Orijinal Başlık: Esad ve ailesi neden Rusya’da, yargılama yolu açık mı? Orijinal İçerik Parçası: Kaynak, Getty Images Yazan, Sam Hancock Ülke, BBC News 14 Aralık 2024 Beşar Esad’ın 8 Aralık Pazar günü görevden düşmesiyle birlikte, yalnızca 24 yıllık liderliği değil, ailesinin 50 yılı aşkın bir süredir sürmekte olan Suriye yönetimi de sona ermiş oldu. Esad, 2000 yılında göreve gelmeden önce babası Hafız Esad’ın 30 yıl boyunca devlet başkanlığı yaptığını biliyoruz. Suriye’de İslamcı militan grup olan Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) önderliğindeki gruplar, bir geçiş hükümeti oluşturdu. Şu an Rusya’da bulunan devrik lider Beşar Esad ve ailesinin geleceği ise oldukça belirsiz. Esad neden Rusya’ya kaçtı? Suriye iç savaşında Esad’a destek veren Rusya, 2015 yılında gerçekleştirdiği hava harekâtı ile savaşın gidişatını hükümetin lehine değiştirmişti. Suriye’de muhalefetin eline geçen Hama’nın önemi nedir? Suriye’de HTŞ’nin çağrısıyla birçok şehirde Esad’ın devrilişi coşkuyla kutlandı. 13 yaşındaki Hamza’nın annesi, Suriye’deki protestoları körükleyen ölümünün ardından ‘Esad, umarım bedelini öder’ şeklinde konuştu. Suriye’de kullanılan bayrağın, ülkenin geleceğine dair nasıl bir mesaj verdiği ise tartışma konusu. Haberin sonunda Rusya’nın burada iki stratejik askeri üssü bulunuyor. Suriye’deki Rus askeri üslerinin akıbeti ne olacak? İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) verilerine göre, son dokuz yıl içinde Rus askeri operasyonlarında 21.000’den fazla kişi hayatını kaybetti, bunların 8.700’ü sivil. Ancak, Ukrayna’daki savaşa yoğunlaşan Rusya, Suriye’deki silahlı muhaliflerin Kasım ayında başlattığı hızlı saldırıyı durdurmak için Esad hükümetine destek verme konusunda isteksiz ya da yetersiz kaldı. HTŞ’nin Şam’ın kontrolünü ele geçirmesinin hemen ardından, Rus devlet medyası Esad ve ailesinin Moskova’ya ulaştığını ve ‘insani gerekçelerle’ sığınma talebinde bulunacaklarını bildirdi. Ancak Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, 9 Aralık Pazartesi günü Esad’ın nerede olduğu ve sığınma talebi hakkında sorulan sorulara verdiği yanıtla bir belirsizlik yarattı: ‘Şu an için söyleyecek bir şeyim yok. Elbette böyle bir kararı [sığınma hakkı verilmesi] devlet başkanı alabilir. Bu tamamen onun arzusudur.’ Kremlin: Esad’a Putin’in kararıyla sığınma hakkı tanındı Esad ailesinin Rusya, özellikle Moskova ile olan ilişkileri daha önce çeşitli gazetelerde yer bulmuştu. Financial Times’ın 2019 tarihli incelemesi, Esad’ın geniş ailesinin iç savaş sırasında Moskova’da on milyonlarca doları ülkeden dışarıda tutmak amacıyla en az 18 lüks daire satın aldığını ortaya çıkarmıştı. Esad’ın en büyük oğlu Hafız da Moskova’da doktora eğitimine devam ediyor. 22 yaşındaki Hafız’ın tezi ile ilgili geçtiğimiz hafta yerel bir gazete haber yaptı. 8 Aralık’ta HTŞ’nin önderlik ettiği silahlı muhalefet güçleri Şam’ı ele geçirirken meydana gelen kaos ortamında, Rus devlet televizyonu, Moskova’daki yetkililerin Rusya’nın üslerini ve diplomatik misyonlarını korumak için ‘Suriyeli silahlı muhaliflerle’ görüşmeler gerçekleştirdiğine dair bilgiler paylaştı. Kaynak, Getty Images Esad’ın eşi ve çocukları kimler? Esad, Londra’nın batısında büyüyen Esma ile evli. Esma, Suriyeli bir aileden gelmekte ve İngiliz-Suriye çifte vatandaşlığına sahip. Londra’da eğitim alarak yatırım bankacılığı yapmadan önce 2000 yılında Suriye’ye yerleşti. Esad’ın babasının yerine devlet başkanı olduğu dönemde Esma ile evlenmiştir. Londra Ekonomi ve Siyaset Bilimi Okulu’nda (LSE) misafir öğretim üyesi olan