Başlık: Çocukken annesi ile birlikte topladığı salebi şimdi işine dönüştürdü: Kastamonulu çiftçi artık kazanç sağlıyor
Kastamonu’da çocukluğunda annesi ile birlikte yaylalarda topladığı salebi yetiştirmeye başlayan ziraat mühendisi, bir dönüm alanda ektiği 200 kilogram salep ile 800 bin lira gelir elde ediyor. Üretici, ürününden daha fazla kar elde etmek amacıyla ekim alanını 500 dönüm üzerine çıkartmak için çalışmalar yaptığını aktardı.
12 DEKARLIK ALANDA DİKİM YAPILIYORKastamonu’da, tıbbi ve aromatik bitkiler arasında yer alan ve endemik tür olması nedeniyle doğadan toplanması yasak olan salebin yetiştiriciliği giderek artmaktadır. Özellikle ilaç sanayisinde, yapıştırıcı ve dondurma üretiminde kullanılan salebin üretiminin artırılması amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından çiftçilere destek sağlanıyor. Bakanlık, 2023 yılı itibarıyla hayata geçirilen “Doğadan Toplama Değil, Tarlada Salep Yetiştiriciliği” projesi çerçevesinde Kastamonu’da salep sahaları oluşturulmuştur. Kastamonu genelinde 12 dekar alanda salep dikimi devam ederken, bu alanın gelecek yıl 30 dekara çıkması planlanıyor. Çocukken annesi ile birlikte gittiği yaylalarda salep ile tanışan Ziraat Mühendisi Ferdi Doğru, üniversite hayatını tamamladıktan sonra Kastamonu’nun Kayı köyüne dönerek salep yetiştiriciliğine yöneldi. İlk etapta 1 dönüm alanda başlayan Doğru, zamanla ekim alanını genişleterek 500 metrekarenin üzerine çıkardı. Önümüzdeki yıl ekim alanını daha da artırarak salep gelirini artırmayı hedefliyor.
Köyünü seven Ferdi Doğru, “Köyü sevdiğimiz için her zaman şehirden köye dönüş yapmayı planladım. Bu nedenle Ziraat Mühendisliği okudum. Eğitimi alırken köyde yapmak istediklerimi düzgün şekilde gerçekleştirmek istiyordum. Köy için yaptığım planlama sürecinde salep sürekli aklımda olan bir proje oldu. Kastamonu’da mevcut 25 ila 30 tür arasında bu bitki her zaman ilgimi çekti. Şu an 500 metrekarenin üzerinde bir alanda salep yetiştiriyoruz ve bunu gelecek yıl daha da arttırmayı planlıyoruz. Herkesin iki alanda ürün aldığı yerde biz üç veya dört alanda nasıl kazanç sağlamalıyız bunun planını yapıyoruz.”
Ferdi Doğru, salebe olan merakının aile geçmişi ve profesyonel eğitimiyle birleştiğini belirtirken, “Salep, tıbbi ve aromatik bir bitki olarak değerli bir ürün. Doğru bir şekilde yetiştirildiğinde yüksek getiri sağlayabiliyor. Ayrıca bu bitkide kültürel bir merak da bulunuyor. Annem orman köylüsüdür, her yıl yaylalara çıkmayı alışkanlık haline getirirdik. Yaylalarda sürekli salebi görüyorduk, annem de salebi tanıyordu. Çocukluğumdan beri bu bitkinin salep olduğunu biliyordum. Ziraat Mühendisliği seçmemdeki sebeplerden biri de bu. Toprakta yetişen bitkilere karşı doğal bir ilgi besliyorum. Bu merakım çocukluğuma kadar uzanıyor. Gördüğüm her ürünün, özellikle sık tükettiğimiz ürünlerin yetiştirilip yetiştirilemeyeceği aklımı kurcalıyordu. Doğada gördüğüm o muhteşem çiçekleri kendi bahçemde görmek isteği doğdu. Zamanla bu hedefim olgunlaşınca, hem doğal unsurlarımızı korumak hem de kendim için ek gelir elde edebilmek için salep yetiştirme kararı aldım. Bu süreçte geçmişteki hatıralarımı canlandırarak, o anıları yaşatmayı başarmak benim için büyük mutluluk.”
Ferdi Doğru, nüfus arttıkça salebe talebin de arttığını ifade ederek, “Doğada sökümler yasak ama kaçak sökümler maalesef mevcut. Buna rağmen yetiştiriciliğin yetersiz kalmasından dolayı salep kıt bir ürün haline geldi. İç piyasa bile bu ürünü karşılamıyor ve bu nedenle ithal edilmekte. Her yıl ürünün fiyatı artmakta. En son salebin yaş kilosu 2 bin lira olarak belirlendi. Kültüre edilmiş tarlada ne kadar üretim yapıldığı kar marjınızı belirliyor. Minimum 1 dönüm araziye 200 kilogram ektiğinizde 1’e 2 ürün almanız gerektiği için 400 kilogram gibi bir üretim elde etmelisiniz. Bunu 2 bin lira ile çarptığınızda, 800 bin lira gibi bir gelir elde edebiliyorsunuz. Tabii ki masraflarınızı düşmeniz gerekiyor. İşçiliği zor ama diğer tarımsal ürünlere göre kar marjı oldukça yüksek. Tabii ki bu durum, kişinin tarlaya yaptığı bakıma bağlı olarak değişiklik göstermekte.”
Osmanlı kayıtlarında da salebin var olduğuna ve padişah içeceği olarak tüketildiğine dikkat çeken Doğru, “Salebin tarihi değeri oldukça yüksektir. Eski dönemlerden beri tüketilen bu ürün, günümüze kadar gelmiştir. Doğadan toplanarak tüketilen salebin yetiştiriciliği yoktu ama bu tür ürünlerin üretilmesi gerektiği de ortada. Kastamonu’da 25-30 çeşit doğal salep orkidesi mevcut. Salep aslında bir orkide. Bu nedenle salebin üretilmesi kaçınılmaz. Farklı illerde de salep üretimi için çalışmalar yapıldığını duydum, ancak Kastamonu’da bu konuda farkındalığın az olduğunu gözlemledim. Kastamonu, salep konusunda oldukça zengin bir bölgedir.” açıklamasını yaptı.
