92 yıl aradan sonra ikinci kez sinemaya uyarlanan ‘Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’ son dönemin en çok konuşulan konuları arasında yer alırken, ilk filmi Mustafa Kemal Atatürk’ün bulduğu ortaya çıktı. 1930’da “uygunsuz” olarak yayınlandı.
Alman yazar Erich Maria Remarque’ın 1929 tarihli ‘Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’ adlı romanı 92 yıl sonra sinemaya uyarlandı.
İlk olarak 1930 yılında sinemaya uyarlanan tarihi roman, hem En İyi Yapım hem de En İyi Yönetmen Akademi Ödüllerini kazanan ilk film olarak tarihe geçti. Filmin ilk uyarlaması da 1997 yılında Amerikan Film Enstitüsü’nün “En İyi 100 Yıl…100 Film” listesine girdi.
NETFLIX’TE KİTLEYLE BULUŞUN
92 yıl aradan sonra ikinci kez filme uyarlanan tarihi eser, 28 Ekim’de ABD merkezli çevrimiçi dizi ve film platformu Netflix’te izleyiciyle buluştu.
Film vizyona girdiği günden itibaren kullanıcılardan büyük ilgi görürken, sosyal medya kullanıcıları da filmle ilgili araştırmalar yapıyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün 84. ölüm yıldönümü yaklaşırken, tarihi filmle ilgili ortaya çıkan gerçek herkesi hayrete düşürdü.
92 yıl sonra ikinci kez sinemaya uyarlanan ‘Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’ son dönemin en çok konuşulan konuları arasında yer alırken, ilk filmi Mustafa Kemal Atatürk’ün bulduğu ortaya çıktı. 1930’da “uygunsuz” olarak yayınlandı.
ATATÜRK FİLMİNİ ‘KESİNTİ’ BULDU
Atatürk’ün ‘Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’ filminin 1930 versiyonunu özel bir gösterimle izlediği ancak filmi ‘uygunsuz’ bulduğu öğrenildi.
Ekşi Şeyler adlı internet sitesinde yer alan yazıya göre; Tarihi film, Cumhuriyetin ilk yıllarında siyaseti küçük de olsa şekillendirdi. Yazıda, filmin savaş karşıtı niteliğinin, dönemin Alman ve Türk siyasi yaşamının ve Türk-Alman ikili ilişkilerinin bir özeti niteliğinde olduğu vurgulandı.
Yazıda ayrıca Mustafa Kemal Atatürk’ün 1930 filmini İstanbul Elhamra sinemasında izlediği vurgulanırken, militarist söylemi eleştirirken, filmin Nazilerin muhalefetine rağmen Almanya’da gösterildiği kaydedildi.
Bu durumun tepkilere yol açtığı o yıllardaki Cumhuriyet gazetesinde belirtilirken, “milliyetçi sosyalistlerin şiddet içeren faaliyetleri nedeniyle film iptal edildi. koridorlarda büyük sesler çıkararak dışarıdan getirdikleri yüzlerce beyaz fareyi salona bıraktılar. Bu olaylardan sonra hükümetin geri adım atmaktan başka çaresi kalmadı.” açıklamalarda bulunuldu.
Söz konusu filmi Türkiye’ye yapımcı Kemal Seden’in getirdiği belirtilirken, filmin özel gösterimini Mustafa Kemal Atatürk’e yaptığı belirtildi.
‘TÜRKİYE’DE GÖSTERİLMEK TEHLİKELİ’
Sansür kurulundan onay süreci devam ederken Kemal Seden’in filmi Atatürk’e izlettirdiği, Atatürk’ün filmi çok beğendiği ancak gerçekçi olduğu için filmin Türkiye’de gösterilmesinin sakıncalı olacağını söylediği kaydedildi.
“TÜRK HALKINA GÖSTERİLMEK İÇİN HENÜZ ERKEN”
Atatürk’ün yanında oturan İçişleri Vekili Şükrü Kaya’ya filmden duyduğu memnuniyeti ifade ederken, söz konusu filmin savaşın yol açtığı felaketleri en iyi anlatan bir belge olduğunu da söylüyor. Ancak savaştan yeni çıkmış Türk halkına bu filmi göstermeyi sakıncalı bulduğunu ve filmin Türk halkına gösterilmesi için henüz erken olduğunu da söylüyor.
Mustafa Kemal’in film hakkındaki düşünceleri Kemal Seden’in filmi gösterme fikrini etkiler. Ancak bunun temel nedeni, Almanlarla ilişkilerin yeni yeni gelişmeye başlamış olmasıdır. Öte yandan sansür kurulunun filmin diplomatik bir krizden kaçmasına izin vermeyeceği de bir gerçek. Almanya söz konusu filmi kendi ülkesinde yasakladığında filmi Türkiye’de göstermedi.
BAZI KULLANICILAR ELEŞTİRDİ
Bazı sosyal medya kullanıcıları Ekşi Şeyler sitesinde yer alan yazının ardından filmin Türkiye’de gösterilmesini eleştirirken, bazıları da filmin ikinci vizyona girmesini eleştirdi.
BATI CEPHESİNDE YENİ BİR ŞEY OLMAYACAK KONUSU
Birinci Dünya Savaşı sırasında bir erkek lisesinde öğretmenlik yapan Profesör Kantorek, savaşa asker olarak katılmanın ve savaşta yer almanın son derece onurlu bir konum olduğu gerekçesiyle öğrencilerini doldurur. Bu etkileyici konuşmalardan etkilenen askerler, gönüllü olarak askere alınır ve Alman ordusuna katılır.
Ancak savaş destansı bir olay değildir, ne kitaplara yazılır ne de öğretmenler tarafından anlatılır. Genç askerler bu hatanın farkında olsalar da artık geri dönemezler; tüm naiflikleri ile devam eden tüm siyasi oyunların ve acımasız planların gölgesinde yaşam mücadelesi vereceklerdir.
Erich Maria Remarque’ın ‘Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’ adlı romanından uyarlanan bir klasik, anlamsız savaş kavramının yıkıcı etkilerini tüm parlaklığıyla ölümsüzleştiriyor.
REFERANSLAR
1- Özuyar, A., (2021), Gazi’nin Sineması, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
2-Seyler.eksisozluk.com”Atatürk’ün Sinemada İzlediği ve “Türk Halkının İzlemesi Uygun Olmayabilir” Dediği Film“. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022
yönetici
