İsrail ile Hizbullah arasında nihayet beklenen ateşkes anlaşmasının sağlandığı ve bu sabah erken saatlerde yürürlüğe girdiği bildirildi. ABD Başkanı Joe Biden, yerel saatle 04:00’te Lübnan-İsrail sınırındaki çatışmaların sona ereceğini açıkladı. Anlaşmanın, ‘düşmanlıkların kalıcı bir şekilde sona ermesini’ hedeflediğini belirtti. Böylece ateşkes anlaşması, Türkiye saatiyle 05:00’te yürürlüğe girdi. Beyrut’taki BBC Arapça muhabiri Carine Torbey, İsrail’in drone’larının hâlâ Lübnan üzerinde uçtuğu ve gürültülerinin yerleşim alanlarına ulaştığını aktarıyor. Diğer yandan, güney Lübnan’dan kuzeye göç edenlerin evlerine dönmek üzere araba ve kamyonlarla yola çıktığı haberleri geliyor.
Lübnan Başbakanı, İsrail’in Beyrut merkezine saldırısında ölen 22 kişinin tamamının sivil olduğunu belirtti. İsrail ordusu, güney Lübnan halkının evlerine dönmesi için acele etmemesi ve açıklamalara dikkat etmesi gerektiği uyarısında bulundu. Ateşkes anlaşması, Hizbullah’ın güney Lübnan’dan çekilmesini ve Lübnan ordusunun burada kontrolü sağlamasını öngörüyor. Bunun karşılığında, İsrail güçleri de bu bölgedeki mevzilerinden geri çekilecek. Ekim 2023’te Gazze savaşının başlamasından bu yana, İsrail ile Lübnan merkezli Hizbullah arasında, sınır ötesi çatışmalar yaşanıyordu. Çatışmalar, özellikle Eylül ayı sonlarından bu yana, İsrail’in bombalı saldırılarını artırdığı ve güney Lübnan’a kara işgali başlattığı dönemde daha da tırmandı.
Biden’a göre, gelecek 60 gün içinde İsrail güçleri kademeli olarak Lübnan topraklarından çekilecek ve böylece hem İsrail hem de Lübnan tarafındaki siviller evlerine dönecek. Biden ayrıca, ’60 gün içinde Lübnan ordusu ve devlet güvenlik güçleri kendi topraklarında konuşlanacak ve kontrolü ele alacak’ ifadelerini kullandı. Hizbullah’ın anlaşmayı ihlal etmesi durumunda, İsrail’in uluslararası hukuk kapsamında kendini savunma hakkının olduğunu vurguladı ve Gazze’de de ateşkes sağlanması için çabalarını sürdüreceğini belirtti.
Hizbullah, 60 gün içinde tüm savaşçılarını ve silahlarını, Mavi Hat olarak bilinen sınırdan ve Litani Nehri civarındaki bölgeden çekecek. Bu bölgede Hizbullah unsurlarının yerini Lübnan ordusu alacak. ABD yetkilileri, ordunun Hizbullah altyapısı ve silahlarının bölgeden çıkarılmasını denetleyeceğini söyledi. İki taraf, anayasa yürürlüğe girdikten sonra 60 günlük süreç içinde İsrail’in buralardaki güçleri ve sivillerini de geri çekeceğini vurguladı. Bu anlaşmanın, sınır iki tarafındaki sivillerin evlerine dönmesini mümkün kılacağını belirten Biden, Lübnan ordusunun 5 bin askeriyle güneyde konuşlanacağını tahmin ediyor, ancak bu birliklerin ateşkesin uygulanmasındaki rolü henüz netleşmiş değil.
Lübnan ordusu, bu görevleri yerine getirmek için yeterli kaynak, altyapı ve ekipmanının mevcut olmadığını belirtirken, Lübnan’ın müttefiklerinden destek bekleyebileceği ise gündeme geldi. Batılı yetkililer, Hizbullah’ın zayıflatıldığını ve Lübnan hükümetinin bölgede yeniden kontrol sağlaması için durumun uygun olduğunu dile getiriyor. Anlaşmaya göre, bölgede Lübnan ordusu, İsrail ordusu ve Lübnan’daki Birleşmiş Milletler Geçici Gücü (Unifil) arasında oluşturulmuş üçlü mekanizma, ABD ve Fransa’nın katılımıyla genişleyecek.
Ateşkes ihlalleri durumunda tüm şikayetlerin ABD’ye yönlendirileceği belirtilirken, ABD askeri konuşlanmayacak ancak eğitim yoluyla Lübnan ordusuna destek sunacak. Biden ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, anlaşmanın duyurulmasının ardından yaptıkları ortak açıklamada, İsrail ve Lübnan’ın bu anlaşmaya tamamen uyması için birlikte çalışacaklarını belirtmiş ve daha fazla şiddet döngüsünün önlenmesine yönelik taahhütte bulunmuşlardır.
Türkiye, Lübnan’daki ateşkes haberini olumlu karşıladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘İsrail ile Lübnan arasında yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasından memnuniyet duyuyorum’ dedi. Tüm tarafları, özellikle İsrail’i sorumluluklarını yerine getirmeye çağıran Erdoğan, Türkiye’nin Gazze’deki katliamın durması ve kalıcı ateşkes için her türlü katkıyı sağlamaya hazır olduğunu belirtti. Dışişleri Bakanlığı ise, 27 Kasım’da yaptığı yazılı açıklamada, benzer mesajlar verdi.
Hizbullah ve diğer taraflar arasındaki çatışmalarda 3.800’den fazla kişinin hayatını kaybettiği bildiriliyor. İran Dışişleri Bakanlığı ise ateşkesi, ‘İsrail’in Lübnan’daki saldırganlığının sona ermesi’ olarak nitelendirerek memnuniyetini dile getirdi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ateşkesin ‘şiddete ve yıkıma son vermesini umduğunu’ belirtti. Ancak temsilcileri, ateşkese tam uyum sağlanmadan daha azının yeterli olmayacağını vurguladı.
Lübnan Dışişleri Bakanı Abdullah Bou Habib, ateşkesin ardından, bu sürecin ‘İsrail ile sınırların kesin olarak belirlenmesine’ yol açacağına dair umudunu ifade etti. Sonunda, Netanyahu ateşkes anlaşmasını kabul ettiklerini ve olası ihlal durumlarında sert bir şekilde karşılık vereceklerini belirtti. İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes anlaşması yürürlüğe girdi. Peki, bu anlaşmanın şartları neler ve taraflardan gelen tepkiler nasıl? Son iki hafta içerisinde İsrail, Hizbullah’a yönelik saldırılarını artırdı. Son dönemlerde, İsrail’in Lübnan’a düzenlediği hava saldırılarında, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah da dahil olmak üzere birçok örgüt liderinin hayatını kaybettiği bildiriliyor. İran’ın desteklediği Hizbullah, Filistin’deki Hamas’a destek vermek amacıyla İsrail’e yönelik roket saldırılarını artırmıştı.
