Enerji Bakanı Bayraktar: Türkiye, ABD’nin Rus Gazprombank’a Uyguladığı Yaptırımlardan Kurtuluyor!

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin ABD’nin Rus Gazprombank’a yönelik uyguladığı yaptırımlardan muaf olacağını açıkladı. Bloomberg’ün haberine göre, Bayraktar, 18 Aralık’ta yaptığı açıklamada Türk ve ABD’li yetkililer arasında gerçekleştirilen görüşmelerin ardından, Ankara’nın Gazprombank aracılığıyla Rusya’ya doğal gaz ödemelerini devam ettirebileceğini ifade etti. Haberin devamında, Bakan Bayraktar’ın Ankara’da Türk ve Rus yetkililerle alternatif ödeme yöntemleri üzerine yapılan görüşmeler hakkında bir yorumda bulunmadığı belirtildi. Bayraktar, Middle East Eye’a verdiği bir röportajda, ABD’nin sağladığı muafiyetin doğrudan gaz ödemelerini kapsadığını ve bu ödemeler için alternatif yöntemlere ihtiyaç duymadıklarını belirtti. Rusya’nın büyük bankalarından biri olan Gazprombank, Rus enerji şirketi Gazprom’un Avrupa’daki müşterilerinden doğal gaz ödemelerini tahsil ediyor. ABD Hazine Bakanlığı, 21 Kasım’da Gazprombank’ın da aralarında bulunduğu 50’den fazla uluslararası Rus bankası ve bazı Rus finans yetkililerine yaptırım uyguladığını duyurmuştu. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Rusya’nın Gazprombank’ı Ukrayna’daki savaş için askeri teçhizat alımında kullandığı iddia edildi. Açıklamada, bankanın ve altı yurt dışı iştirakinin yaptırım listesine alındığı vurgulandı. Türkiye için bu durum ne anlama geliyor? Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, Türkiye’nin 2023’te en fazla doğal gaz tedarik ettiği ülke Rusya oldu. Geçtiğimiz yıl, Türkiye’nin toplam doğal gaz ithalatının %42,27’si Rusya’dan gerçekleşti. Türkiye ile Rusya arasında, Karadeniz üzerinden geçen TürkAkım, Mavi Akım ve Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan üzerinden geçen ‘Batı Hattı’ doğal gaz boru hatları mevcut. En yeni boru hattı olan TürkAkım, 2020 yılında açıldı. Rusya, bu hat üzerinden hem Türkiye’ye hem de Doğu Avrupa’ya doğal gaz tedarik ediyor. Gazprombank, Rusya’nın doğal gaz ihracatında ödeme kabul edilen tek yetkili kuruluş olduğundan, bankanın ABD yaptırımları kapsamına alınması, Rusya’dan doğal gaz ithalatı gerçekleştiren ülkelerin de yaptırımlara maruz kalması anlamına geliyor. Türkiye ve Rusya’dan doğal gaz almaya devam eden diğer Avrupa ülkeleri bu nedenle Washington’dan muafiyet talep ediyor. BBC Türkçe’ye açıklama yapan enerji politikaları uzmanı Mühdan Sağlam, Türkiye’nin geçmişte İran’a yönelik enerji ve ticaret yaptırımları dolayısıyla benzer muafiyetler aldığını hatırlattı. Sağlam, bu durumun, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’e benzer bir argüman sunduğu günleri çağrıştırdığını ifade etti: ‘Bu yaptırımı uyguladığınızda beni cezalandırıyorsunuz, benim ne suçum var?’ diyen Türkiye şimdi de ABD’ye aynı şekilde yanıt veriyor. Sağlam, ABD’nin Gazprombank’a yaptırım kararının Türkiye ve diğer müttefikleri zor bir duruma soktuğunu vurguladı. Gazprombank, 2022 yılında yalnızca ruble ile ödeme alacağını duyurmuş; bu durum üzerine Polonya ve Bulgaristan gibi ülkeler Rus gazı alımını durdurmuştu. AB’de hala Rus doğal gazı almaya devam eden ülkeler arasında Slovakya ve Macaristan bulunuyor. Bu ülkeler de ABD’nin Kasım ayındaki yaptırım kararının ardından Washington’dan muafiyet talep etti. Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, 19 Aralık’ta New York’ta yaptığı bir açıklamada ABD’nin Gazprombank ödemeleri için kendilerine yaptırım muafiyeti tanıdığını belirtti. Macar Bakan, buna ek olarak Rusya’dan doğal gaz alan ülkelerin alternatif ödeme yöntemleri üzerinde çalıştığını da vurguladı. Reuters’in aynı gün yayımladığı haber ise Slovakya’nın ABD’den muafiyet alamadığına dair açıklamayı içeriyordu. Mühdan Sağlam, verilen muafiyetlerin geçici olduğunu ve bunların, ABD’nin Avrupa ve Rusya arasında enerji ödemeleri konusunda bir kriz çıkmasını önlemek amacıyla sağlandığını hatırlatıyor. ABD, ayrıca Avrupa Birliği’nin özellikle enerji konusunda Rusya’ya bağımlılığı azaltmaya çalışmasının da etkisiyle, Ukrayna işgali başından bu yana Rusya’ya uyguladığı ekonomik yaptırımlara Gazprombank’ı dahil etmemişti.