Aralık ayında Meclis’e sunulacak olan EYT düzenlemesi beklenirken birçok EYT’linin eksik primi bulunuyor. Peki eksik primi olanlar ne yapacak?
Aralık ayında Meclis’e gelecek olan EYT düzenlemesi ile yaklaşık 4 milyon kişiye yaş şartı olmaksızın emeklilik yolu açılacak.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar için yapılan çalışma tamamlandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatları doğrultusunda başından beri ‘Yaş şartı’nı tamamen kaldıran ve 1999 düzenlemesi öncesi hakları sigortalıya sağlayacak tek formül üzerinde yoğunlaşarak çözüm rotasını çizdi.
Buna göre EYT’ye tabi olacaklar prim ve sigortalılık süresini doldurduğu anda emeklilik hakkı elde edecek.
Kadınlarda son sigortalılık süresi 8 Eylül 2019 tarihinde dolduğu için, yasa çıktığında bu şart kadınlar için aranmayacak. Erkeklerde ise bu şart 8 Eylül 2024 tarihinde tamamen ortadan kalkacak.
SSK VE BAĞ-KUR’LULAR 1999 DÜZENLEMESİ ÖNCESİ HANGİ ŞARTLARLA EMEKLİ OLUYORDU?
1999 yasası öncesi 4A kategorisinde SSK’lı kadınlar yaş şartı olmadan; 20 yıl sigortalılık süresi ve 5.000-5975 gün primle, erkekler ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5.000-5975 gün primle emekli olabiliyordu.
4B-4C’li dediğimiz Bağ-Kur ve emekli sandığına tabi vatandaşlarda;
- Erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi ve 9.000 gün prim,
- Kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi ve 7.200 gün prim şartı bulunuyordu.
EKSİK PRİMİ OLANLAR NE YAPACAK?
-
Sigortalılık süresi dışında EYT yasası ile emekli olabilmek için yegane husus prim gününün doldurulması. Burada primini tamamlayanlar emeklilik hakkı elde edecek. Tüm bunlarla beraber eksik primi tamamlamak ya da azaltmak için kanunların sigortalıya tanıdığı bir takım haklar var.
1. ASKERLİK BORÇLANMASI
Eksik primi olan erkek sigortalıların, askerlik borçlanması ile bu primlerini tamamlama imkanı bulunuyor. Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebilir. Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geriye çekilerek önemli bir avantaj elde edilebilir.
Bu yöntemle mevcutta emeklilik giriş tarihi nedeniyle EYT’ye tabi olamayanlar emeklilik hakkı elde edebilir. Ancak her askerlik borçlanması bu EYT kapsamına girmez. Askerlik borçlanması için birinci koşul, askerlik hizmetinin henüz işe başlamadan önce yapılmış olması.
2. DOĞUM BORÇLANMASI
Nasıl ki erkekler için askerlik borçlanması imkanı varsa, kadınlarlar için de doğum borçlanması imkanı var. Burada primi eksik olan kadınlar için doğum borçlanması hakkı sigortalı olarak çalışmadan sonra dünyaya gelen 3 çocuk için bulunuyor. Yani her bir çocuk için 720 gün toplamda ise 2.160 güne kadar prim ödenerek ‘eksik prim’ tamamlanabiliyor.
3. İHYA FORMÜLÜ
Bağ-Kur’lu olarak işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş vatandaşlar geçmişte eğer primlerini ödememişlerse günleri dondurulup borçları siliniyor. Ancak bu dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmak mümkün.
Geçmiş günlerini kazanmak isteyenler bu yöntemle güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alarak primlerine eklettirebilir.
4. İSTEĞE BAĞLI SİGORTA
Çalışma imkanı bulamamış sigortalılar eksik primlerini isteğe bağlı sigorta yaptırarak tamamlayabilir. SGK’ya verilecek bir dilekçeyle başlayan isteğe bağlı sigorta ile sigortalı, kendi primlerini ödeyerek tıpkı bir çalışan gibi her ay 30 gün kazanabilir.
5. GEÇMİŞE DÖNÜK HİZMET TESPİTİ YAPMAK
Geçmişte sigortası yapılmış ancak primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanlar geçmişe dönük hizmet tespiti yaptırarak bu günlerini tescil ettirebilir ve sigortalılık giriş tarihi de geri çekebilir.
İşveren tarafından mağdur edilmiş çalışanlar konunun uzmanı bir avukata başvurarak hizmet tespiti davası açma yoluna gidebilir. Ancak hizmet tespiti davası için 5 yıl zamanaşımı süresi bulunuyor.
Bu nedenle sigortalılık süresi geri çekilerek EYT yasasına tabi olmak mümkün görünmüyor.
2023 YILI GELMEDEN PRİMLERİNİ ÖDEYENLER KAZANÇLI ÇIKACAK
Emeklilik borçlanma formüllerinden birini kullanarak prim ödemesi yapacaklar 2023 yılı gelmeden bu ödemelerini yapmaları durumunda büyük bir kazanç sağlayacak. Nitekim Ocak ayında ödenecek sigorta primleri ücretlerle beraber artış kaydedecek.
KISMİ EMEKLİLİK HESABI
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup EYT’ye tabi olanlar için 3.600 günle yani 10 yıllık primle emekli olma imkanı bulunuyor. Sigortalının eğer yeterli primi tamamlama imkanı yoksa 3.600 gün prim emeklilik için yeterli oluyor. Ancak burada tekrar yaş şartı gündeme geliyor. Kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşın dolmuş olmasına bakılıyor.
4B’li Bağ-Kur’lular için kısmi emeklilik şartları;
Her EYT’li emekli olacak! Kimler hemen emekli olacak?
01.10.1999 tarihinden itibaren emekliliğine 2 tam yıl ve daha az kalan erkek ve kadın sigortalılar, 5.400 gün prim ile sırasıyla 55 ve 50 yaşını doldurması halinde emekliliğe hak kazanıyor.
Kaynak: Sabah
