Orijinal Başlık: Esma Esad: Bir zamanlar ‘Suriye’nin modern yüzü’ olarak tanımlanan Londra doğumlu First Lady
Esma Esad, Beşar Esad’ın yaklaşık çeyrek yüzyıldır sürdürdüğü Suriye Cumhurbaşkanlığı döneminde onun yanındaki tek sabit figürdü: İngiltere doğumlu eşi. 8 Aralık Pazar günü isyancıların yönetimi ele geçirmesiyle Esma Esad’ın First Lady unvanı sona erdi. Esad ailesi, aynı gün Rusya’ya giderek, ülke medyası tarafından siyasi sığınma talep etti. Telegram üzerinden yapılan açıklamada Esad, ‘Rusya’nın isteği üzerine Suriye’yi terk ettim’ ifadesini kullandı. 49 yaşındaki Esma Esad, bir zamanlar Suriye’nin modern ve çağdaş yüzü olarak tanıtılıyordu; ancak 2011’den itibaren başlayan iç savaşta daha düşük bir profil benimseyerek yaşamını sürdürdü. Batı Londra’nın Acton bölgesinde, Suriyeli bir kardiyolog ve diplomat olan anne-babanın kızı olarak dünyaya gelen Esma, özel bir okulda eğitim aldı ve arkadaşları tarafından ‘Emma’ olarak anılıyordu. Londra’daki prestijli King’s College’da bilgisayar mühendisliği eğitimini tamamladıktan sonra yatırım bankacılığına adım attı.
Beşar Esad ile göz hastalıkları uzmanı olarak eğitim gördüğü dönemde Londra’da tanıştı. Esma, 2000 yılında Suriye’ye yerleşti ve Beşar’ın babası Hafız Esad’ın ölümünden kısa bir süre sonra evlendiler. Üç çocukları, ikisi erkek ve biri kız, tümü de artık yetişkin.
Esma’nın Batı’da büyümüş olmasının Suriye’deki siyasi reformların destekleneceğine dair bir umut bağı oluşmuştu. Bir halkla ilişkiler firması, Esma Esad’ın ülkenin uluslararası imajını güzelleştirmesi adına görevlendirilmişti. 2012 yılında BBC’ye konuşan bir kaynak, Beşar Esad’ın Suriye’nin yeni ve çağdaş yüzü olarak Esma ile evlendiğini belirtmişti. O dönemde, Esma’nın Sünni bir aileden gelmesiyle Alevi Esad ailesi arasındaki bu evliliğin, mezhepler arasındaki faydaları birleştirebileceği düşünülüyordu. Ancak aynı kaynak, Esma’nın First Lady rolünü üstlenmesine dair yaklaşımının Esad ailesinde gerginliklere neden olduğunu da açıkça belirtti.
Halkla ilişkiler çalışmaları bazı başarılar elde etti. Şubat 2011’de American Vogue dergisi, Esma Esad’ı ‘Çölde bir Gül’ başlığında dikkat çekici bir şekilde tanıttı. Makalede, Esma ‘zarif, uzun uzuvlara sahip, marifetli bir sadelikle göz kamaştıran, genç ve çok şık giyinen’ bir kadın olarak tarif edilmişti. Ancak bu makalenin yazarı Juliet Joan Buck, ardından duyduğu pişmanlığı dile getirerek ‘kariyerini kirlettiğini’ ve Vogue’dan ayrıldığını ifade etmişti.
Yayınlanan bu makalenin üzerinden bir ay geçmeden, Esad rejimi demokrasi yanlısı barışçıl eylemleri kanlı bir şekilde bastırarak, yarım milyondan fazla kişinin ölümüne ve 12 milyondan fazla insanın evlerinden kaçmasına neden olan acımasız bir iç savaşın fitilini ateşlemişti. Esma Esad, 2012’nin Şubat ayında savaşla ilgili ilk açıklamasını yaparak yalnızca ‘şiddet kurbanlarını teskin ettiğini’ dile getirmişti. Times gazetesine yaptığı bir diğer yazılı açıklamada ise kocasına destek vererek, ‘Cumhurbaşkanı Suriye’nin Cumhurbaşkanıdır ve ben de bu rolünü destekliyorum’ demişti.
Aynı yıl, Esma’nın imajı bir darbe daha aldı; eylemciler tarafından Esad ailesine ait olduğu iddia edilen binlerce özel e-posta ifşa edildi ve Esma’nın lükse düşkünlüğü gün yüzüne çıktı. İlk önce İngiliz Guardian gazetesinin açıkladığı bu elektronik postalarda, ülke büyük bir isyanla karşı karşıyayken, Esma’nın 5.000 dolarlık, 16 santimetre topuklu ayakkabılar aradığı görülüyordu. 2022 yılı itibarıyla ABD Dışişleri Bakanlığı’nın tahminine göre Esad ailesinin serveti 1-2 milyar dolar arasında değerleniyordu. Mart 2012’de Esma, Avrupa Birliği’nin ambargosuna maruz kalmıştı. Bunun ardından, devlet destekli Rus kanalı Tv Rossiya’ya yaptığı açıklamada Suriye’den ayrılma teklifleri aldığını fakat bunları reddettiğini belirtti. Esma Esad, “En başından beri burada oldum, başka bir yerde olmayı hiçbir zaman düşünmedim. Suriye’den ayrılma değil de kaçma teklifleri aldım; güvenlik garantileri ve çocuklarımın korunması gibi vaatler içeren bu teklifler hakkında konuşmaya bile gerek yok. Bu, halkın cumhurbaşkanlarına olan güvenini sarsmaya yönelik açık bir girişimdi” şeklinde konuştu.
Savaş devam ettikçe, Esma Esad, hayır işlerine öncülük etti, ölen askerlerin aileleriyle iletişimini gençletti ve Suriye Kalkınma Vakfı’nın başkanlığını üstlenerek yardım operasyonlarını koordine etti. 2018’de meme kanseri teşhisi konuldu ve erken teşhis edilen habis tümörü nedeniyle tedavi gördü. Bir yıl sonra kanserden kurtulduğunu açıkladı. Ancak Suriye Cumhurbaşkanlığı, Mayıs 2024’te Esma Esad’a kan kanseri teşhisi konulduğunu duyurdu. Yapılan yazılı açıklamada, alacağı özel tedavi sürecinin izole olmasını ve kamu görevlerinden el çekmesini gerektirdiği belirtildi. Esma Esad’ın yaklaşık 25 yıllık First Lady unvanı, isyancıların yönetimi ele geçirmesiyle aniden son buldu. Esad ailesi şu an, eski yönetimin en önemli müttefiklerinden biri olan Rusya’da ve ülke medyası ailesine siyasi sığınma hakkı tanındığını bildiriyor.