Dr. Nesrin Alrefaai, Esma’nın İngiliz pasaportuna sahip olması nedeniyle Rusya’da kalmak yerine İngiltere’ye geri dönebilme olanağına sahip olduğunu belirtirken, ‘ancak ABD’nin Rusya’da olduğu bildirilen babası Dr. Fawaz al-Akhras’a yaptırım uygulamış olması nedeniyle’ Esma’nın Moskova’da kalmayı tercih edebileceğini ifade etti. Mail Online’da yayımlanan bir haberde, Esma’nın kardiyolog babası ve emekli diplomat annesinin, kızları ve damatlarıyla birlikte Moskova’da bulunarak ‘teselli vermek’ istediklerine dair komşularından alınan bilgiler aktarıldı. Esad ve eşinin üç çocuğu bulunmakta; bunlar doktora öğrencisi Hafız, Zein ve Karim’dir. Beşar Esad: Göz doktorluğundan Suriye liderliğine ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Kongre’ye sunduğu 2022 tarihli raporda, geniş Esad ailesinin varlığının 1-2 milyar dolar arasında değiştiği belirtildi, ancak bu rakamın tahmin edilmesinin zor olması nedeniyle, varlıklarının ‘birçok hesap, gayrimenkul, şirket ve offshore vergi cennetlerinde gizlendiği’ ifade edildi. Raporda, Beşar ve Esma Esad’ın ‘Suriye’nin en büyük ekonomik aktörleriyle yakın ilişkiler kurarak, yasadışı faaliyetlerden elde edilen parayı aklamak ve rejime finansman sağlamak üzere şirketlerini kullandıkları’ vurgulandı. Ayrıca, Esma’nın ‘Suriye’nin ekonomik krizini yöneten ekonomi komitesinde etkili olduğu ve gıda ile yakıt sübvansiyonları, ticaret ve para birimi konularında önemli kararlar aldığı’ ifade edilmiştir. Söz konusu rapor ayrıca, rejimin kontrolü altındaki bölgelerin yeniden inşası için yapılan dış yardımların çoğunun kanalize edildiği Suriye Kalkınma Vakfı üzerinde de Esma’nın etki sağladığını ortaya koymuştur. Esad yargılanabilir mi? 50 yılı aşkın bir sürenin ardından Esad ailesinin yönetiminin sona ermesinin ardından, Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, Suriyelilerin ‘büyük ölçekte tarif edilemeyecek insani acılara yol açan korkunç insan hakları ihlalleriyle karşı karşıya kaldıklarını’ ifade etti. Buna ‘kimyasal silahlarla gerçekleştirilen saldırılar, varil bombaları ve başka savaş suçlarıyla birlikte insanlığa karşı suçlar olarak cinayet, işkence, zorla kaybetme ve yok etme’ gibi unsurların dahil olduğunu söyledi. Callamard, uluslararası kamuoyunu, uluslararası hukuku ihlal eden bireylerin ve diğer ciddi insan hakları ihlalleri için soruşturma yapılması ve yargılanmaları için harekete geçmeye çağırdı. 10 Aralık Salı günü Suriye’deki HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani, devrik rejimin üst düzey yetkililerinin siyasi tutuklulara işkence yapılmasında rolü bulunan isimlerin açıklanacağını duyurdu. Colani, Suriye Kurtuluş Hükümeti adını verdikleri geçiş hükümetinin, başka bir ülkeye kaçtığını belirlediği yetkilileri geri göndermeye çalışacağını belirtti. Fransa’daki soruşturma yargıçları, 2013 yılında Suriye’de düzenlenen ölümcül kimyasal saldırıyla bağlantılı olarak, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları işlediği iddiasıyla Esad hakkında evrensel yargı yetkisi çerçevesinde tutuklama emri çıkarılması talebinde bulundu. Rusya, kendi vatandaşlarını iade etme konusunda isteksizdir. Esad’ın Rusya’dan ayrılıp Suriye’ye ya da karşı karşıya kalabileceği suçlamalarda bulunabilecek başka bir ülkeye geçme ihtimali pek olası görünmemektedir.
Eski Mossad ajanları, çağrı cihazları ve telsizler üzerinden gerçekleştirilen saldırıların arka planını açıkladı. Kaynak: Getty Images. Lübnan'da Hizbullah'a yönelik yapılan saldırılarda kullanılan çağrı cihazlarının patlatılmasıyla ilgili bilgi veren...
Devamını Oku..
