Başlık: Esma Esad: Londra doğumlu First Lady’nin “Suriye’nin modernleşen yüzü” olarak tanıtılması
Beşar Esad’ın yaklaşık 25 yıllık Suriye Cumhurbaşkanlığı döneminde, yanında kalıcı olarak bulunan tek isim, eşi Esma oldu. 49 yaşındaki Esma Esad, bir zamanlar çağdaş Suriye’nin simgesi olarak gösteriliyordu, ancak 2011’de başlayan yıkıcı iç savaş sırasında daha geri planda kalmayı tercih etti. Londra’nın Acton semtinde, Suriyeli bir kardiyolog ve diplomatın kızı olan Esma Akhras, özel bir okulda eğitim aldı ve arkadaşları onu “Emma” olarak adlandırıyordu. Prestijli King’s College’ta bilgisayar mühendisliği eğitimi aldıktan sonra bir yatırım bankacısı oldu. O dönemde göz hastalıkları uzmanı Beşar Esad ile Londra’da tanıştı. Esma, 2000 yılında Suriye’ye yerleşti ve Beşar Esad’ın babası Hafız Esad’dan sonra başa geçmesinden birkaç ay sonra evlendi. Üç çocuk sahibi oldular; iki oğlu ve bir kızı var.
Batı’da, Esma’nın böyle bir arka plana sahip olmasının, Suriye’de siyasi reformları teşvik edeceği yönünde umutlar vardı. İngiltere’deki bir halkla ilişkiler şirketi, Esma Esad’ın uluslararası imaj çalışmaları için görevlendirildi. 2012’de BBC ile yaptığı bir görüşmede, Esad’ın Suriye’nin modern yüzü olarak Esma ile evlenmesinin bir değer taşıdığını belirtmişti. O dönemde pek çok kişi, Esma’nın Sünni bir aileden gelmesi ile Alevi Esad arasındaki evliliği, mezhep farklılıklarını birleştiren bir fırsat olarak görmüştü. Ancak aynı kaynak, Esma’nın First Lady rolüne yaklaşımının, Esad ailesinkilere, özellikle de halkla ilişkilere duyarsız olan Beşar Esad’ın kız kardeşi Büşra ve annesi Anise ile aralarında gerginliklere yol açtığını da ifade etti.
Halkla ilişkiler çalışmaları bazı başarılar elde etti. Şubat 2011’de, Amerikan Vogue dergisi “Çölde bir Gül” başlığıyla Esma Esad hakkında övgü dolu bir profil yayımladı. Hem basılı hem de dijital versiyonlarından geri çekilen makalede, Esma Esad “zayıf, uzun uzuvlara sahip” ve “şık, genç ve zarif bir şekilde giyinen” biri olarak tanımlanmıştı. Makalenin yazarı Juliet Joan Buck, daha sonra bu yazı için pişmanlık duyduğunu, kariyerini “kirlettiğini” ve Vogue dergisiyle olan ilişkisini sona erdirdiğini bildirdi.
Makalenin yayınlanmasının üzerinden bir ay geçmeden, Esad, demokrasi yanlısı ve barışçıl eylemleri güç kullanarak bastırdı ve bu durum, yarım milyonun üzerinde ölüm ve 12 milyon kişinin yerinden edilmesine yol açan bir iç savaşı tetikledi. Esma Esad, yaklaşık bir yıl sonra, Şubat 2012’de savaşla ilgili ilk açıklamasında yalnızca “şiddet kurbanlarını teskin ettiğini” belirtmişti. Times gazetesine yazılı bir mesaj gönderen Esma, kocasına olan desteğini yineleyerek, “Cumhurbaşkanı, Suriyelilerin tümünün değil, Suriye’nin Cumhurbaşkanıdır. Ben de bu rolü destekliyorum” dedi.
Aynı yıl, Esma Esad’ın imajı yeni bir darbe aldı. Eylemciler, Esad ailesine ait olduğu iddia edilen binlerce özel e-postayı ifşa etti ve Esma’nın lükse düşkünlüğü ortaya çıktı. İlk olarak İngiliz Guardian gazetesi tarafından yayımlanan bu e-postalarda, Esma’nın 5 bin dolarlık, 16 santimetre topuklu ayakkabılara baktığı görüldü. 2022’deki ABD Dışişleri Bakanlığı tahminlerine göre, Esad ailesinin 1-2 milyar dolarlık bir serveti olduğu belirlendi.
Esma Esad, Mart 2012’de AB’nin ambargosuna tabi tutuldu. Daha sonra devlet destekli Rus kanalı Tv Rossiya’ya verdiği ilk açıklamasında, Suriye’den ayrılması için teklif aldığını ancak bunları reddettiğini söyledi. Teklifleri kimin yaptığına dair bir detay vermedi. Esma Esad, “En başından beri buradaydım ve başka bir yerde olmayı hiç düşünmedim. Evet, Suriye’den ayrılma ‘fırsatları’ teklif edildi, güvenlik garantileri, çocuklarımın korunması ve mali güvenlik de içeren tekliflerdi. Bu insanların neyin peşinde olduğunu anlamak için bir yere gitmeye bile gerek yok. Bu, halkın cumhurbaşkanlarına olan güvenini sarsmaya yönelik açık bir girişimdi” dedi.
Savaş devam ettikçe, Esma Esad yardıma yönelik çalışmalar yürüttü, ölen askerlerin aileleriyle buluştu ve yardım operasyonlarını koordine eden Suriye Kalkınma Vakfı’nın başkanlığını üstlendi. 2018’de meme kanseri teşhisi konuldu ve erken tanı konan habis bir tümör için tedavi gördü. Bir yıl sonra, kansere yakalandığını açıkladı. Suriye Cumhurbaşkanlığı, Mayıs 2024’te Esma Esad’a kan kanseri teşhisi konduğunu duyurdu. Açıklamada, göreceği özel tedavinin izole olmasını ve kamu görevlerinden çekilmesini gerektirdiği ifade edildi. Esma Esad’ın 25 yıllık First Lady unvanı, Pazar günü isyancıların yönetimi ele geçirmesiyle ansızın sona erdi. Esad ailesi, eski yönetimin ana müttefiklerinden biri olan Rusya’ya sığınma talebinde bulundu ve ülke medyasına göre aileye siyasi sığınma hakkı verildi.
