Ukrayna, Washington’un onayından sadece bir gün sonra, ilk kez Rusya topraklarını hedef alarak ABD’nin sağladığı uzun menzilli füzelerle saldırı gerçekleştirdi. BBC’nin ABD’deki ortağı CBS News’e bilgi veren Amerikalı yetkililer, ATACMS (Ordu Taktik Füze Sistemi) kullanıldığını teyit etti. Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın bu sabah Bryansk bölgesine düzenlediği saldırıda altı ATACMS füzesi kullandığını, bunlardan beşinin imha edildiğini belirtti. Açıklamada, hasar gören altıncı füzenin parçalarının bölgedeki askeri bir tesiste yangın çıkarmasına neden olduğu vurgulandı. Washington’un izninin ardında gerçekleşen bu saldırı, Ukrayna’nın uzun menzilli füzelerle Rusya’nın uluslararası alanda tanınmış topraklarını ilk kez hedef alması anlamına geliyor.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya’nın füzelerin “Amerikan askeri uzmanları” tarafından kullanıldığı anlayışıyla hareket edeceğini ifade etti. Brezilya’nın Rio de Janeiro kentindeki G20 zirvesinde basın toplantısı düzenleyen Lavrov, “Bunu, Batı’nın Rusya’ya karşı savaşının yenilenmiş bir yüzü olarak kabul edeceğiz ve buna göre karşılık vereceğiz” dedi. ABD Başkanı Joe Biden, saldırıya yeşil ışık yakmasının ardından Moskova, ABD füzeleriyle yapılacak herhangi bir saldırının “uygun ve somut bir yanıt” doğuracağını bildirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bu gelişmeler üzerine ülkenin yeni nükleer doktrinini onayladı. Bu belge daha önce hazırlanmış ve kamuoyuna sunulmuştu, ancak Putin’in imzası gelişmelere bir tepki olarak değerlendirildi.
Ukrayna ordusu daha önce yaptığı açıklamada, Rusya’nın Bryansk bölgesindeki bir mühimmat deposunu vurduğunu bildirdi; ancak ATACMS füzelerinin kullanılıp kullanılmadığı konusunda bilgi vermedi. Saldırının, sınıra yaklaşık 100 km mesafedeki Karaçev kasabasındaki bir depoya düzenlendiği ve bu saldırının 12 ikincil patlamaya yol açtığı belirtildi. Ukrayna, bir yıldan fazla bir süredir kendi topraklarının Rus işgali altındaki bölgelerinde ATACMS füzelerini kullanıyordu. Kiev, bu füzeleri kullanarak, Rusya’nın Kursk bölgesi dahil olmak üzere derinliklerine saldırılarda bulunabiliyor. Bölgede bir karşı saldırı beklentisi olduğu belirtiliyor.
Washington’un füzelerin Ukrayna’ya verilmesi konusunda resmi bir açıklama yapmadığı bildiriliyor. Biden, G20 zirvesi sırasında yaptığı açıklamada, “ABD, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini güçlü bir şekilde destekliyor” dedi. Ancak Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy, “Bu tür şeyler kamuya açıklanmaz, önemli olan füzelerin kendisidir” şeklinde bir yanıt verdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mathew Miller da “bir politika değişikliğinin doğrulanmayacağını” kaydetti. Ancak hemen ardından, Rusya’nın Kuzey Kore askerlerini sahaya sürmesine karşı güçlü bir yanıt vereceklerini de hatırlattı.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, ABD’nin füze izni verirken, “Eğer böyle bir karar alındıysa, bu ABD’nin bu çatışmaya direkt müdahil olması anlamına gelir” dedi. Peskov, bu durumun “Washington’ın ateşe benzin dökmesi” olduğu iddiasında bulundu. Ayrıca, Rus topraklarına bir saldırının “ABD ve müttefiklerinin Rusya’ya karşı çatışmalara doğrudan müdahalesi” olarak değerlendirileceğini vurguladı. Putin, daha önce Batılı ülkeleri böyle bir harekete karşı uyarmıştı.
Putin ayrıca, 19 Kasım’da güncellenmiş nükleer doktrinini imzaladı. Bu yeni doktrinde, nükleer olmayan bir devletten gelen herhangi bir saldırının, nükleer bir güçle desteklenirse, Rusya tarafından ortak bir saldırı olarak kabul edileceği ifade ediliyor. Bu durum, konvansiyonel silahlarla yapılacak saldırıları, Belarus’un hedef alınmasını ve askeri uçaklar, seyir füzeleri ve insansız hava araçlarının Rusya sınırları içinde gerçekleştireceği kitlesel saldırıları da kapsıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, G20 Zirvesi’nde yaptığı basın toplantısında, Rusya’nın yeni nükleer doktrini için “kendisine yönelik bir tavır karşısında konvansiyonel silahlara karşı bir tedbir” yorumunu yaptı. Erdoğan, bunun NATO tarafından da dikkate alınması gerektiğini belirtti. Sınır ötesi hedeflerin vurulmasında kısıtlama olmaması yönünde Ukrayna’nın taleplerinin sürdüğü, ATACMS füzelerinin menzilinin 300 kilometreyi aştığı ve yüksek hızlarıyla engellenmelerinin zor olduğu aktarılıyor.
Biden yönetiminin bu kararı, Ukrayna’nın elinde tuttuğu toprakları müzakere açısından bir pazarlık kozu olarak değerlendirdiği yorumları yapıldı. Kiev’deki Ukrayna Güvenlik ve İşbirliği Merkezi’nin Başkanı Serhiy Kuzan, bu kararın ülke için son derece önemli olduğunu belirtti. Kuzan, “Savaşın gidişatını değiştirecek bir durum olmasa da güçleri daha da dengeleyeceğini düşünüyorum” dedi. US’de 5 Kasım seçimlerini kazanan ve 20 Ocak 2025 tarihinde göreve gelmesi beklenen Donald Trump, henüz bir yorumda bulunmadı. Ancak oğlu Donald Trump Jr., ülkedeki askeri endüstrisini işaret ederek, “Babama, barışı sağlamadan Üçüncü Dünya Savaşı’nı başlatmak istediklerini gösterir gibi” dedi.
Saldırılara gelen ABD desteğinin devam edip etmeyeceği merak konusu. İngiltere ve Fransa’nın da füzelerin kullanımına izin vermesi beklenirken, Almanya’nın uzun menzilli füzeleri için sınır ötesi kullanıma izin vermeyeceği açıklandı. Ukrayna, Donetsk’teki Rus güçlerinin önemli bir ikmal merkezi Povrosk’a doğru ilerlemesini durdurmaya çalışıyor. Moskova, Ukrayna’daki SİHA saldırılarını önemli ölçüde artırmış durumda. Ukrayna Genelkurmayından yapılan açıklamada, Ekim ayında yaklaşık 2.000 SİHA saldırısının düzenlendiği bildirildi. 16 Kasım gecesi Rusya, Ukrayna’nın enerji altyapısını hedef aldı. Bu saldırıda en az 120 füze ve 90 SİHA kullanıldığı, en az 10 kişinin yaşamını yitirdiği ifade ediliyor.
