Orijinal Başlık: ABD’de seçim sonuçları ne zaman açıklanacak?
Amerikalılar, yeni başkanlarını seçmek için oy kullanmaya devam ediyor. Yarışmanın ne kadar rekabetçi olduğuna bağlı olarak, sonuçların netleşmesi birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir. Mevcut verilere göre, başkanlık seçimlerinde Trump, Harris karşısında 265-194 delege sayısıyla önde. Trump, ABD’deki yedi kritik eyaletten üçünde – Georgia, North Carolina ve Pennsylvania – zafer elde etti. İşte seçim süreciyle ilgili merak edilenler. Sonuçlar ne zaman bekleniyor? Geçmişteki bazı başkanlık seçimlerinde kazanan, seçim günü gece geç saatlerde veya ertesi sabah belli olmuştu. 2024 ABD Seçimleri’nde ise durum farklı olabilir. Medya kuruluşları, birçok eyaletteki yakın yarışma nedeniyle kesin kazananı açıklamak için daha uzun bir süre beklemek zorunda kalabilir. Mevcut başkan yardımcısı ve Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris ile eski başkan ve Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump arasındaki mücadele haftalarca başa baş ilerliyor. Yakın sonuçlar nedeniyle bazı eyaletlerde oyların yeniden sayılması gerekebilir. Örneğin, kritik eyalet Pennsylvania’da, kazanan ile kaybeden arasındaki fark %0,5’in altında olursa yeniden sayım yapılacak. Bu fark 2020’de %1,1’in biraz üzerindeydi. Yasal itirazlar da gündemde. Cumhuriyetçiler seçim öncesi seçmen uygunluğu ve seçmen kütüğü yönetimi gibi konularda 100’den fazla dava açmış durumda. Oy verme yerlerindeki düzensizlikler de sonuçların açıklanmasını geciktirebilir. Öte yandan Michigan gibi bazı eyaletlerde oy sayımı hızlandı. Covid pandemisi nedeniyle önceki seçimde olduğu gibi posta yoluyla kullanılan oy pusulalarının daha az olması bekleniyor.
2020 seçimlerinde kazanan ne zaman belirlendi? 2020 seçimlerinde, Pennsylvania sonuçları netleşene kadar, ABD televizyonları Joe Biden’ı kazanan olarak dört gün sonra ilan etti. Daha yakın tarihlerde yapılan bazı seçimlerde ise seçmenler kısa süre içinde sonuçları öğrenebildi. 2016’da, seçimler kapandıktan birkaç saat içinde Trump’ın kazandığı açıklanmıştı. Barack Obama’nın 2012’deki ikinci dönemini kazanması ise seçim gününün akşamı, gece yarısından önce tahmin edilmişti. 2000 yılında George W. Bush ile Al Gore arasındaki seçim, önemli bir istisnaydı. ABD Yüksek Mahkemesi, Florida’daki yeniden sayımı durdurma kararı almış ve sonuç beş hafta boyunca kesinleşmemişti. Bu durum, Bush’un kazanan olarak konumunu korumasını sağladı.
Başkan nasıl seçiliyor? ABD’de halk, başkanını doğrudan değil, dolaylı olarak seçmektedir. Seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu’na göndereceği delegeleri belirler. Bu delegeler, başkan ve başkan yardımcısını seçer. İki eyalet dışında, kazanan aday tüm delegelere sahip olur. Maine ve Nebraska’da ise delegeler, adayların aldığı oy oranına göre dağıtılmaktadır. Her eyaletin, kısmen nüfusa bağlı olarak belirli sayıda seçici oy hakkı bulunmaktadır. Toplamda 538 oy mevcut olup, 270 veya daha fazla oy alan aday kazanmış sayılmaktadır. En fazla delegeye sahip altı eyalet ise California (54), Texas (40), Florida (30), New York (28), Illinois (19) ve Pennsylvania (19)’dır. Bu delegeler, sonuçlar belirlendikten sonra Aralık ayının ortasında oy kullanır. ABD Kongresi, Ocak ayı başında bu oyların sayımı ve başkanın resmi ilanı için toplanır. Bu toplantıya başkan yardımcısı başkanlık eder.
