Başlık: Hama’nın Önemi: Suriye’deki Muhaliflerin Stratejik Kazanımı
Suriye’de, İslamcı militan örgütü Heyet Tahrir eş Şam’ın liderliğindeki muhalif güçlerin Halep ve çevresini ele geçirmesinin ardından çatışmalar Hama Vilayetine kaydırıldı. Muhalifler, Hama kentine Perşembe günü girdiklerini kamuoyuna açıkladı. Suriye ordusu ise şehirde bulunan birliklerin, kentin dışına “yeniden konuşlandırıldığını ve mevzilendirildiğini” belirtti. Peki, Hama’nın antik ve modern tarihindeki yeri ve günümüzdeki önemi nedir?
Hama, su değirmenleri ile ünlü bir şehirdir; bu değirmenler kentin sembolü ve kültürel mirasını oluşturur. Nehirden su çekerek kıyıdaki meyve bahçelerini sulamakta kullanılırlar. Hama, “Su Değirmenlerinin Anası” olarak anılmaktadır. Hatta halen bazı değirmenler faaliyet göstermektedir.
Hama’nın Tarihi
Hama, yerleşim yerlerinin Taş Devrine kadar gittiği antik bir şehirdir. M.Ö. 11. yüzyılda Aramilerin kontrolünde bulunan kent, M.Ö. 7. yüzyılda yerleşik Müslümanların eline geçmiştir. Daha sonra 1108’de Haçlılar tarafından alınmış, 1115’te ise yeniden Müslümanların hakimiyetine girmiştir. 1175’teki bir deprem sonrasında, Hama 1188’de Selahaddin Eyyubi tarafından fethedilmiştir. 1300’de Memlükler, 12. yüzyılın başında da Osmanlılar tarafından yönetilmiştir. Fransız güçlerinin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra çekilmesiyle Hama, Suriye’nin bağımsız bir parçası olmuştur.
Hama Katliamı
Suriye hükümeti, 8 Mart Devrimi kapsamında 1963’teki askeri darbeden sonra Baas Partisi’nin iktidara gelmesiyle, Hama’nın muhalefet merkezlerinden biri haline gelmiştir. Söz konusu dönemdeki muhalefet, Müslüman Kardeşler cemaatinin etkin bir şekilde faaliyet göstermesi nedeniyle güçlenmiştir. Hama’daki isyanlar, ilk kez 1964’te baş göstermiştir. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün raporuna göre, Müslüman Kardeşler’in gerçekleştirdiği sokağa çıkma eylemleri sonucunda yaklaşık 100 kişinin hayatını kaybettiği bildirilmiştir. 1970’lerde Suriye’nin birçok kentinde baş gösteren isyanlar, Hama’da da yoğunlaşmıştır.
Nisan 1981’de İslamcı militanlar tarafından Hama’nın dışında bir askeri kontrol noktasına saldırılması üzerine, kentte sokağa çıkma yasağı ilan edildi ve güvenlik güçleri operasyonlar düzenledi. Üç gün içinde 350’den fazla insanın öldüğü tahmin edilmektedir. Şubat 1982’de yaşanan Hama Katliamı, bu dönemdeki en trajik olaylardan biri olarak kaydedilmiştir. Suriye hükümeti, Hama’daki muhalefeti bastırma kararı almıştır. 2 Şubat 1982’de, güvenlik güçleri kente giriş yaparak geniş çaplı bir operasyon başlatmıştır. Eski şehir kısmındaki silahlı direnişin bastırılması neticesinde, Hama’nın merkezi ağır bombardmanlara maruz kalmıştır. Çatışmalar sonucunda çok sayıda insan hayatını kaybetmiş ve kent adeta yerle bir olmuştur.
Suriye İç Savaşı Döneminde Hama
2011’de başlayan Suriye İç Savaşı’nın ilk günlerinde Hama, Beşar Esad yönetimine karşı kitlesel gösterilere sahne olmuştur. 3 Haziran 2011 tarihinde, güvenlik güçlerinin protestoculara ateş açması sonucu 70’den fazla kişi hayatını kaybetmiştir. Hama, savaşın ilerleyen dönemlerinde Halep gibi yoğun silahlı çatışmalar yaşamamıştır; bu durum Hama’nın altyapısının diğer kentlere göre daha az zarar görmesine neden olmuştur.
Hama Vilayeti Hakkında
Hama kenti, Hama Vilayeti’nin merkezidir. Bu vilayetin kırsal kesimlerinde de çatışmalar yaşanmıştır. Özellikle kuzey ve batı bölgeleri, şiddetli çatışmalara sahne olmuştur. Hama, farklı etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı geniş bir alandır. Sünni nüfusun çoğunlukta olduğu vilayette, Aleviler, Hristiyanlar, İsmaililer ve Şiiler gibi diğer gruplar da yer almaktadır. Hama’nın yüzölçümü 10,200 kilometrekaredir, bu da onu Lübnan’dan küçük bir alan yapmaktadır. Hama Vilayeti, çeşitli bölgelerden oluşmakta ve merkez kenti Hama’dır.
