Kritik bir deniz geçişi olan İstanbul Boğazı’nda, zorlu coğrafi koşullarda kılavuz kaptan kullanmayı tercih eden gemilerin sayısında %66,5’lik kayda değer bir artış kaydedildi.
Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2006 yılından 2023 yılının ilk dokuz ayına kadar İstanbul Boğazı’ndan 805.846 gemi geçerek, bu dönemde 9,9 milyar gros tonluk devasa bir yük taşıdı.
2006 yılında gemilerin kabaca %48,44’ü kılavuzluk hizmetlerine başvurdu; bu oran geçen yıl %66,5’e yükseldi. %18’lik bir artışa tekabül eden bu önemli artış, öncelikle gemi tonajı ve boyutundaki büyümeye bağlandı ve bu da Boğaz’daki seyir karmaşıklığını önemli ölçüde etkiledi.
Zirve yaptığı 2007 yılında İstanbul Boğazı’nda 56.606 gemi ile toplam 484 milyon 867.696 gros ton yük taşınmış, 26.685 gemi ise pilot hizmetlerinden yararlanmıştır.
Buna karşılık geçtiğimiz yıl 35 bin 146 gemi 541 milyon 444 bin 690 gros ton yük taşıdı; 23 bin 380 gemide pilot görevlendirildi.
Bu yılın Ocak ve Eylül ayları arasında Boğaz’dan 29.092 gemi geçti ve bunların 18.951’i pilot rehberliğine başvurdu.
Bu dönemde taşınan kargo miktarı 460,7 milyon gros ton olarak gerçekleşti.
Kılavuzluk hizmeti ücretleri geminin büyüklüğüne, ağırlığına ve kat edilen mesafeye göre değişmektedir. Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü gemi sahiplerinden hizmet bedeli tahsil etmektedir.
Türk Kılavuz Kaptanlar Birliği Başkanı Kaptan Muhammer Arslantürk, öncelikli olarak kamu güvenliğine odaklandıklarını vurgulayarak, Boğaz’da güvenli deniz seyrüseferinin sağlanmasında oynadıkları hayati rolün altını çizdi.
Arslantürk, derneklerinde aktif olarak görev yapan 350’den fazla pilotun bulunduğunu belirterek, yaklaşık 60 yıldır Boğazların güvenliğini koruduklarını vurguladı.
Arslantürk, Türk Boğazlarındaki kılavuzluğun “isteğe bağlı” ve “zorunlu” olarak sınıflandırıldığını açıkladı.
“Marmara limanlarına gidiş ve dönüş yapan gemiler, Türk Boğazlarını geçerken kılavuz kaptan bulundurmak zorundadır. Ancak transit gemiler için bu isteğe bağlıdır. Ancak sunulan kaliteli hizmet nedeniyle çoğu gemi kılavuz kaptanı tercih etmektedir. Bu hizmet, Gemi kaptanının talebi üzerine uzatıldı” diye açıkladı.
Kılavuzluk hizmetlerinin dünya çapında tehlikeli sularda, özellikle de Türk Boğazları’nda verildiğinin altını çizerek, bunları ‘dünyanın atardamarları’ olarak nitelendirdi.
Bu sularda seyretmenin karmaşıklığı riskler taşır, ancak deneyimli pilotlar bu zorlukları hafifletir ve gemilerin daha güvenli manevra yapmasına yardımcı olur. Arslantürk, “Pilotlar hızlı karar verme becerisine sahiptir” dedi.
Manevra yapmayı etkileyen eşsiz doğa koşullarından bahseden Arslantürk, pilotların derin uzmanlığına ve bölgenin dinamiklerine aşinalığına vurgu yaptı.
Arslantürk, Boğaz’da meydana gelen kazalar sonrasında alınan güvenlik önlemlerine ilişkin, 175-200 metre arasındaki tankerlere römorkörlerin eşlik ettiğini, daha büyük tankerlerin geçişine ise sadece gündüz saatlerinde izin verildiğini kaydetti.
Boğaz’daki stratejik noktalara römorkör ve kurtarma gemilerinin konuşlandırıldığını, arıza veya kaza durumunda hızlı müdahalenin sağlanarak önemli kayıp ve hasarların önlendiğini vurguladı.