Başlık: Esma Esad: Bir Zamanlar ‘Suriye’nin Modern İmajı’ Olarak Tanıtılan Londra Doğumlu First Lady
Beşar Esad’ın Suriye Cumhurbaşkanlığı sürecinde, yaklaşık 25 yıl boyunca yanındaki tek değişmez isim eşi Esma Esad oldu. Esma Esad, 8 Aralık Pazar günü isyancıların yönetimi ele geçirmesiyle birlikte First Lady unvanını kaybetti. Esad ailesi, aynı gün Rusya’ya giderek orada siyasi sığınma talebinde bulundu. Esad’a ait bir Telegram açıklamasında, “Rusya’nın isteği üzerine Suriye’yi terk ettim” ifadelerine yer verildi. 49 yaşındaki Esma Esad, bir dönem modern Suriye’nin yüzü olarak görülüyordu; ancak 2011’de patlak veren yıkıcı iç savaş sırasında kamuoyundan uzak durmayı tercih etti. Londra’nın Batı bölgesindeki Acton semtinde, Suriyeli bir kardiyolog ve diplomat olan anne-babanın kızı olarak dünyaya geldi. Esma Akhras, özel bir okulda eğitim aldı ve arkadaşları tarafından “Emma” diye çağrılıyordu. Londra’daki önde gelen King’s College’ta bilgisayar mühendisliği okudu ve sonrasında yatırım bankacısı oldu.
Eğitimini tamamladıktan sonra, o dönemde göz hastalıkları uzmanı olan Beşar Esad ile Londra’da tanıştı. Esma, 2000 yılında Suriye’ye yerleşti ve Beşar’ın babası Hafız Esad’ın koltuğunu devralmasından birkaç ay sonra evlendi. Üç çocukları bulunuyor; ikisi erkek, biri kız.
Esma Esad’ın Batı’da büyümesi, Suriye’de siyasi reformları teşvik etme umuduyla ilişkilendirilmişti. Bu amaçla, Esma’nın uluslararası imajını iyileştirmek için bir halkla ilişkiler şirketiyle sözleşme imzalandı. 2012’de BBC’ye konuşan bir kaynak, Beşar Esad’ın Esma ile evlendiğini, onun Suriye’nin çağdaş yüzü olarak sunulmasındaki katkısını göz önünde bulundurduğunu belirtti. O dönemde birçok kişi, Esma’nın Sünni bir aileden gelmesi ile Alevi Esad arasındaki evliliği, iki mezhep arasında bir köprü kurma fırsatı olarak değerlendirdi. Fakat, aynı kaynağın bildirdiğine göre, Esma’nın First Lady rolüne yaklaşımı, Beşar Esad’ın halkla ilişkilerle pek ilgilenmeyen kız kardeşi Büşra ve annesi Anise ile arasında gerginlik yaratmıştı.
Ancak halkla ilişkiler çalışmaları belli bir başarı da gösterdi. Şubat 2011’de, Amerikan Vogue dergisinde Esma Esad’a yönelik övgü dolu bir profil yayımlandı. Bu makalede Esma, “zayıf, uzun uzuvlara sahip, marifetli bir sadelikle göz alıcı, genç ve son derece şık giyinen” biri olarak tasvir edildi. Makalenin yazarı olan gazeteci Juliet Joan Buck, daha sonra bu yazıyı kaleme aldığı için pişmanlık duyduğunu ve kariyerinin lekelendiğini ifade etti. Esad ve ailesi neden Rusya’da, yargı süreci bir soru işareti mi?
Makaleden bir ay geçmeden, Esad, demokrasi yanlısı barışçıl protestoları sert bir şekilde bastırmaya başladı. Bu süreç, yarım milyondan fazla insanın ölümüne ve 12 milyon insanın evlerini terk etmesine neden olan yıkıcı bir iç savaşın fitilini ateşledi. Esma Esad, bir yıl sonra, Şubat 2012’de ülkesindeki savaş üzerine ilk kez açıklama yaparak sadece “şiddet kurbanlarını teselli ettiğini” belirtmişti. Times gazetesine yazılı bir beyanatta da, kocasına desteğini yineleyerek “Cumhurbaşkanı, yalnızca Suriyelilerin bir kısmının değil, Suriye’nin Cumhurbaşkanıdır ve First Lady de bu rolünü destekliyor” demişti. Aynı yıl Esma’nın imajı bir darbeye daha maruz kaldı ve eylemciler, Esad ailesine ait olduğu söylenen binlerce özel e-postayı ifşa etti; böylece Esma Esad’ın zengin yaşantısı gün yüzüne çıktı. İlk olarak İngiliz Guardian gazetesinde yayımlanan bu e-postalarda, ülke büyük bir isyanla karşı karşıya iken, Esma’nın 5 bin dolarlık 16 santimetre topuklu ayakkabılar satın almak istediği görülüyordu.
2022’de ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan bir tahmine göre Esad ailesinin net serveti 1-2 milyar dolar arasında değişiyor. Esma Esad, Mart 2012’de Avrupa Birliği’nin ambargosu altına alındı. Daha sonra, devlet destekli Rus kanalı Tv Rossiya aracılığıyla yaptığı ilk açıklamada, Suriye’den ayrılma teklifleri aldığını ve bunları reddettiğini söyledi. Bu teklifler hakkında fazla bilgi vermedi, ancak şu ifadeleri kullandı: “Başından beri burada oldum ve başka bir yere gitmeyi düşünmedim. Evet, Suriye’den ayrılma ya da daha doğrusu kaçma fırsatları sunuldu. Bu tekliflerde güvenlik garantileri, çocuklarımın korunması ve hatta mali güvenlik de öne çıktı. Bu insanların neyi hedeflediğini anlamak için özel bir bilgiye ihtiyaç yok. Bu, halkın Cumhurbaşkanlarına olan güvenini sarsmayı amaçlayan bir girişimdi.”
Savaş süreci devam ederken, Esma Esad hayır işleriyle meşgul oldu; ölen askerlerin aileleriyle buluştu ve yardım projelerini yöneten Suriye Kalkınma Vakfı’nın başkanlığını üstlendi. 2018’de meme kanseri teşhisi kondu ve erken evre tümörü için tedavi olmaya başladı. Bir yıl sonra kanserden kurtulduğunu duyurdu. Ancak Mayıs 2024’te Suriye Cumhurbaşkanlığı, Esma Esad’a kan kanseri teşhisi konulduğunu açıkladı. Bu durumun, göreceği özel tedavi nedeniyle onun kamu görevlerinden çekilmesine ve izole olmasına yol açacağını belirtti. Esma Esad’ın yaklaşık 25 yıllık First Lady unvanı, isyancıların yönetimi ele geçirmesiyle birlikte aniden sona erdi. Şu anda Esad ailesi, eski yönetimin en büyük müttefiklerinden biri olan Rusya’da yaşıyor ve ülke medyasına göre onlara siyasi sığınma hakkı tanındı.
