Orijinal Başlık: Ukraynalı Ajanların Rusya’daki Faaliyetleri ve Rus Komutanın Öldürülmesinin Olası Sonuçları
Kaynak: Getty Images Yazan: Abdujalil Abdurasulov Unvan: BBC News Bildirdiği Yer: Kiev, Ukrayna 18 Aralık 2024
Rus Ordusu’nun Nükleer, Biyolojik ve Kimyasal Savunma Güçleri (NBC) Komutanı Korgeneral İgor Kirillov’un Moskova’da meydana gelen patlamada hayatını kaybetmesi, Ukraynalı ajanların Rusya topraklarındaki faaliyetlerinin ne denli geniş olabileceği konusunu yeniden gündeme getirdi. Bu dikkat çekici “operasyon” oldukça iyi planlanmış. Ukraynalı kaynakların BBC’ye bildirdiğine göre, patlayıcılar elektrikli bir scooter içine yerleştirilmiş ve uzaktan kumandayla patlatılmış. Kirillov, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başlangıcından bu yana cephe gerisinde öldürülen en yüksek rütbeli askeri yetkili konumundaydı. Onun suikasti, Rus askeri ve siyasi çevrelerinde büyük bir şok etkisi yarattı. Ukrayna İstihbarat Servisi SBU kaynakları, olayın arkasında kendilerinin olduğunu duyurdu. Ukrayna topraklarındaki Rus güçlerini hedef alan birçok operasyon gerçekleştirildiği biliniyor. Ancak, Ukrayna istihbaratının Moskova’daki Rus generalin evinin önünde böyle bir hedef seçebilmesi, Rusya’nın güvenlik kapasitesi ve Ukrayna’nın eylem kabiliyeti hakkında tartışmalara sebep oluyor.
Ukrayna, Kuzey Kore askerlerine karşı ilk kez savaştığını duyurdu. Ayrıca, Rusya’nın füze saldırılarında en az 38 kişi hayatını kaybetti, bu saldırılar Kiev’deki bir çocuk hastanesini de hedef aldı. Ukrayna ve Rusya arasında yürütülen SİHA saldırılarında da Moskova hedef alındı. Uzmanlar, “Rusya bu hızla devam ederse Ukrayna’nın doğu cephesinin çökebileceği” konusunda uyarıda bulundu. Saldırı için bir scooter’ın seçilmesi oldukça zeki bir tercih. Bu araçlar Moskova’nın her köşesinde boş bir halde durmakta ve dikkat çekmiyor. Ancak bombanın Korgeneral Kirillov evinden çıktığı esnada patlatılması, Ukraynalı istihbaratçıların olay yerini görmek için ya kamera ya da çıplak gözle izleme imkanı bulmuş olabileceğini gösteriyor. Bu, SBU’nın Rusya’nın büyük şehirleri içindeki ilk suikastı değil. Daha önceki politikacılara ya da askerlere yönelik saldırılar, Ukraynalı ajanların çalışma yöntemleri hakkında bilgiler sunuyor.
Geçtiğimiz yılın Nisan ayında, Vladimir Putin yanlısı askeri blog yazarı Vladlen Tatarski, St. Petersburg’daki ‘Street Food Bar No 1’ isimli kafede takipçileriyle buluşmuştu. Bu etkinlikte kendisini sanat öğrencisi olarak tanıtan Darya Trepova adlı bir kadın, Tatarski’ye bir asker başı heykeli hediye etti. Dakikalar sonra, heykelin tekrar kutusuna konmasının ardından patlaması neticesinde Tatarski hayatını kaybetti, birçok kişi de yaralandı. Trepova, mahkemede heykelin içinde patlayıcı bulunduğundan habersiz olduğunu iddia etti. Ukrayna’daki savaşa karşı olduğunu kabul etmekle birlikte kendisine heykelin içerisinde bir mikrofon bulunduğunun söylendiğini öne sürdü. Darya Trepova, 27 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Trepova’nın bu saldırıyı önceden bilip bilmediği bir yana, Ukrayna istihbaratının, Ukrayna’ya destek veren Rusları ikna ederek kullandığı bilinmekte. Eylemler, sabotaj düzenlemekten, bombalı tuzak kurmaya kadar çeşitlenebiliyor. Ukrayna istihbaratı, en bilinen suikast yöntemi olan “tetikçi göndermekten” de kaçınmamaktadır. Yaklaşık bir yıl önce, Rus yanlısı bir Ukraynalı milletvekili olan Ilya Kiva, Moskova’nın dışında bir köyde vurularak öldürüldü. Tetikçi, Kiva’yı parkta yürürken birlikte yakaladı ve iki atışla öldürdü. Ukrayna resmi bir açıklama yapmadı, ancak SBU kaynakları olayın arkasında kendilerinin olduğunu doğruladı. Beş gün önce, önde gelen Rus füze uzmanı Mikhail Şatski, Moskova dışındaki bir ormanda vurularak hayatını kaybetti. Bu olay da Ukrayna istihbaratıyla ilişkilendirildi, fakat resmi bir açıklama yapılmadı. Şatski, Rusya’nın Kh-59 ve Kh-69 füzelerinin modernizasyonundan sorumlu bir isimdi. Bu füzeler, Ukrayna’da ciddi tahribat ve can kaybına yol açmıştı. Şatski’nin öldürülmesinden kısa bir süre sonra Kirillov suikastı, Ukraynalı ajanların Rusya’daki faaliyetlerinin kapsamı hakkında daha fazla bilgi veriyor. Hedefler yalnızca siyasetçiler ve Rus ordusuyla bağlantılı kişilerle sınırlı kalmıyor. 2022 yılının Ağustos ayında Darya Dugina, bir bombalı araç saldırısında hayatını kaybetti. Bu saldırının, Darya Dugina’nın babası olan Aleksander Dugin’e bir mesaj olduğu düşünüldü.
