Orijinal Başlık: Ukrayna: Rusya’nın artan sayıda savaş esirini infaz ettiği bildiriliyor
Ukrayna’nın işgalinin ilk dönemlerinde, keskin nişancı Oleksandır Matsievskiy esir düştü. O dönemden sonra, onu ormanlık bir alanda son sigarasını içerken gösteren bir video yayımlandı. Videoda, yanında durduğu mezarı kazmak zorunda bırakıldığı izlenimi vardı. “Zafer Ukrayna’nın” ifadesini kullandıktan hemen sonra bir silah sesi duyulduğunda Matsievskiy infaz edildi. Bu olay, benzer vakalardan sadece birisiydi. Ekim 2023’te, Rusya’nın Kursk bölgesinde yakalanan dokuz Ukrayna askerinin vurularak öldürüldüğü de bildirildi. Ukraynalı savcılar, yerdeki yarı çıplak cesetlerin bulunduğu bir fotoğrafı soruşturma dosyasına ekledi. Bu kurbanlardan biri olan insansız hava aracı operatörü Ruslan Holubenko’nun ailesi, onu bu fotoğraftan tespit etti. Holubenko’nun annesi, oğlunu ona satın aldığı iç çamaşırından tanıdığını belirtti. Oğlunun yarasının, kendisine anlatılanlarla örtüştüğünü de vurguladı.
İnfazların kaydı uzamaya devam ediyor. Ukraynalı savcılar, elleri arkadan bağlı bir askerin kılıçla öldürülmesi ve kafa kesme olaylarıyla ilgili iddiaları da araştırıyor. Başka bir videoda ise ormanlık alanda teslim olan 16 Ukrayna askerinin, sıralandıkları anlarda otomatik silah ateşiyle infaz edildiği gözlemleniyor. Rusya’ya gönderilen Kuzey Kore özel kuvvetleri hakkında bilinenler ne? Bazı infazlar Rus güçleri tarafından görüntülenirken, diğerleri Ukrayna insansız hava araçları ile kaydedildi. Genelde belirgin coğrafi özelliklerden yoksun alanlarda gerçekleştirilen bu infazlar, videolar üzerinden kesin yerlerinin doğrulanmasını güçleştiriyor. Ancak BBC’nin doğrulama servisi olan BBC Verify, bazı infaz videolarının yakın zamanda kaydedilmiş olduğunu tespit edebildi. Kurbanların giydiği Ukrayna üniformaları da belirlendi.
Artan sayılar
Bu tür olayları araştıran Ukraynalı savcılar, işgalin üçüncü yılına yaklaşırken en az 147 Ukrayna askerinin Rus güçleri tarafından infaz edildiğini, bunlardan 127’sinin ise bu yıl gerçekleştiğini ortaya koydu. Ukrayna Başsavcılığında görevli Yuri Belousov, “Artan eğilim çok belirgin” diyerek, “İdamlar geçen yılın Kasım ayından itibaren sistematik hale geldi ve bu yıl boyunca devam etti. Sayılar özellikle yaz ve sonbahar döneminde yükseldi.” şeklinde belirtti.
Bu duruma bakıldığında, bu olayların istisnai olmadığını ve geniş bir coğrafyada meydana geldiklerine dair açık işaretler olduğunu vurguladı. İnsan haklarını koruyan hukuki metinler, özellikle Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, savaş esirlerinin idamını savaş suçu olarak tanımlamaktadır. Tüm bunlara karşın, Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov, Ukrayna savaşında Rusya’nın yanında yer alan komutanlara “esir almama” emri verdi.
Cezasızlık
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Avrupa ve Orta Asya Bölümü Direktör Yardımcısı Rachel Denber, Rus askerlerinin Ukrayna savaş esirlerini infaz ettikleri iddialarını destekleyen kanıtların bulunduğunu belirtiyor. Denber, cezasızlığın bu infazlarda önemli bir etki yarattığını dile getirerek, Rus ordusunun yanıtlaması gereken bazı büyük soruların olduğunu vurguladı: “Bu birlikler komutanlarından resmi veya gayri resmi hangi talimatları alıyor? Komutanları, Cenevre Sözleşmeleri hakkında ne kadar açık davranıyor? Rus askeri komutanları, birliklere nasıl bir davranış talimatı veriyor? Bu olaylarla ilgili hangi adımlar atılıyor? Eğer üst kademe soruşturma yapmıyor ya da bu davranışların önlenmesi için harekete geçmiyorsa, bunun sorumluluğunun kendilerine ait olduğunu biliyorlar mı?”
Şu ana kadar, Ukraynalı askerlerin infaz iddialarının Rusya tarafından resmi olarak incelendiğine dair bir bilgi yok. Bu tür iddiaların Rusya içinde gündeme getirilmesi bile ağır hapis cezalarıyla sonuçlanabilir. Vladimir Putin, Ukraynalı savaş esirlerine “her zaman uluslararası yasalar ve sözleşmelere uygun” davranıldığını savunuyor. Ukrayna güçleri de, Rus savaş esirlerini infaz etmekle suçlanıyor; ancak bu tür iddiaların sayısı çok daha düşük.
Yuri Belousov, Ukrayna’daki ilgili savcılığın bu suçlamaları “ciddiyetle değerlendirdiğini” ve araştırdığını belirtti. Fakat şu ana kadar bu suçlara karışan hiç kimse yargı önüne çıkarılmadı. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Şubat 2022’den bu yana Rus güçlerinin “savaş suçu veya insanlığa karşı suç olarak araştırılması gereken bir dizi ihlalde” bulunduğunu belirtiyor. Rus ordusunun esir suistimallerine dair kayıtları göz önüne alındığında, bazı Ukraynalı askerler esir alınmaktansa ölümü tercih edebiliyor. Ruslan Holubenko’nun annesi, oğlu ile yaptığı görüşmede, “Anne, asla teslim olmayacağım, asla. Beni affet, ağlayacağını biliyorum ama işkence görmek istemiyorum” dediğini aktardı. Ruslan Holubenko hala resmi olarak kayıp olarak sınıflandırılıyor: “Çocuğumu geri almak için elimden gelen her şeyi yapacağım, mümkün olan her şeyi. Bu fotoğrafa bakmaya devam ediyorum; belki de sadece bilincini kaybetmiştir? Buna inanmak istiyorum. Öldüğünü düşünmek istemiyorum.”
