Orijinal Başlık: Esma Esad: ‘Suriye’nin modernleşen yüzü’ olarak tanıtılan Londra doğumlu First Lady
Beşar Esad’ın yaklaşık 25 yıllık Suriye Cumhurbaşkanlığı süresi boyunca yanında bulunan tek sabit kişi; İngiltere doğumlu eşi Esma’dır. 49 yaşındaki Esma Esad, bir zamanlar modernleşen Suriye’nin simgesi olarak gösteriliyordu fakat ülkede 2011 yılında başlayan yıkıcı iç savaşta daha düşük bir profil tercih etti. Batı Londra’nın Acton semtinde, Suriyeli bir kardiyolog ve diplomatın kızı olarak dünyaya gelen Esma Akhras, özel bir okulda eğitim aldı ve arkadaşları onu “Emma” diye çağırıyordu. Daha sonra King’s College London’da bilgisayar mühendisliği eğitimi aldı ve ardından yatırım bankacısı olarak çalıştı. Bu süreçte, o zamanlar göz hastalıkları uzmanı olan Beşar Esad ile Londra’da tanıştı. Esma, 2000 yılında Suriye’ye taşındı. Beşar Esad’ın babası Hafız Esad’ın ölümünden kısa bir süre sonra, ikili evlendi ve üç çocukları oldu; ikisi erkek, biri kız.
Bir halkla ilişkiler değeri olarak Batı’da uzun yıllar, Esma’nın burada yetişmiş olmasının, ülkede siyasi reformları destekleyeceği umudu taşınıyordu. İngiltere’deki bir halkla ilişkiler firması, Esma Esad’ın Suriye’nin uluslararası imajını güçlendirmesine yardımcı olmak için görevlendirildi. 2012 yılında BBC’ye konuşan bir kaynak, Beşar Esad’ın Suriye’nin yeni ve modern yüzü olarak tanıtmak amacıyla Esma ile evlendiğini belirtmişti. O dönemde birçok kişi, Sünni bir aileden gelen Esma ile Alevi Esad arasındaki evliliğin iki mezhep arasında bir birlik sağlamak için bir fırsat olduğuna inanıyordu. Ancak aynı kaynak, Esma’nın first lady rolüne yaklaşımının, özellikle halkla ilişkilere pek duyarlı olmayan Beşar Esad’ın kız kardeşi Büşra ve annesi Anise ile arasında gerginlik yarattığını ifade etti.
Kamuoyundaki bu çalışmanın başarıları da oldu. Şubat 2011’de Amerikalı Vogue dergisi, “Çölde bir Gül” başlığıyla Esma Esad hakkında övgü dolu bir profil hazırladı. Ancak bu makale, hem baskı hem de internet üzerinde geri çekildi. Makalede Esma Esad, “zayıf, uzun uzuvlara sahip ve marifetli bir sadelikle göz alıcı, genç ve çok şık giyinen” biri olarak tanımlanmıştı. Makalenin yazarı gazeteci Juliet Joan Buck, daha sonra bu durumdan pişmanlık duyduğunu ve kariyerinin lekelendiğini ifade ederek Vogue ile olan bağını kopardığını belirtmiştir.
Makalenin yayımlanmasından bir ay geçmeden, Esad hükümeti, demokrasi yanlısı ve barışçıl eylemleri acımasızca bastırmaya başladı; bu durum, yarım milyondan fazla kişinin ölümüne ve 12 milyon insanın evini terk etmesine sebep olan yıkıcı bir iç savaşın patlak vermesine yol açtı. Esma Esad, yaklaşık bir yıl sonra, Şubat 2012’de Suriye’deki savaş hakkında ilk kez bir açıklama yaparak sadece “şiddet kurbanlarını teskin ettiğini” belirtmiştir. Esma Esad, Times gazetesine verdiği yazılı beyanatta, kocasına destek çıkmış ve “Cumhurbaşkanı sadece Suriyelilerin bir kısmı için değil, Suriye için Cumhurbaşkanıdır ve First Lady de bu rolünde onu destekliyor” demiştir.
Aynı yıl, Esma Esad’ın imajı bir darbe daha aldı; zira eylemciler, Esad ailesine ait olduğu iddia edilen binlerce özel e-posta hesabını ifşa etti ve Esma Esad’ın lükse olan düşkünlüğü gün yüzüne çıktı. Bu e-postalarda, ülkede artan bir isyan yaşanırken, Esma Esad’ın 5 bin dolarlık, 16 santimetre topuklu ayakkabılar satın almak istediği görülmüştü. 2022 yılı tahminlerine göre, ABD Dışişleri Bakanlığı, Esad ailesinin 1-2 milyar dolarlık bir servete sahip olduğunu belirtmiştir.
Esma Esad, Mart 2012’de Avrupa Birliği’nin ambargosuna maruz kaldı. Daha sonra Rusya’yla devlet destekli bir medya kanalı olan Tv Rossiya’ya verdiği ilk beyanatında, Suriye’den ayrılması için teklif aldığını ve bunları reddettiğini bildirdi. Ancak tekliflerin nereden geldiği hakkında bilgi vermedi. Esma Esad, “En başından beri burada kaldım ve başka bir yerde olmayı hiç düşünmedim. Evet, Suriye’den ayrılma ya da kaçma fırsatları teklif edildi. Bu tekliflerde güvenlik garantileri, çocuklarımın korunması ve hatta mali güvenlik bile yer aldı. Bu insanların aslında neyi aradığını anlamak zor değil. Halkın cumhurbaşkanlarına olan güvenini zedelemeye yönelik açık bir girişimdi” dedi.
Savaş devam ederken, Esma Esad yardım faaliyetlerine öncülük etti, savaşta hayatını kaybeden askerlerin aileleriyle buluştu ve yardım operasyonlarını yönlendiren Suriye Kalkınma Vakfı’nın başkanlığını üstlendi. 2018 yılında meme kanseri tanısı aldı ve erken evre teşhis edilen habis bir tümör nedeniyle tedavi gördü. Bir yıl sonra, kansere karşı savaşı kazandığını duyurdu. Suriye Cumhurbaşkanlığı, Mayıs 2024’te Esma Esad’a kan kanseri tanısı konduğunu açıkladı. Yapılan yazılı açıklamada, alacağı özel tedavi sürecinin kamu görevlerinden izole olmasını gerektirdiği ifade edildi.
Esma Esad’ın 25 yıllık First Lady unvanı, Pazar günü isyancıların yönetimi ele geçirmesiyle ani bir şekilde sona erdi. Esad ailesinin şu anda, eski rejimin ana müttefiklerinden biri olan Rusya’da bulunduğu ve ülke medyasına göre onlara siyasi sığınma hakkı tanındığı bildirilmektedir.
