Bu hafta Montreal'deki BM zirvesinde kabul edilen yeni bir koruma anlaşması, dünyayı doğadaki hızlı düşüşü durdurmak için güçlü bir yola sokuyor - ancak yalnızca zengin ülkeler yeterli fon sağlarsa ve tüm ülkeler korumaya öncelik verirse.
Kunming-Montreal Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesi olarak bilinen anlaşmada belirtilen hedefler arasında türlerin yok oluşunu durdurmak, 2030 yılına kadar dünya kara ve denizlerinin %30’unu korumak ve koruma için yılda 200 milyar doları harekete geçirmek yer alıyor.
Korumacılar anlaşmanın amacına övgüde bulundular ve anlaşmanın, ülkelerin ilerlemelerini ölçebilecekleri 23 özel hedef belirleyerek doğa için bir Paris Anlaşması anlamına geldiğini söylediler.
World Wildlife Fund International’ın genel direktörü Marco Lambertini, “Bu, iklim için 1,5 santigrat derece küresel hedefine eşdeğerdir” dedi.
Hedeflerin belirlenmesi dört yıl sürdü ve bu ay Montreal’de düzenlenen ve ülkelerin ekonomik gelişme ve endüstri rekabeti gibi diğer baskılara karşı doğa konularını tarttığı “COP15” zirvesiyle zirveye ulaştı.
BM’nin şu anda yaklaşık 1 milyon türün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söylemesiyle, tehlikede olan yüzbinlerce türün hayatta kalmasından başka bir şey değil.
Ancak koruma uzmanları Reuters’e, 23 hedefe ulaşmanın çok daha zor olacağını söyledi ve güçlü siyasi irade ve dünyanın en önemli gayrimenkullerinden bazılarını doğaya feda etmeye isteklilik gerektiriyor.
Birleşik Krallık Ekoloji ve Hidroloji Merkezi’nde makro ekolojist olan Nick Isaac, “Gerçekten önemli olan, bu amaç ve hedeflerin ulusal planlara nasıl dönüştürüldüğüdür” dedi.
Gelişmekte olan ülkeler için, korumayı teşvik etmek ve maliyetlerini ödemek için çok ihtiyaç duyulan fonların alınmasına da bağlı olacaktır.
Bir Latin Amerika ülkesinden bir müzakereci, “Anahtar, finans taahhütlerini erken teslim eden gelişmiş ülkelerde olacak” dedi.
Olası barikatlar
Anlaşma, 2030 yılına kadar kara ve denizlerin %30’unu koruma gibi iddialı bir hedefi içeriyor olsa da, sonuçlar hangi alanların koruma için seçildiğine ve tam olarak neyin koruma olarak sayıldığına bağlı olacak.
Hiçbiri anlaşmada kesin olarak tanımlanmamıştır ve ne kadar iddialı olacaklarına karar vermeleri ülkelere bırakılmıştır.
Bilim adamları ve koruma grupları, ülkeleri tür açısından zengin kara ve deniz alanlarını korumaya çağırdı. Sorun şu ki, bunlar çoğu insanın yaşamayı ve çalışmayı tercih ettiği alanlarla aynı – ılıman hava ve bol su ve yeşillik mevcut.
Britanya’nın Kew Kraliyet Botanik Bahçeleri bilim direktörü Alexandre Antonelli, “Hangi bölgelerin korunacağına dair seçim mevcut en iyi veri ve metodolojiye dayanmalıdır” dedi. “Aksi takdirde, biyoçeşitlilik için en önemli olanlardan ziyade en ucuz alanların korunması gibi büyük bir risk var.”
Uzmanlar, ülkelerin neyi korumalı olarak kabul ettiklerinin de önemli olduğunu söylüyor.
Görüşmeler sırasında delegeler, korunan alanların tamamen insan yerleşimi ve gelişimi için yasak olup olmayacağını veya sürdürülebilir bir şekilde yönetilirse bir miktar kaynak çıkarılmasına izin verilip verilmeyeceğini tartıştı. Anlaşma, soruyu kararsız bıraktı.
Bazı ülkeler şimdiden koruma alanları oluşturmaya başladı.
Çin, arazisinin yaklaşık üçte birini kalkınmaya yasakladı. Dünyanın en büyük ülkelerinden biri olan Kanada, Kuzey Kutbu’ndaki korunan kara ve deniz alanlarını genişletiyor.
Bu ayın ilerleyen saatlerinde ABD Kongresi’nin, koruma için ABD eyaletlerine yıllık 1,4 milyar dolarlık fon sağlamaya yönelik yasayı geçirmesi bekleniyor.
Bize parayı göster
İki haftalık COP15 zirvesi boyunca bakanlar, herhangi bir koruma hırsının nakitle karşılanması gerektiği konusunda defalarca ısrar ettiler.
Gelişmiş ülkelerden sağlanan fonlar, nihayetinde talep edilen yıllık 100 milyar doların önemli ölçüde altında kaldı. Bunun yerine anlaşma, 2030 yılına kadar kamu ve özel sektörden – zengin ülkelerden gelen 30 milyar dolar dahil olmak üzere – yılda 200 milyar dolar tahsis etme taahhüdünü içeriyordu.
Bu para olmadan, yoksul ülkeler kendi sınırları içinde doğayı korumayı garanti edemeyecekleri konusunda uyarıda bulundular.
Kâr amacı gütmeyen Campaign for Nature’ın yönetici direktörü Brian O’Donnell, “Amazon’u, Kongo Havzası Ormanlarını, turbalıkları, mangrovları ve resifleri küresel olarak korumak, finansmanda bazı büyük artışlar gerektirecek” dedi.
“Siyasi liderler, biyolojik çeşitliliğin gündemlerinde ve bütçelerinde ne kadar büyük bir öncelik olması gerektiğini yeni yeni anlamaya başlıyorlar” dedi.
COP15’te en büyük üç yağmur ormanı ülkesi – Brezilya, Kongo ve Endonezya – anlaşma üzerinde bir fikir birliğine varmak için son saatlerde birlikte çalıştı. Üçlü, daha geçen ay orman koruma konusunda işbirliği yapmak için yeni bir ortaklık ilan etmişti.
Rainforest Foundation Norveç’ten Anders Haug Larsen, “Böyle bir ittifak büyük bir potansiyele sahiptir” dedi. “Biyolojik çeşitlilik açısından en zengin alanlara öncelik veren anlaşmayla, dolaylı olarak yağmur ormanlarının korunması, uygulanmasının merkezinde yer alacak.”
Daily Sabah Bülteni
Türkiye'de, bölgesinde ve dünyada olup bitenlerden haberdar olun.
BENİ KAYDET
İstediğiniz zaman abonelikten çıkabilirsiniz. Kaydolarak Kullanım Koşullarımızı ve Gizlilik Politikamızı kabul etmiş olursunuz. Bu site reCAPTCHA tarafından korunmaktadır ve Google Gizlilik Politikası ile Hizmet Şartları geçerlidir.
.
