Orijinal Başlık: Trump’ın Amerikan Başkanı olması durumunda yerine getireceği yedi vaat
Kaynak: Getty Images Yazan: James FitzGerald Unvan: BBC News 7 Kasım 2024 Güncelleme: 8 Kasım 2024
Donald Trump, göç, ekonomi ve Ukrayna Savaşı konularında harekete geçme vaadinde bulunarak Beyaz Saray’a dönmeye hazırlanıyor. Cumhuriyetçi Parti’nin Senato üzerindeki kontrolü ele geçirmesi, Trump’a siyasi olarak daha fazla destek sağlayabilir. Zafer konuşmasında “Basit bir ilkeye göre yöneteceğim: Verilen söz tutulur. Biz vaatlerimizi yerine getireceğiz” diyen Trump, bazı vaatleri için nasıl bir yol izlemeyi planladığına dair pek fazla detay paylaşmadı. Trump, Şubat 2023’te Fox News’te gücünü kötüye kullanma veya politik rakiplerine saldırma niyetinde olmadığını belirterek, “ilk gün dışında” bu tür davranışlardan kaçınacağını ifade etmişti.
ABD Seçimleri 2024: Senato Cumhuriyetçi Parti’ye geçti Melania, Ivanka, Vance: Trump’ın zafer gecesi yanında kimler vardı? Trump ve Harris’in Türkiye’ye bakışı nasıldı? Trump’ın ilk döneminde Türkiye-ABD ilişkilerinde neler yaşanmıştı?
“Hayır, hayır, hayır, ilk günün dışında. Sınırı kapatıyor ve sondaj yapıyoruz. Bunlardan sonra artık bir diktatör değilim” ifadelerini kullanmıştı.
Donald Trump’ın zaferinin dünya için anlamı nedir?
1) Düzensiz göçmenlerin sınır dışı edilmesi Trump, kampanya süresince ABD tarihindeki en büyük “düzensiz göçmenler için kitlesel sınır dışı operasyonları” gerçekleştireceğini vaat etti. Ayrıca, ilk başkanlık döneminde başlattığı Meksika sınırındaki duvar inşasını tamamlayacağına söz verdi. Biden-Harris döneminde geçen yıl rekor seviyelere ulaşan ABD’nin güney sınırındaki geçişler, bu yıl ise azalmıştı. BBC’ye konuşan uzmanlar, Trump’ın vaat ettiği ölçeklerdeki sınır dışı işlemlerinin ciddi hukuki ve lojistik zorluklarla karşılaşabileceğini ve ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
2) Ekonomi, vergi ve gümrük düzenlemeleri Sandık çıkış anketleri, ekonominin seçmenler için başlıca sorun olduğunu ortaya koydu. Trump, Biden döneminde önce yükselen ardından azalan enflasyonu “sona erdireceğini” vaat etti. Ancak başkanın fiyatlar üzerindeki etkisi sınırlı. Trump, büyük vergi indirimleri teklif etti. Bahşiş alan sektörlerde çalışanlara vergi muafiyeti tanırken, sosyal güvenlik ödemelerinden vergi alınmamasını ve kurumlar vergisinin düşürülmesini önerdi. Cari açığın kapatılması için yabancı ürünlerde en az %10 yeni gümrük vergisi uygulamayı düşündüğünü belirtti. Çin menşeli ürünlere ise ek %60 vergi getireceğini açıkladı. Bazı ekonomi uzmanları, bu tür politikaların tüketici fiyatlarını artırabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Trump’ın yeni döneminde Türkiye’yi neler bekliyor? Kamala Harris neden kaybetti: Yanlış aday mı, yanlış kampanya mı?
3) Bazı Kongre saldırısı mahkumlarına af Trump, Joe Biden’ın 2020’deki seçim zaferini engellemek amacıyla gerçekleştirilen Kongre Binası saldırısında hüküm giymiş bazı destekçilerini serbest bırakacağını açıkladı. Trump’ın teşvik ettiği savunulan olaylar sonucu hayatını kaybedenler oldu. Trump, saldırıyı “önemsiz” olarak nitelendirirken, hüküm giyen destekçilerini “siyasi mahkum” olarak tanımladı. Birçoğunun “haksız yere hapse atıldığını” belirtirken, bazıları için “belki de kontrolden çıktı” itirafında bulundu.
