Güney Kore’nin Sıkıyönetim Krizi: Cumhurbaşkanına Azil Çağrıları Neden Artıyor?

Güney Kore’de milletvekilleri, sıkıyönetim ilan edip kısa süre sonra geri çeken Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol’un azledilmesi için çağrıda bulundu. Yoon, yerel saatle 23:00’te televizyonda yayınladığı sıkıyönetim açıklamasında, ülkeyi “Kuzey Kore ve devlet karşıtı tehditler karşısında korumak ve özgür anayasal düzeni savunmak amacıyla sıkıyönetime ihtiyaç duyulduğunu” belirtti. Ancak bu açıklamada spesifik bir tehditten söz etmedi. Sıkıyönetim ilanından sonra askerler, parlamento binasına kırık pencerelerden girmeye çalışırken, askeri helikopterler havada uçuyordu. Parlamentoda görevli personel, askerleri püskürtmek amacıyla yangın söndürücüleri kullandı. Muhalefet çağrısıyla parlamento önünde toplanan eylemciler ile polis arasında da çatışmalar yaşandı. İlerleyen saatlerde ordu, parlamentonun ve siyasi partilerin faaliyetlerini askıya alacağını ve medyanın sıkıyönetim komutanlığının denetimi altına alınacağını duyurdu. Sıkıyönetim ilanının ardından, 300 üyeli parlamentoda toplanan 190 milletvekili, oybirliğiyle sıkıyönetimin kaldırılması yönünde bir karar aldı. Yoon’un partisinden 18 vekilin de destek verdiği bu karar, kalabalık tarafından sevinçle karşılandı. Güney Kore Anayasası’na göre, parlamento çoğunluğunun talebi üzerine sıkıyönetim kaldırılabiliyor. Televizyon ekranına yeniden çıkan Yoon, “Ulusal Meclis, sıkıyönetimin kaldırılmasını talep etti ve sıkıyönetim operasyonu için görevlendirilen askerleri geri çekiyoruz. Ulusal Meclis’in kararına saygı duyacağız ve kabine toplantısında sıkıyönetimi kaldıracağız” şeklinde konuştu. Muhalefetten oluşan bir grup, Yoon’un azledilmesi için 72 saat içinde bir oylama teklifi sunacaklarını açıkladı. Grubun üyelerinden Hwang Un-ha, “Parlamento, derhal cumhurbaşkanının görevden alınmasına odaklanmalı ve en kısa sürede bir azil teklifi kabul edilmelidir” dedi. Yoon’un danışmanları da bir arada kalarak toplu istifa çağrısı yaptı. Yoon’un partisi, tüm kabinenin ve Savunma Bakanı Kim Yong-un’un istifasını istedi. Güney Kore’nin en büyük işçi sendikası konfederasyonu, Yoon istifa edene kadar grev çağrısı yaptı. Güney Kore’de cumhurbaşkanları, parlamentoda üçte iki çoğunluk sağlanarak azledilebiliyor ve sonrasında anayasa mahkemesinde yargılama yapılmakta; dokuz yargıçtan altısı azil yönünde oy verirse cumhurbaşkanı görevden alınabiliyor. Yoon’un partisi 300 üyeli parlamentoda 108 sandalyeye sahip. Cumhurbaşkanı istifa ederse ya da görevden alınırsa, yerine Başbakan Han Duck-soo geçecek ve 60 gün içinde yeni seçimler yapılana kadar cumhurbaşkanlığı görevine vekalet edecek. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Yoon’un sıkıyönetimi kaldırmasını memnuniyetle karşıladı ve “Siyasi anlaşmazlıkların barışçıl bir şekilde ve hukukun üstünlüğüne dayanarak çözülmesini bekliyoruz” dedi. Yoon’un hükümeti, son aylarda muhalefetin iktidarı zayıflatmayı hedefleyen yasa tasarıları ve önergeleriyle mücadele ediyordu. Siyasi gözlemciler, Yoon’un sıkıyönetim ilanını siyasi saldırılara karşı bir savunma stratejisi olarak değerlendirmekte. Yoon Suk Yeol, Mart 2022 seçimlerinde iktidara geldi. Öncesinde, eski muhafazakâr Cumhurbaşkanı Park Geu-hye hakkındaki yolsuzluk davasıyla popülerlik kazandı. Seçim kampanyasında sık sık hata yaptığı için eski ABD Başkanı Donald Trump’la benzetildi. Yoon, 1980 yılında düzenlenen bir gösteride protestoculara yönelik kısmi katliam suçlamasıyla gündeme gelen eski başkan Chun Doo-hwan’ı “İyi bir siyasetçi” olarak nitelendirdi. Güney Kore, gelişmiş ülkeler arasında en kötü kadın hakları durumuna sahip ülkelerden biridir. Yoon, Cinsiyet Eşitliği ve Aile Bakanlığı’nı kaldıracağını taahhüt etti ve düşük doğum oranlarının artan feminist hareketle bağlantılı olduğunu savundu. Ayrıca, Kuzey Kore’ye karşı yeni teknolojiler geliştireceğini belirtti. Yoon, Kim Jong-un’un rejimine uygulanan yaptırımları desteklediklerini ve Çin’e karşı sert bir yaklaşım benimsemek istediğini ifade etti. Çin’in bölgedeki etkisini sınırlandırmayı amaçlayan ABD, Avustralya, Hindistan ve Japonya arasında Dörtlü Güvenlik Diyalogu olarak bilinen bir işbirliği geliştirmeye çalışıyor.