Orijinal Başlık: Akkuyu Nükleer Santrali’nin açılışındaki gecikmelerin sebepleri
Yazar: Hilken Doğaç Boran | Kaynak: BBC Türkçe | Twitter: @hilkenboran
29 Ekim 2024 tarihinde, Türkiye’nin ilk nükleer enerji santrali olan Akkuyu’nun birinci ünitesinin açılması planlanıyordu. Ancak bu tarih 2025’e ertelendi. Gecikmenin nedeni olarak, Alman Siemens Energy şirketinin taahhüt ettiği teslimatları zamanında gerçekleştirememesi öne sürülüyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 11 Eylül’de Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, birinci reaktörün inşaatının %90’ından fazlasının tamamlandığını belirtti. Bayraktar, Siemens Energy’yi, enerji iletimi için gerekli olan şalt sahası ekipmanlarının teslimatındaki gecikmeler nedeniyle eleştirerek, “Firmanın bu konuda kesinlikle sorumluluk taşıması gerekiyor” ifadelerini kullandı. Bakan, ilgili parçaların Rusya tarafından Çin’den sipariş edildiğini ve enerjiyi 2025’te almayı hedeflediklerini de sözlerine ekledi.
Akkuyu Nükleer AŞ tarafından yapılan açıklamalarda, Siemens Energy’nin santralde üretilen elektriğin iletiminde kullanılacak 400 kilowatt gerilimli bir “entegre gaz yalıtımlı şalt tesisi” kurulumu için gerekli anlaşmaların yapıldığı ifade edildi. Şirket, Siemens’in Temmuz 2023’te taahhüt ettiği teslimatların %40’ını gerçekleştirdiğini, ancak kalan %60’lık kısmın Almanya’dan gerektiği gibi ihracat izinleri alınamadığı için geciktiğini belirtti. Açıklamada, Ocak 2024 teslim tarihi geçildikten sonra Çin’den alternatif bir tedarikçi ile sözleşme yapıldığı kaydediliyor. Siemens Energy, Ekim ayında teslimat bekleyen ekipmanın bazılarını göndermeye hazır olduklarını bildirdi. Ancak, uyarmalarda bulunarak, orijinal tedarikçiden yapılacak bir dönüşün projenin zamanlamasını olumsuz etkileyeceği ifade edildi.
Siemens Energy’den yapılan açıklamalarda, firmanın son olarak bir yıl önce parça teslimatı gerçekleştirdiği, Almanya’dan gerekli ihracat izinlerinin alınamaması nedeniyle teslimatların durdurulduğu bildirildi. Siemens Energy CEO’su Christian Bruch, yıllık basın toplantısında, gerekli izinlerin yakın zamanda alındığını belirterek, “Hiçbir şeyi bilerek teslim etmiyoruz… Müşteriyle sürekli irtibat halindeyiz” dedi.
Akkuyu nükleer güç santrali için ilk imzalar 2010 yılında atıldı. 2010 ve 2017 yılları arasında gerekli izinler alınmış ve 2017’de inşa süreci başlamıştır. Birinci ünite için ilk beton Nisan 2018’de dökülmüştür. 2020 ile 2022 yılları arasında diğer üç ünite için temeller atıldı. Türkiye, Akkuyu’dan alınan enerjinin %70’ini ilk iki üniteden, %30’unu ise diğer iki üniteden 15 yıl boyunca satın alacak.
Projede Türkiye ve Rusya arasında, nükleer yakıt tedariki için uzun dönemli anlaşmalar yapılmıştır. Akkuyu Nükleer AŞ, santralin depremler, kasırgalar, seller gibi doğal afetlere karşı dayanıklı olduğunu vurgulamaktadır.
Ancak bazı uzamanlar, çevresel ve güvenlik konularında endişelerini dile getirirken, Akkuyu Nükleer AŞ’nin tesisinin çevreye ve bölge halkına zarar verme potansiyeli taşıdığını düşünmektedirler. IAEA ekipleri, Akkuyu’da incelemelerde bulundu ve tesisin çevresel güvenliğini denetleyerek, Türkiye’nin iyileştirme noktasında kararlılığını vurgulamıştır.
Nükleer karşıtı kuruluşlar da santralin inşasıyla ilgili eleştirilerde bulunmuş, tesisin kapasitelerine dair belirsizlikleri ön plana çıkarmışlardır. Akkuyu Nükleer AŞ, santralin güvenlik standartlarına uyduğunu ve herhangi bir durumun kontrol altına alınabileceğini iddia etmektedir.
Son olarak, Akkuyu Nükleer AŞ’nin durumu ve yapılan anlaşmaların geçerliliği konusunda farklı görüşler öne sürülmüştür. Bu bağlamda, Enerji Bakanı, Akkuyu’nun Türkiye Cumhuriyeti’nin yasalarına uygun bir Türk şirketi olduğunu ifade etti. Akkuyu Nükleer Santrali’nin faaliyete geçmesi neden uzadı? Son olarak, Zoteeva’nın görevine son verilmesiyle Yönetim Kurulu Başkanlığı’na Anton Dedusenko getirildi. Genel Müdürlük görevine ise Sergei Butckikh atandı. Bu habere BBC Rusça Servisi de katkıda bulundu.