Kritik eyaletler hangileri? Harris ve Trump, kazanma ihtimali olan altı kritik eyaletteki sonuçların seçimlerde belirleyici olacağı düşünülmektedir:
- Pennsylvania: Uzmanlar, kazananın belirlenmesi için yeterli oy sayımının en az 24 saat sürebileceğini belirtmektedir.
- Michigan: Çarşamba günü sonuç tahmini mümkün görünmüyor.
- Wisconsin: Sonuçlar, küçük ilçelerde sandıklar kapandıktan kısa bir süre içinde gelebilir, ancak en azından Çarşamba’ya kadar durumun netleşmesi beklenmiyor.
- Arizona: Eyaletin en büyük ilçesinde sabah saatlerine kadar sonuç beklenmiyor. Seçim günü postayla gönderilen oy pusulalarının sayımı 13 güne kadar sürebilir.
- Nevada: Buradaki oy sayımının günler alabileceği öngörülüyor. Eyalet, seçim günü gönderilen oy pusulalarının 9 Kasım’a kadar ulaşmasına izin vermektedir.
Oy sayımı nasıl gerçekleşiyor? Eyaletlerde genellikle öncelikle seçim günü verilen oylar sayılır. Ardından erken atılan, posta yoluyla gelen oylar ve diğer oylar, yerel seçim görevlileri tarafından sayılmaktadır. Seçim görevlileri, oyların doğrulanmasını sağlamak için tüm süreci yönetir. Süreç, verilen oy sayısını aktif seçmen sayısıyla karşılaştırmayı ve oy pusulalarının hasar kontrolünü içerir. Amerika’da oy pusulaları, elektronik tarayıcılar aracılığıyla sayılır ve sonuçlar kaydedilir. Her eyaletin seçim sonuçlarına ilişkin katı kuralları vardır. Hangi bölgelerin halka açık olduğu ve parti gözlemcilerinin oy sayımını nasıl takip edebileceği bu kurallarla belirlenmiştir.
Sonuçlara itiraz edilirse ne olur? Geçerli oyların final sonrasında, Seçiciler Kurulu devreye girer. Yeni ABD Kongresi 6 Ocak’ta, delegelerin oylarını saymak ve yeni başkanı onaylamak üzere toplanır. 2020 seçim sonuçlarını kabul etmeyen Donald Trump, destekçilerini Kongre’ye yürüyüşe davet etmişti. Trump, kendi yardımcısına da onaylamama çağrısında bulunmuş, ancak bu reddedilmiştir. Kongre’de yaşanan isyan sonrasında bile 147 Cumhuriyetçi, Trump’ın yenildiğini kabul etmemiştir. Tüm bunlar sonucunda, seçim sürecinde yapılan değişikliklerle eyaletlerden gelen sonuçlara itiraz edilmesi zorlaştırılmıştır. Ayrıca, başkan yardımcısının sonuçları tek taraflı olarak reddetme yetkisi de anayasa ile belirlenmiştir. Ancak, seçim gözlemcileri, onay süreçlerinin yerel ve eyalet düzeyinde gecikmelere uğrayabileceğini düşünmektedir. Trump ve yardımcısı JD Vance, kaybetmeleri durumunda sonuçları kabul etme konusunda net bir tutum sergilemediler.
Sonuçlar eşit çıkarsa ne olacak? Her iki adayın da 269 seçici kurul oyuyla eşitlik durumu oluşursa, Temsilciler Meclisi üyeleri ile Senato süreçle ilgili oy kullanacaktır. Ancak bu boyutlandırma 200 yıldır yaşanmamıştır. Başkanlık yemin töreni 20 Ocak 2025’te gerçekleştirilecektir. Bu, ABD tarihindeki 60. başkanlık yemin töreni olacak ve seçilen başkan, Anayasa’ya sadık kalacağına dair yemin edecektir.
