Başlık: ABD’de Seçim Sonuçları Ne Zaman Belirginleşecek?
Amerikalılar yeni başkanlarını seçmek için oy kullandı. Yarışın ne kadar rekabetçi olduğuna bağlı olarak, sonuçların netleşmesi birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir. Başkanlık seçimlerinde, mevcut verilere göre Trump, Harris karşısında 265-194 delege sayısıyla önde bulunuyor. Trump, Georgia, North Carolina ve Pennsylvania gibi kritik eyaletlerden üçünü kazanmış durumda. Seçim süreciyle ilgili merak edilen bilgileri derledik.
Sonuçlar Ne Zaman Bekleniyor? Bazı başkanlık seçimlerinde kazanan, seçim gecesinde geç saatlerde ya da ertesi sabah erken saatlerde açıklanmıştı. Ancak bu seçimde, birçok eyaletteki başa baş yarış, medya kuruluşlarının kazananı belirlemesi için daha uzun bir bekleyiş gerektirebilir. Mevcut başkan yardımcısı ve Demokrat Parti adayı Kamala Harris ile eski başkan ve Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş sürüyor. Yakın sonuçlar nedeniyle bazı eyaletlerde oyların yeniden sayılması gerekebilir. Örneğin, kritik eyaletlerden Pennsylvania’da, kazanan ile kaybeden arasındaki oy farkı yüzde 0,5 veya daha az ise yeniden sayım yapılması zorunlu. Bu fark, 2020’de yüzde 1,1 civarındaydı. Yasal itirazlar da gündemde. Cumhuriyetçiler, seçmen uygunluğu ve seçim listesi yönetimi gibi konularda seçim öncesinde 100’den fazla dava açmış durumda. Oy verme yerlerinde ortaya çıkabilecek herhangi bir düzensizlik de sonuçların gecikmesine yol açabilir. Ancak Michigan gibi bazı yerlerde oy sayımı hızlandırıldı. COVID-19 salgını sırasında gerçekleştirilen önceki seçimlere göre, bu defa posta yoluyla daha az oy kullanılması bekleniyor.
2020 Seçim Sonuçları Ne Zaman Açıklandı? 2020 seçimlerinde, seçim gününden dört gün sonra Pennsylvania’daki sonuç netleşene kadar ABD televizyonları Joe Biden’ı kazanan olarak ilan etmedi. Son dönemlerde gerçekleştirilen diğer seçimlerde ise seçmenler çok daha kısa süreler bekledi. 2016 yılında oy verme işlemi tamamlandıktan birkaç saat sonra Trump’ın kazandığı ilan edildi. Barack Obama’nın 2012’deki ikinci döneminin garantilendiği seçimde ise zaferi aynı akşam, gece yarısından önce tahmin edilmişti. Ancak 2000 yılında George W. Bush ile Al Gore arasında gerçekleşen seçim, önemli bir istisna oluşturmuştu. ABD Yüksek Mahkemesi, Florida’da yapılan yeniden sayımı durdurma kararı almış ve sonuç beş hafta boyunca kesinleşmemişti. Bu süreç Bush’un kazanan olarak konumunu sürdürmesine ve Beyaz Saray’a girmesine olanak tanıdı.
Başkan Nasıl Seçiliyor? ABD, birçok sistemin aksine, halk oylamasında en yüksek oyu alan adayı doğrudan başkan olarak kabul etmiyor. Seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu’na göndereceği delege sayısını belirliyor; bu delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor. Maine ve Nebraska dışındaki tüm eyaletlerde, seçimi kazanan aday tüm delegeleri kazanıyor. Her eyalet, nüfusa dayalı belirli sayıda Seçiciler Kurulu oyuna sahip. Toplamda 538 oy mevcut ve 270 veya daha fazla oy alan aday, seçimi kazanmış oluyor. Seçiciler Kurulu’nda en fazla delegeye sahip olan altı eyalet şunlardır: California (54), Texas (40), Florida (30), New York (28), Illinois (19) ve Pennsylvania (19). Bu delegeler, sonuçların belirlenmesinin ardından Aralık ayı ortasında oylarını resmi olarak kullanır. ABD Kongresi ise Ocak ayı başında bu oyların sayımı ve başkanın resmen ilan edilmesi için toplanır. Bu oturuma başkan yardımcısı başkanlık eder.