Rusya’nın soruşturmasında, iki Ukrayna vatandaşının bu saldırıya karıştığı belirlendi. 43 yaşındaki Natalya Vovk, işgal altındaki Donetsk bölgesinden Rus topraklarına girmişti. Daha sonra başka bir Ukraynalıyla buluşarak bombayı yaptıkları garajı kiralamışlardı. Diğer yandan, bazı uzmanlar Korgeneral Kirillov’un Ukrayna tarafından öldürülmemiş olabileceğini iddia ediyor. Kiev’deki Yuriy Karin, bunun Rus ordusu içindeki güç mücadelesinin bir sonucu ya da Kremlin’in önemli bir savaş suçuna tanıklık eden birini ortadan kaldırma çabası olabileceğini dile getiriyor. Ancak, eğer saldırı, tahmin edildiği gibi Ukrayna’nın eylemi ise, buradaki mesaj açık: “Rus generaller Moskova içinde bile güvende hissetmemelidir.”
‘General suikasti, Moskova’daki günlük hayatı etkiliyor’ BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg’in analizi: Moskova’da gerçeklik ve görüntü arasında sürekli bir çatışma var. Savaşın üçüncü yılına adım attığımızda burada yaşam, oldukça normal görünüyormuş gibi algılanıyor: Metro hattında kalabalık yolcular, barlarda ve kulüplerde eğlenen gençler… Ancak aniden, Rusya’da hiçbir şeyin normal olmadığını hatırlatan bir olay yaşanıyor. Bu, bazen Moskova’nın hava savunmasına yaklaşan bir insansız hava aracı, bazen de daha çarpıcı bir biçimde bir Rus generalinin evinin önünde bombalı bir saldırıyla öldürülmesi olabiliyor. Korgeneral Igor Kirillov ve asistanı Ilya Polikarpov, elektrikli scooter’a gizlenmiş bombalarla öldürüldüğünde, Ukrayna’daki savaşın gerçekliği Rusya’da bir kez daha hissedilmiş oldu. En azından olay alanındaki Ruslar için bu durum böyleydi. Patlamanın meydana geldiği binanın hemen yanında oturan Liza, “Haberlerde izlediğimizde uzakta olan bir şey gibi geliyor. Ama yan binaya kadar geldiğinde bambaşka ve korkunç bir hal alıyor” diyor. “Kaygım çok arttı, her sesten korkuyorum. Bir drone mu geliyor diye düşünmekten kendimi alamıyorum” diye ekliyor.
Moskova’da, Ukrayna savaşının uzakta bir meseleyi teşkil ettiğini duymak oldukça sık karşılaşılan bir yorum. Burada birçok kişi, bu savaşı televizyon veya telefon ekranlarından izlemeyi tercih ediyor. Çok sayıda ölü ve yaralı olmasına rağmen, bu durum pek dikkate alınmıyor. Ancak Moskova’da bir Rus generalinin öldürülmesi, bazıları için alarma geçmek anlamına gelmektedir. Savaşın çok gerçek ve çok yakın olduğunu gösteriyor. Peki, bu olay Rus yetkilileri için bir uyarı olacak mı? Muhtemelen hayır. Kremlin’in Ukrayna’da yön değiştireceğine dair pek bir işaret yok. Moskova, bu savaşı daha da yoğunlaştırmayı planlıyor. Kirillov’un öldürülmesine verdiği tepkiler de bu durumu doğruluyor. Rusya devlet televizyonunda bir sunucu, bu saldırıyla „Zelenskiy’nin kendi ölüm fermanını imzaladığını” söyleyebiliyor. Eski Rus Devlet Başkanı Dimitry Medvedev de, “Saldırganların Kiev’deki liderlerini yok etmek için elimizden geleni yapmalıyız” dedi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyla ilgili henüz bir açıklama yapmadı. Ancak geçmişte
