Başlık: İran’daki kampüste soyunan genç kadına BM ve Uluslararası Af Örgütü’nden serbest bırakma çağrısı
Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Af Örgütü, Tahran’daki İslam Azad Üniversitesi kampüsünde iç çamaşırlarıyla dolaşırken gözaltına alınan genç kadının serbest bırakılmasını talep etti. BM İnsan Hakları Konseyi’nin İran Özel Raportörü Mai Sato, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Bu olayı ve yetkililerin tutumunu dikkatle takip edeceğim” ifadelerini kullandı. Uluslararası Af Örgütü’nün İran şubesi, X üzerinden yaptığı açıklamada, “İranlı yetkililer, 2 Kasım’da İslami Azad Üniversitesi’nde güvenlik güçleri tarafından zorunlu başörtüsüne karşı protesto amacıyla kıyafetlerini çıkardıktan sonra şiddet kullanarak gözaltına alınan öğrenciyi derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakmalıdır” dedi. Örgüt, “Gözaltındaki kadına yönelik dayak ve cinsel şiddet iddialarının bağımsız ve tarafsız bir şekilde araştırılması gerekmektedir” ifadesini ekledi. Ülkede geniş yankı uyandıran videolar, kadının neden soyunduğuna dair farklı yorumların yapılmasına yol açtı.
BBC Farsça Servisi, videoların üniversitenin Bilim ve Araştırma Bölümü yakınlarında, 2 Kasım Cumartesi günü öğleden sonra çekildiğini doğrulayarak tanıklarla görüştü. Videolarda, Fen Araştırma Fakültesi bloklarının merdivenlerinde iç çamaşırlarıyla oturan kadının, erkek ve kadın güvenlik personeliyle tartışıyor olduğu görülüyor; ancak diyalogları duyulamıyor. Ayrıca kadın, kampüste yürürken farklı açılardan çekilmiş görüntülerde yer alıyor. Bu videolar, kadının soyunma anından sonrasını gösteriyor, öncesine dair görüntüler ise mevcut değil. Uzak bir noktadan, muhtemelen bir sınıf penceresinden çekilen başka bir videoda kadın, bloklar arasında yürürken görünmekte ve vücut hareketlerinden şortunu çıkardığı anlaşılmaktadır. O anda çevredeki insanların tepkileri de durumu doğruluyor. Kısa bir süre sonra, olay yerine Ahlak Polisi’ne ait bir araç ve birkaç görevli sevk ediliyor. Görüntülerde, birkaç polisin müdahale ederek kadını araca bindirdiği görülüyor.
Videoların yorumlanması ise İran dışındaki medya ve sosyal medya platformlarında kadının eyleminin başörtüsü zorunluluğuna ve üniversite güvenlik görevlilerinin davranışlarına karşı bir protesto olarak değerlendirildiğini ortaya koyuyor. Bu haberlerin çoğu, İran’daki öğrenci hareketlerine ait Amir Kabir adlı haber bülteninin Telegram kanalındaki bilgilerden kaynaklanıyordu. Bülten, genç kadının İslam Devrimi Muhafızları Ordusu’na bağlı gönüllüler tarafından taciz edildiğini ve güvenlik güçlerinin kıyafetlerini yırttığını bildirdi. Sonrasında kadının tüm giysisini çıkararak protestoya başladığı aktarıldı. BBC Farsça Servisi, Amir Kabir yayınlarına ulaşıp, haberin sağlam bir kaynağa dayandırıldığını belirtti.
BBC’ye konuşan tanıklar, olay anında orada bulunduklarını ifade ederek, polisle yaşanan tartışmanın detaylarını aktardılar. Tanıkların verdiği bilgilere göre, genç kadın cep telefonuyla birkaç sınıfa girmiş ve öğrencileri videoya çekiyormuş gibi davranmış. Bu durum, sınıfa izinsiz girişine itiraz eden bir profesörün öğrencilerden birini peşinden göndermesine neden olmuş. Ancak tanıklardan biri, genç kadının o anlarda öğrencilerle yüksek sesle konuştuğunu belirtti. Tanıklardan biri, avluya vardığında kadının kıyafetlerini çıkardığını gördüğünü söyledi. Ancak bu öğrenciler, kadının kıyafetlerini çıkardığı ana tanıklık etmemişti. Tanıklara göre, genç kadın bina içinde öğrencilere, “Sizi kurtarmaya geldim” demiş.
Üniversite yönetiminin ise duruma yanıtı dikkat çekti. Azad Üniversitesi Halkla İlişkiler Müdürü Amir Mahcub, X hesabında yaptığı açıklamada, üniversite öğrencisi olarak adlandırılan kadın ile güvenlik arasında herhangi bir tartışmanın yaşanmadığını belirtti. Mahcub, tutuklamadan sonra karakola gittiğini ve kadının “fiziksel durumunun iyi olduğunu” açıkladı. Mahcub, “Soruşturmalar, zihinsel sorunları nedeniyle sınıf arkadaşlarını ve öğretmenlerini videoya çekmeye başladığını ve bu davranış karşısında tepki aldığını gösteriyor” ifadelerini kullanarak, “Öğrencilere ve güvenlik güçlerine uyarıldıktan sonra hızla avluya çıkarak bir saygısızlık eylemi gerçekleştirmiştir” diye ekledi. İran basınında ise Azad Üniversitesi’nin, “Öğrencinin ciddi zihinsel ve ruhsal sorunlar yaşadığı ve bir sağlık merkezine sevk edildiği” yönündeki ifadelerine de yer verildi.
