Başlık: Ege’de yeni bir çözüm süreci mi başlıyor?
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Atina’da Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis ile gerçekleştirdiği görüşmede, Ege sorunlarının çözümüne yönelik olarak başlatılması planlanan yeni bir süreç dikkat çekti. Bu konudaki somut ilerlemeyi, “Kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge konularında kapsamlı görüşmelere başlanması için hazırlık yaptık” şeklinde ifade eden Gerapetritis, kamuoyunu bilgilendirdi. İki bakan, Türkiye-Yunanistan ilişkilerini ve 2025’in başında yapılması öngörülen Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK) toplantısının hazırlıklarını ele almak amacıyla bir araya geldi. Fidan, Yunan basınına da, Gerapetritis ise Türk basınına verdikleri demeçlerle iki ülke arasındaki normalleşme sürecinin kararlı bir şekilde ilerlediği mesajını iletti. Bakanlar, Ege sorunlarının çözümü hakkında detaylı bilgiler vererek görüşmeye dair kamuoyunu aydınlattı. Atina’da yapılan görüşmenin en önemli gündem maddesi, Ege sorunlarının çözümü için yeni bir sürecin başlayıp başlamayacağıydı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, bu yıl Ege sorunlarıyla ilgili olarak dışişleri bakanlarını görevlendirmişlerdi. Atina’daki toplantının ardından düzenlenen basın toplantısında, Yunan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis, Hakan Fidan ile Ege meselelerini ele aldıklarını belirtti. Gerapetritis, “Kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge sorunları için başlayacak kapsamlı görüşmelerin ön şartlarını konuştuk. Yunanistan ve Türkiye’nin tutumları arasında önemli bir mesafe olduğunu biliyoruz, ancak bu mesafeyi azaltmaya kararlıyız” dedi. Yunan Bakan, bu açıklamasıyla sorunun yalnızca kıta sahanlığı ve MEB sınırlandırılması ile sınırlı olduğunu vurgulamış oldu.
Gerapetritis, iki taraf arasındaki görüş ayrılıklarına rağmen, son dönemde oluşturdukları pozitif gündemin devam ettirilmesi konusunda kararlı olduklarını da kaydetti.
Dışişleri Bakanı Fidan ise basın toplantısında, Ege sorunlarına ilişkin dikkat çekici değerlendirmelerde bulundu. Fidan, “Gerçekçi olmalıyız. Ege’de birbirine bağlı birçok sorun var ve bu konuları sadece kıta sahanlığı ve MEB sınırlandırması ile sınırlamak doğru değil” dedi. Ancak, Fidan toplantı sırasında yeni bir süreçten çok, Türkiye ve Yunanistan Savunma Bakanlıklarının 6 Kasım’da İstanbul’da gerçekleştirdiği güven artırıcı önlemler toplantısına atıfta bulundu ve burada elde edilen olumlu sonuçlara değindi.
Yunanistan, kıta sahanlığı ve MEB’in sınırlandırılmasının uluslararası yargıya taşınabilecek tek uyuşmazlık olduğunu düşündüğünü ifade etti. Gerapetritis, Türk basınına yaptığı açıklamada, “Bu yalnızca bizim görüşümüz değil, aynı zamanda bitişik kıyılar arasında kıta sahanlığının sınırlandırılmasının uluslararası hukuk çerçevesinde yapılmasını gerektiren bir pozisyondur” dedi. Türkiye ise Ege’de kıta sahanlığı, hava sahası, aidiyeti belirsiz adacıklar ve kayalıklar ile Yunan adalarının silahlandırılması meselelerinin de mevcut olduğunu belirterek, sorunların bir bütün olarak ele alınmasının gerekliliğini vurguluyor.
Fidan, bu konudaki değerlendirmesinde, “Sorunlara çözüm bulmak için Birleşmiş Milletler Şartı’nı izlemek yeterli. Anlamlı bir diyalog yoluyla kapsamlı çözümler bulamazsak, bütüncül bir yaklaşım ile uluslararası yargıya başvurabiliriz” dedi. Ayrıca, iki ülkenin Doğu Akdeniz’den kaynaklanan görüş ayrılıklarına dikkat çekerek, bölgedeki zenginliklerin adil paylaşımından yana olduklarını kaydetti.
Türkiye ve Yunanistan, 2019 yılında Doğu Akdeniz’in hidrokarbon kaynaklarının paylaşımı bağlamında önemli gerilimler yaşamıştı. Türkiye, sorunun uluslararası işbirliğiyle düzenlenecek bir konferans aracılığıyla çözülmesini talep ediyor.
Görüşmelerin kökenleri, 1996’daki Kardak krizi gibi sıcak çatışma riski taşiyan Ege sorunlarının çözümüne yönelik olarak 2000’li yılların başından bu yana sürmektedir. 2002 yılında “istikşafi görüşmeler” altında başlatılan süreçte, 60’tan fazla görüşme gerçekleşti. Son dönemlerde bu sürece “istişari görüşmeler” adı verilse de, bu başlık altında henüz bir görüşme yapılmadı. Atina’da gerçekleşen Fidan-Gerapetritis buluşmasının sonuçlarının, 2025 başında Türkiye’deki YDİK toplantısında ele alınması bekleniyor.
