Başlık: Facebook, Filistinli haber kaynaklarına nasıl kısıtlamalar getiriyor?
Yazarlar: Ahmed Nour, Joe Tidy ve Yara Farag Kuruluşlar: BBC Arapça, BBC Dünya Servisi & BBC Monitoring Tarih: 18 Aralık 2024
BBC’nin gerçekleştirdiği bir araştırmaya göre, Facebook, İsrail-Hamas savaşının başladığı Ekim 2023’ten bu yana Filistinli haber organlarının okuyucularına erişimini önemli ölçüde kısıtladı. Araştırmada, Gazze ve Batı Şeria’daki haber kaynaklarının okuyucularla olan etkileşimlerinin, savaşın patlak vermesi ile birlikte ciddi bir düşüş yaşandığı ortaya kondu. Meta’nın sahip olduğu Instagram’a ait sızdırılan belgeleri de inceleyen BBC, bu platformda da Filistinli kullanıcıların yorumlarının Ekim 2023’ten bu yana önemli ölçüde kısıtlandığını belirledi. Meta, belirli görüşleri bilinçli bir şekilde kısıtladığına dair iddiaların kesinlikle yanlış olduğunu öne sürdü.
İsrail-Hamas savaşının başlamasıyla birlikte, Filistin bölgelerine çok az sayıda muhabirin girmesine izin verildi ve bu gazeteciler yalnızca İsrail ordusunun koruması altında bölgede bulunabildi. Örneğin, İsrail’in Gazze’deki saldırısında TRT Arapça’nın kameramanı ağır yaralandı. Ayrıca, Batı Şeria’daki bir camide 5 Filistinli savaşçının öldürüldüğü bildirildi. Gazete haberlerinde, Filistinlilerin, İsrail hapishanelerinde maruz kaldıkları işkenceleri anlattıkları belgelere ulaşıldı. Gazze içinden bilgi almak isteyenler için sosyal medya bu açığı kapatma işlevi gördü. Palestine TV, Wafa haber ajansı ve Al-Watan News gibi Facebook sayfaları, dünya genelinde birçok kişi için önemli kaynaklar haline geldi.
BBC Arapça Servisi, Filistin’in önde gelen 20 haber kuruluşuna ait Facebook sayfalarının etkileşim verilerini derleyerek yıllar bazında karşılaştırdı. Sosyal medya hesaplarının etkileşim verileri, gönderilerin ne kadar kişiye ulaştığını belirlemek açısından büyük öneme sahiptir. Yorum sayısı, tepkiler ve paylaşımlar bu veriye dahildir. Savaş dönemlerinde, okuyucu etkileşimlerinin artması beklenebilirdi fakat veriler, 7 Ekim 2023’ten itibaren etkileşimlerin %77 oranında düştüğünü gösteriyor. Palestine TV’nin Facebook’ta 5,8 milyon takipçisi bulunmakta. BBC ile paylaşımda bulunan bu haber kuruluşunun gazetecileri, ilettikleri veriler doğrultusunda, Facebook gönderilerinin görüldüğü kişi sayısının %60 azaldığını ortaya koydu. Gazeteci Tarık Ziyad, “Etkileşim tamamen kısıtlanmış durumda. Gönderilerimiz insanlara ulaşmıyor” şeklinde konuştu.
Geçtiğimiz yıl boyunca Filistinli gazeteciler, çevrimiçi içeriklerinin Meta tarafından örtülü bir biçimde engellendiği konusunda endişelerini dile getirmişti. BBC, aynı dönemde 20 İsrailli haber kuruluşunun verilerini inceleyerek durumu daha iyi anlamaya çalıştı. Bu kuruluşlar arasında Yediot Ahronot, Israel Hayom ve Channel 13 yer alıyordu. Söz konusu sayfalar büyük ölçüde savaşla ilgili içerikler paylaşmasına rağmen, bu süre zarfında okuyucu etkileşimleri yaklaşık %37 oranında artış gösterdi. Meta, daha önce de Filistinliler ve insan hakları grupları tarafından, adil bir moderasyon sağlamamakla eleştirilmişti. 2021 yılında yapılan bir bağımsız raporda, bu durumun kasıtlı değil, moderasyon ekibinde Arapça konuşan kişilerin bulunmamasıyla ilişkili olduğu belirtilmişti. Bazı kelime ve ifadelerin “saldırgan” ya da şiddet içerikli olarak yanlış yorumlanabildiği ifade edildi.
Bu durumu test etmek amacıyla BBC, Arapça yayın yapan ancak Filistinli olmayan 30 haber kuruluşunun Facebook sayfalarındaki etkileşim verilerini inceledi. Bu grupta Sky News Arapça ve Al-Jazeera gibi kanallar da bulunuyordu. Bu sayfaların etkileşim oranlarında yaklaşık %100 artış tespit edildi. Yani Filistinli haber kaynaklarının etkileşimlerindeki düşüş, içeriklerin Arapça olmasından kaynaklanmıyor. BBC araştırmasına yanıt veren Meta, 2023 Ekim ayından itibaren uygulanan ‘geçici tedbirlerin’ varlığını kaydetti. Meta, Hamas’ın ABD tarafından yaptırım uygulanan ve kendi politikalarına göre ‘tehlikeli örgüt’ olarak sınıflandırıldığını belirterek, bununla ifade özgürlüğü arasında bir denge kurmaya çalıştıklarını ifade etti. Ayrıca, genellikle savaşla ilgili içerikler paylaşan sayfalardan az etkileşim aldıklarını da sözlerine ekledi. Sızdırılan Instagram belgeleri çerçevesinde Meta’nın hem mevcut hem de eski çalışanlarıyla görüşmeler gerçekleştirildi. İsimleri gizli tutulan bir çalışan, Instagram algoritmasında yapılan değişiklikleri gösteren gizli bir belge sundu. Bu dokümanda, Filistinli kullanıcıların Instagram gönderilerine yapılan yorumların daha sıkı bir denetimden geçtiği bilgisi yer alıyor. BBC’ye konuşan bir çalışan, “Hamas’ın saldırısından bir hafta sonra, algoritmanın Filistinlilere karşı daha agresif hale geldiğini fark ettik” dedi. İç yazışmalara göre, bir mühendis bu duruma itiraz ederek, bu değişikliğin
