Başlık: Ukrayna’nın Batı füzelerini Rusya’nın derinliklerinde kullanması savaşın seyrini değiştirebilir mi?
Kaynak, Getty Images Yazan, Jeremy Howell Unvan, BBC Dünya Servisi 21 Kasım 2024 Rusya, Ukrayna’nın Amerikan yapımı Atacms füzelerini, Beyaz Saray’ın onayından kısa bir süre sonra Rusya’nın iç kısımlarına fırlattığını belirtiyor. Ukrayna sınırına 100 kilometre mesafede, Rusya’nın batısındaki Bryansk bölgesindeki bir askeri tesisin hasar gördüğü ifade edildi. BBC’nin kaynakları, İngiltere menşeli Storm Shadow füzelerinin de Rusya topraklarındaki hedeflere karşı kullanıldığını aktardı. BBC Savunma Muhabiri Jonathan Beale, “Birkaç ay önce, bir savunma kaynağı İngiltere’nin Storm Shadow füzelerinin Rusya’daki bir hedefi vurmakta kullanıldığını ancak bunun kullanımından sonra öğreneceğimizi belirtmişti” dedi. “Şimdi bu durum gerçekleşti, fakat İngiliz hükümeti henüz resmi bir onay vermedi, sadece kaynaklardan bilgi var” diye ekledi.
ABD Başkanı Joe Biden, çatışmanın daha da tırmanma ihtimali sebebiyle, Ukrayna’nın Amerikan yapımı uzun menzilli füzelerle Rusya içindeki hedefleri vurmasına izin vermiyordu. ABD, Ukrayna’ya acil olarak Patriot savunma füzeleri göndermeye hazırlanıyor.
Putin, Rusya’nın yeni nükleer doktrinini onayladı ve nükleer silah kullanım koşullarını genişletti. Ukrayna-Rusya savaşı bağlamında gerilim artarken barış olasılığı nedir? Aynı zamanda Ukrayna, Kuzey Kore ordusuna mensup askerlerle ilk kez karşı karşıya kaldığını açıkladı. Fransa’nın da Ukrayna kuvvetlerine Storm Shadow füzelerinin benzeri olan Scalp füzelerinin Rusya içinde kullanımına izin verme ihtimali mevcut. Amerikan düşünce kuruluşu Savaş Araştırmaları Enstitüsü’ne göre, Ukrayna’nın Rusya’nın batısında vurabileceği yüzlerce askeri hedef bulunuyor. Ancak askeri uzmanlar, füzelerin Rusya içinde kullanmasının Ukrayna için çok etkili olamayabileceğini, zira vurmak istedikleri önemli hedeflerin menzil dışına çıkarıldığı uyarısında bulunuyor.
Ordu Taktik Füze Sistemi (Atacms), hem Himars hem de M270 gibi seyyar roket sistemleriyle yerden ateşlenen ABD yapımı balistik füzelerden oluşuyor. Atacms’lerin azami menzili 300 kilometre ve ses hızının üç katında uçarak 1986’dan beri ABD ordusunun envanterinde yer almakta. İki farklı cephane türü taşıyabiliyor: Biri maksimum 220 kilometre menzildeki tek bir savaş başlığı, diğeri ise geniş bir alanı etkileyen misket bombalarından oluşuyor. Storm Shadow, Fransa ve İngiltere’nin ortak yürüttüğü bir seyir füzesi projesidir. Fransızlar bu füzeye Scalp adını veriyor. Saatte 1000 kilometreye yakın bir hıza ulaşabiliyor ve yer yüzeyini takip ederek alçaktan ilerliyor, ardından hedefi dik bir açıdan vurmak için yükseliyor. Bu füzeler, yeraltı sığınakları gibi müstahkem savunma mevzilerini hedef almak amacıyla tasarlandı. Hem Atacms hem de Storm Shadow/Scalp, güdümlü ve hassas hedeflere saldırabilen füzeler olarak öne çıkıyor.
ABD’nin Ukrayna’nın Atacms’lerle neler yapmasına izin verdiği konusuna gelince, Ukrayna güçleri bir yıldan uzun süredir Atacms’leri, Rus güçlerine ve ülke içindeki saldırılar için kullanılan Rus üslerine fırlatıyordu. Joe Biden, bu füzelerin Rusya içindeki hedeflere karşı kullanılması halinde çatışmanın daha da büyümesinden ve ABD’nin savaşın içine daha fazla çekilmesinden endişe ediyordu. 19 Kasım’da, Biden’ın bu kuralı güncellemesinden iki gün sonra, Ukrayna güçleri, Ukrayna sınırının 100 kilometre uzağındaki Rusya’nın Bryansk bölgesindeki bir cephaneliği hedef aldı. Ukrayna güçleri hangi füzelerin kullanıldığını açıklamadı ama ABD’li yetkililer bunun Atacms olduğunu belirtti. Rusya, hava savunma sistemlerinin beş füzeyi düşürdüğünü, birinin ise hasar gördüğünü bildirdi. ABD’li yetkililer ise Rusya’nın fırlatılan sekiz füzeden yalnızca ikisini etkisiz hale getirebildiğini vurguladı. Rusya, füzelerin kendi topraklarındaki hedeflere karşı kullanılmasına karşılık olarak “uygun” ve “elle tutulur” bir misilleme yapılacağı konusunda uyarıda bulundu.
