parçası olduğu elli bir yıl boyunca komşuları Ukrayna ve Romanya ile olan ilişkilerinden kaynaklanıyor. Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri olan Moldova’nın nüfusu yaklaşık 2,5 milyon civarında; bunların bir milyondan fazlası yurt dışında yaşıyor. Seçim öncesi, bir Stoianoglu galibiyetinin Tuna Nehri havzası ve Karadeniz bölgesindeki siyasi dengeleri köklü biçimde değiştirebileceği konusunda bazı yorumcular ve politikacılar uyarıda bulunmuştu.
Moldova yetkilileri, Ilan Shor adlı kaçak bir oligarkın 138 bin Moldovalıya dağıtılan yardımlarla seçimleri satın almaya çalıştığını ve bu amaçla 39 milyon dolar harcadığını bildirmişti. Moskova’da yaşayan Shor, AB’ye ”kesin bir hayır” çağrısında bulunan herkese nakit ödeme sözü verdi, ancak hiçbir yanlış yaptığını kabul etmedi. Ayrıca, Moskova ve Moldova arasında tek taraflı bağımsızlık ilan eden ve çoğunluğu Rusça konuşan Transdinyester bölgesinde de seçmenler uzun kuyruklar oluşturdu. Transdinyester’deki vatandaşlar oy kullanmak için Dinyester Nehri’ni geçerek Moldova kontrolündeki topraklara ulaşmak zorunda kaldılar. Bu bölge, bir Rus askeri üssü ve büyük bir silah deposuna ev sahipliği yapıyor.