ABD Kongre baskını: Bugün başlayan duruşmalar hakkında bilinmesi gerekenler
4) Savcı Jack Smith’in görevden alınması Trump, kendisine karşı iki ceza soruşturması yürüten savcı Jack Smith’i “iki saniye içinde” görevden alacağına söz vermişti. Jack Smith, Trump’a yönelik, 2020 seçim sonuçlarını geriye döndürme girişimi ve gizli belgeleri uygun şekilde saklamama suçlamasıyla iki ceza soruşturması açmıştı. Trump, bu suçlamaları reddetti. Her iki davanın da seçim öncesinde yürütülmesine engel olmayı başardı. Trump, New York’taki davada iş kayıtlarında sahtecilik suçundan hüküm giyen ilk başkan olarak Beyaz Saray’a geri dönüyor. Trump’ın yeniden seçilmesinin, hakkındaki davaları nasıl etkileyeceği belirsiz.
5) Ukrayna Savaşı’nın sona erdirilmesi Trump, Ukrayna’ya Rusya ile süren savaşında yardım için harcanan milyarlarca doları eleştirerek, savaşı “24 saat içinde” müzakerelerle sonlandırma vaadinde bulundu. Hangi tarafın teslim olması gerektiği hakkında bir görüş belirtmezken, Demokratlar böyle bir adımın Rusya lideri Vladimir Putin’i cesaretlendireceği görüşündeler. Trump, ABD’nin kendisini uluslararası çatışmalardan çıkarmasını istiyor. İsrail’i destekleyen bir tabana sahip olsa da, saldırılara son verme çağrısı yapmıştı. Aynı zamanda Lübnan’daki şiddeti sonlandırma taahhüdünde bulundu ancak bunun detaylarını vermedi.
6) Kürtaj yasağı olmadığını belirtmesi Trump, Kamala Harris ile yaptığı televizyon tartışmasında, ulusal bir kürtaj yasağı yasasını imzalamayacağını ifade etti. 2022 yılında ülke genelinde kürtaj hakkının Yüksek Mahkeme tarafından kaldırılmasıyla gündem olmuştu. Trump’ın ilk başkanlık döneminde yaptığı atamalar sayesinde Yüksek Mahkeme’de muhafazakâr yargıçların çoğunluğu sağlandı. Üreme hakları meselesi Harris’in kampanyasında da önemli bir yer tutuyordu. Seçim sonucunda bazı eyaletler, kürtaj hakkını korumak ve genişletmek amacıyla önerilen önlemlere onay verdi. Trump, eyaletlerin kendi kürtaj yasalarını oluşturma hakkı olması gerektiğini belirtse de bu konuda tutarlı bir mesaj verememiştir.
7) İklim değişikliği düzenlemelerinin gevşetilmesi Trump, ilk başkanlık döneminde yüzlerce çevre koruma programını iptal etmiş ve Paris İklim Anlaşması’ndan çekilen ilk ülke olan ABD’nin lideri olmuştu. Bu sefer de düzenlemelerde gevşeme sözü verdi, özellikle Amerikan otomotiv endüstrisine destek sağlamak amacıyla. Elektrikli araçlara sık sık eleştiriler yöneltirken, Biden’ın daha temiz araçlar hedeflerini geri çevirmeyi taahhüt etti. ABD’nin fosil yakıt üretimini artırma sözü veren Trump, yenilenebilir enerji kaynakları yerine, “sondaj, sondaj, sondaj” ifadesini kullandı. Ayrıca, Kuzey Kutbu gibi bölgelere petrol arama izinleri verilmesini ve enerji maliyetlerini düşürmeyi hedefliyor. Ancak uzmanlar, bunun şüpheli olduğunu belirtiyor.