Beyaz Saray’ın yeni politikası, Rusya’nın Kursk bölgesinde 500 kilometrekarelik bir alanı kontrol altında tutan ve Rus ile Kuzey Koreli askerlerin karşı saldırısına karşı endişe duyan Ukrayna güçlerine destek sağlama önlemi olarak yorumlanıyor. Biden’ın tutumunu değiştiren faktör olarak, Khreschatyk’te savaşmak üzere 10 bin Kuzey Kore özel gücünün Rusya’ya ulaşması gösteriliyor.
Ukrayna, Atacms’larla tüm hedeflerini vurma kapasitesine sahip mi? Savaş Çalışmaları Enstitüsü, Atacms füzeleri ile Rusya içinde vurulabilecek 245 askeri tesisi tespit etti. Bu hedeflerin arasında 16 hava üssü de bulunmaktadır. Misket bombalı savaş başlığı geniş bir alanda patlamalara yol açtığı için, askerlerin yoğun bulunduğu alanlarda ve hava üslerinde açıkta bulunan uçaklara karşı etkili bir şekilde kullanılabilir. İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetleri’nden (RUSI) Matthew Savill, Atacms füzelerinin Rus ordusuna karşı etkili olma potansiyelinin sınırlı olabileceği görüşünde. Ukrayna, özellikle cephedeki askerleri ve sivil altyapı olan elektrik santralleri gibi hedeflere karşı güdümlü füzeler ve bombalar atan Rus uçaklarını etkisiz hale getirmek isteyecektir. Ancak, Savill buna dikkat çekerek, “En iyi hedeflerin çoğu, kuzeydeki Ukrayna şehirlerine ve kuzeydeki ya da Kursk’taki Ukrayna birliklerine saldıran helikopterler ve bomba atan uçaklar, büyük ölçüde Atacms’ın menzilinin dışına taşındı. Bu uçakların bazıları, Ukrayna’dan 1000 kilometreden daha uzak mesafededir” ifadelerini kullanıyor.
Ukrayna, Storm Shadow/Scalp füzelerini nasıl kullanabilir? Ukrayna, son birkaç ay boyunca İngiltere ve Fransa’dan Storm Shadow ve Scalp füzelerinin Rusya içindeki hedeflere karşı kullanılmasına izin verilmesi yönünde talepte bulunuyordu. Geçmişte, Ukrayna güçleri bu füzeleri, Rus işgali altındaki Kırım’daki hedeflere karşı kullanmış; örneğin, Sivastopol’daki Rusya’nın Karadeniz Filosu karargahını vurmuştu. BBC muhabiri Jonathan Beale, ABD’nin Atacms füzelerini Rusya içindeki hedefler için kullanmasına izin vermesinin, İngiltere ve Fransa’nın da Storm Shadow/Scalp füzelerinin kullanımına onay vermesi için bir adım attığını aktarıyor. Storm Shadow/Scalp füzeleri Atacms’tan farklı bir işlevselliğe sahip. Zira yeraltı sığınaklarına ve müstahkem mevkilere karşı kullanılan füzeler olarak tasarlandılar. Atacms’ların aksine, geniş bir alanda hasar yaratma kabiliyetine sahip değiller. Savill, bu füzelerin “açıkta bulunan birliklere ya da bir hava üssünde duran uçaklara karşı etkisinin çok sınırlı olabileceğini” belirtiyor. “Ukraynalılar, en iyi müstahkem mevki hedeflerini arayacaktır; örneğin, korumalı cephane depoları veya komuta merkezleri. Bu nedenle yakında çok sayıda Storm Shadow saldırısı göreceğimizi düşünmüyorum.” Storm Shadow/Scalp füzelerinin fırlatılması da daha karmaşık bir süreç, çünkü bunların uçaktan atılması gerekiyor. Ukrayna geçmişte bu füzeleri fırlatmak için Sukhoi bombardıman uçaklarını kullanmıştı. Savill, tespit edilen hedefler Rusya’nın derinliklerindeyse, uçağın sınırdaki Rus hava savunma sistemlerine yaklaşması gerektiğini ve korunması için sinyal bozma yöntemlerinin kullanılacağını belirtiyor. İngiltere ve Fransa’nın Ukrayna’ya bu füzelerden yalnızca birkaç yüz adet verdiği düşünülüyor.
