Gürcistan’daki Şaşırtıcı Protestolar: Muhalefetin Seçim Sonuçlarına İtiraz Sebepleri Nedir?

Gürcistan’da muhalefet, 26 Ekim tarihinde iktidar partisinin kazandığı belirtilen seçimlerde usulsüzlük olduğu iddiasıyla protestolar düzenlemeye başladı. Seçimlerin ardından Gürcü Rüyası Partisi’nin %54 oyla galip geldiği açıklandı. Muhalefet, seçimlerde hile yapıldığını savunarak sonuçlara itirazda bulundu. Batı yanlısı Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, “seçim sonuçlarının manipüle edildiğini” belirterek muhalefet seçmenlerini protesto eylemlerine katılmaya çağırdı. Bu çağrının ardından on binlerce Gürcü, Tiflis sokaklarına döküldü. BBC’ye konuşan bir protestocu olan Keta, “aldatılmış ve hayal kırıklığına uğramış” hissettiğini dile getirdi. Ayrıca, “Ben, arkadaşlarım ve ailem daha fazlasını hak ediyoruz… Adalet sağlanana dek mücadele edeceğiz” şeklinde ekledi. Seçim sonuçlarını “Rus özel operasyonu” olarak nitelendiren Zurabişvili, Pazartesi akşamı Tiflis’teki büyük protestoda bu iddialarını yineledi. Zurabişvili, dinleyicilerine, “Oyunuzu çaldılar, geleceğinizi çalmaya çalıştılar. Ama buna asla izin vermeyeceksiniz” dedi. Gürcü Rüyası Partisi’nin lideri ve Başbakanı Irakli Kobakhidze ise hile iddialarını reddetti. BBC’ye verdiği demeçte Kobakhidze, “her ülkede bazı düzensizliklerin görülebileceğini, ancak bunun seçim sonuçlarını etkilemediğini” belirtti. Seçim süresince şiddet olaylarının yaşandığına dair iddialara ise pek fazla olay meydana geldiğini ifade ederek yanıt verdi. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemcileri, hem seçim kampanyası döneminde hem de seçim günü birçok ihlalin yaşandığını bildirdi. AGİT gözlemcileri, bireylerin yoğun bir şekilde gözetim altında tutulmasının ve misilleme korkusu olmaksızın oy verme yetenekleri konusunda endişelerin bulunduğunu belirtti. Ayrıca, seçim öncesinde eşit olmayan fırsatların oylama sonucunu ve sürecin adilliğine yönelik güveni zayıflattığı ifade edildi. Avrupa Birliği, ABD ve NATO, usulsüzlük iddialarının araştırılmasını talep etti. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Gürcü halkının “seçim usulsüzlüklerinin hızla araştırılmasını görme hakkı olduğunu” belirtti. Ülkedeki dört ana muhalefet partisi seçim sonuçlarını tanımayacaklarını açıkladı ve bir muhalefet lideri, seçimleri “anayasal darbe” olarak nitelendirdi. Gürcü seçim gözlem grubu ISFED, oy doldurulması, seçmenlerin tehdit edilmesi ve rüşvet gibi seçim sonuçlarını etkileyebilecek usulsüzlükler tespit edildiğini duyurdu. Ancak bu grup, elektronik yöntemlerle verilen oyların sayımında büyük bir ihlal yaşanmadığını da bildirdi. Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, geçmişteki seçim usulsüzlüklerinin bu sefer bir arada kullanıldığını öne sürdü ve örnek olarak devlet yardımlarına bağımlı ailelerin kimlik kartlarının ellerinden alındığını iddia etti. Zurabişvili, bu kartların Gürcistan’ın yeni elektronik oylama sisteminde çoklu oy için kullanıldığını, dolayısıyla bir kişinin aynı kimlikle 10, 15 veya 17 kez oy verebildiğini söyledi. Gürcü Rüyası Partisi’nin milyarder kurucusu Bidzina İvanişvili, kampanya döneminde ülkesini Ukrayna’daki benzer bir savaştan uzak tutma vurgusunda bulunmuştu. İvanişvili, seçim sonuçlarının açıklandığı gün partisinin 2012’den bu yana en yüksek performansını gösterdiğini ve bazı kırsal bölgelerde %90’a yakın oy aldığını ileri sürdü. Gürcü Rüyası Partisi, ülkeyi Avrupa Birliği’ne katmak istediğini söylese de, Brüksel’in bu başvuruyu partinin otoriter eğilimleri nedeniyle askıya aldığını belirtti. Moldova’da ise 20 Ekim’de yapılan referandumda seçmenler, Avrupa Birliği’ne katılma konusunda az bir farkla olumlu oy vermişti. Moldovalı yetkililer, oylamanın Rusya’nın AB aleyhine müdahale girişimlerinde bulunduğunu öne sürdü.