Kritik Eyaletler Hangi Eyaletler? Harris ve Trump’ın her ikisinin de kazanma ihtimalinin bulunduğu altı kritik eyaletin seçim sonuçları belirleyici olabilir:
- Pennsylvania: Uzmanlar, kazananın belirlenmesi için yeterli oy sayımının en az 24 saat sürebileceğini belirtiyor.
- Michigan: Çarşamba günü sonuçlar beklenmiyor.
- Wisconsin: Sonuçlar, küçük ilçeler için sandıkların kapanmasından kısa bir süre sonra gelebilir; fakat uzmanlar, eyalette en az Çarşamba gününe kadar bir sonuç alınamayacağını tahmin ediyor.
- Arizona: Eyaletin en büyük ilçesinde sabah erken saatlere kadar sonuç beklenmiyor. Seçim günü postayla gönderilen oy pusulalarının sayımı 13 güne kadar sürebilir.
- Nevada: Burada da oyların sayılması günler alabilir. Seçim günü gönderilen oy pusulalarına 9 Kasım’a kadar ulaşmaları koşuluyla izin verilmektedir.
Oy Sayımı Nasıl Yapılıyor? Eyaletlerde genelde ilk olarak seçim günü verilen oylar sayılır. Ardından erken atılan oylar, posta yoluyla verilen oylar ve yurtdışındaki askerlerin oyları sayılıyor. Yerel seçim görevlileri, sayım sürecini yönetiyor ve doğrulama aşamasına geçiriyor. Bu doğrulama işlemi, verilen oy sayısını aktif seçmen sayısı ile karşılaştırmayı ve her bir oy pusulasını hasar açısından incelemeyi içeriyor. Tutarsızlıklar kaydediliyor ve takibi yapılıyor. Amerika’da oy pusulaları bir elektronik tarayıcıya yerleştiriliyor ve sonuç, bu elektronik okuma ile kayıt altına alınıyor. Bazı durumlarda atılan oyun doğruluğu görevliler tarafından sağlanabiliyor. Her eyalet, seçim sonuçlarının takibi için katı kurallara sahip.
Sonuçlara İtiraz Edilirse Ne Olur? Her geçerli oy nihai sonuçlar arasına eklendikten sonra, Seçiciler Kurulu devreye giriyor. Yeni ABD Kongresi 6 Ocak’ta toplanarak delegelerin oylarını saymak ve yeni başkanı onaylamak için bir araya geliyor. 2020 seçimi sonrasında, yenilgiyi kabul etmeyen Donald Trump, destekçilerini Joe Biden’ın zaferini onaylamak üzere toplanan Kongre’ye yürümeye çağırmıştı. Trump, kendi başkan yardımcısı Mike Pence’e de sonuçları onaylamasına yönelik çağrıda bulunmuş, ancak Pence bunu reddetmişti. ABD tarihinde Kongre Saldırısı olarak bilinen olayın ardından 147 Cumhuriyetçi, Trump’ın yenildiğini kabul etmeyerek oy kullandı. Sonrasında yapılan seçim süreci değişiklikleri, eyaletlerden gelen sonuçlara itiraz edilmesini zorlaştırdı. Ayrıca, başkan yardımcısının sonuçları tek taraflı olarak reddetme yetkisinin olmadığı da anayasada net bir şekilde ifade edildi. Buna karşın, seçim gözlemcileri, sonuçların onaylanmasını geciktirme yönündeki çabaların yerel ve eyalet düzeyinde olabileceğini düşünmektedir.
Sonuçlar Eşit Çıkarsa Ne Olacak? Her iki adayın da aynı sayıda (269) Seçici Kurul oyuna sahip olması durumunda eşitlik durumu söz konusu olabilir. Böyle bir durumda, ABD Kongresi’nin alt kanadı olan Temsilciler Meclisi üyeleri,
