Amerika Birleşik Devletleri’nin her yıl dünya genelinde binlerce bireye süresiz oturma izni sunduğu Yeşil Kart çekilişi için bu yıl son tarihe yaklaşıldı. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın kura ile ilgili resmi internet sitesine göre, 2026 yılı için başvurular Türkiye saatiyle 7 Kasım saat 20:00’de sona erecek. Kuranın resmi adı “Diversity Visa Program” yani “Çeşitlilik Vizesi Programı”. ABD Kongresi tarafından her yıl düzenlenmesi zorunlu kılınan bu program, Amerika’ya az göçmen gönderen ülkelerin vatandaşlarına rastgele seçilme yolu ile göçmen vizesi alma fırsatı sunmayı amaçlıyor. Her yıl, milyonlarca kişinin ücretsiz olarak başvurabildiği bu program aracılığıyla kura ile belirlenen 55 bin kişiye Yeşil Kart verilmektedir.
Programın kimler tarafından kullanılabileceğine geldiğimizde, “Çeşitlilik Vizesi Programı” 1990 yılında yürürlüğe girmiştir. Programa katılabilecek ülkelerin listesi her sene değişmektedir, zira kuraya yalnızca son beş yıl içinde ABD’ye 50 binden az göçmen göndermiş ülkeler katılabilmektedir. Bu yıl başvuru yapma hakkı bulunmayan ülkeler arasında Bangladeş, Brezilya, Kanada, Çin, Kolombiya, Küba, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Haiti, Hindistan, Honduras, Jamaika, Meksika, Nijerya, Pakistan, Filipinler, Güney Kore ve Venezuela yer almaktadır. Bunun haricinde, Türkiye de dahil olmak üzere diğer tüm ülkelerden Yeşil Kart başvurusu yapılabilmektedir. Her yıl 10 ila 15 milyon arasındaki birey, bu kura sürecine katılmaktadır.
Kura işlemleri ise her yıl Ekim ayının ilk haftasında başlamaktadır. Kuraya katılmak isteyenler, Kasım ayının ilk haftasına kadar süre tanınmaktadır. Önceki yılın kurasını kazanan kişiler, sonuçlarını Mayıs ayında öğrenmektedir. Katılımcılara başvurularının durumu hakkında herhangi bir bildirim yapılmamaktadır; adaylar başvuru durumlarını yalnızca kendilerine verilen onay numarası ile ilgili internet sitesinden kontrol edebilirler.
Kazananların vize alabilmesi için lise mezunu olmaları ya da belirli meslek dallarında en az iki yıl tecrübeye sahip olmaları gerekmektedir. Bu şartları taşımayan bireylerin kuraya katılmaması gerektiği vurgulanmaktadır. Kuradan çıkan kişiler, ABD’nin diplomatik temsilciliklerinde Yeşil Kart almak için vize görüşmesi yapabilme hakkını kazanıyorlar. Bu aşamada adayların, randevu alabilmek için gerekli belgeleri tamamlayıp, yaklaşık 330 dolarlık (11 bin 300 lira) çeşitlilik vizesi ücretini ödemeleri gerekmektedir. Konsolosluk yetkilileri, mülakatın sonunda adaylara başvurularının onaylanıp onaylanmadığını bildirir. Bir aday kabul edildiğinde, kendisine ABD’de süresiz oturma izni için geçerli bir vize sağlanmaktadır. Bu vizeyle ABD’ye giriş yaptıktan sonra, kişi ülkede yaşama ve çalışma hakkına sahip olmaktadır. ABD, her yıl çoğunluğu halihazırda ABD’de bulunan bir milyon kişi olmak üzere Yeşil Kart verirken, çeşitlilik vizesi programı çerçevesinde bu rakama dahil edilen toplam 55 bin Yeşil Kart verilmektedir.
Türkiye’den Ne Kadar Katılım Var? Son on yılda, Türkiye’den her yıl 200 bin ile 400 bin arasında birey Yeşil Kart çekilişine katılmıştır. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın paylaştığı verilere göre, Türkiye’den 2023 yılında başvuranlardan 3 bin 383 kişi Yeşil Kart için mülakata katılma hakkı kazanmıştır. Bu gruptan 1,476 kişiye süresiz oturma iznine başvurabilmeleri için vize verilmiştir. Aynı verilere göre 2022 yılında ise Türkiye’den 2 bin 526 kişi mülakat hakkı edinmiştir, bunlardan yalnızca 1,330 kişiye gerekli vize verilmiştir. Türkiye’den yapılan başvurular, özellikle 2020 ve 2018 yıllarında zirve yapmıştır. 2020 yılında 415 binden fazla katılımcıdan 2 bin 709’u mülakata katılma hakkı elde etmiş, bunlardan 708’i ise Yeşil Kart için vize alabilmiştir. 2018 yılında ise yaklaşık 407 bin katılımcıdan neredeyse 4 bin 400’ü mülakata katılma şansı bulmuş ve 1,821 kişi ABD’ye gitmek için vize almıştır.
Bu Program Kaldırılabilir Mi? 2017 yılında New York’ta bir bisiklet yoluna kamyonla girerek sekiz kişinin ölümüne neden olan Özbek asıllı Sayfullo Saipov’un Yeşil Kart ile ülkeye girdiğinin ortaya çıkması üzerine, dönemin ABD Başkanı Donald Trump bu programı sona erdirmek üzere girişimde bulunmuştur. Bu girişimden sonra ilk aşamada herhangi bir sonuç alınmamıştır. Ancak Trump, 2020 yılında bazı Yeşil Kart başvurularının onaylanmasını kararnamesi ile askıya almıştır. Joe Biden başkan seçildikten sonra bu kararnameyi iptal etmiştir. Fakat Amerikan göçmen hakları örgütü ACLU’ya göre, Biden yönetimi Trump döneminde askıya alınan binlerce başvuruyu yeniden işlemeye koymamıştır. ABD’de, Donald Trump’ın da aday olduğu başkanlık seçimlerinden sonra “Çeşitlilik Vizesi Programı”nın yeniden gündeme gelip gelmeyeceği ise belirsizliğini korumaktadır.
