Hamas’ın Öldürülen Lideri Yahya Sinvar: Kimdir ve Neden Bu Kadar Önemli?

Başlık: Öldürülen Hamas lideri Yahya Sinvar kimdir? İsrail, Hamas lideri Yahya Sinvar’ın Çarşamba günü ülkenin güneyinde meydana gelen bir çatışmada öldüğünü bildirdi. Başbakan Binyamin Netanyahu, Sinvar’ın öldüğünü resmi olarak doğruladı. 31 Temmuz’da Tahran’da yaşamını yitiren siyasi lider İsmail Haniye’nin yerine, Hamas tarafından Yahya Sinvar seçilmişti. İsrail, Sinvar’ı 7 Ekim saldırısının planlayıcılarından biri olarak nitelendiriyor. 61 yaşındaki Sinvar, genellikle Ebu İbrahim olarak tanınıyor. Sinvar’ın ölümü ve bunun olası sonuçları üzerinde durulmakta. Gazze’de ateşkes müzakerelerinden henüz olumlu bir sonuç alınamadı. ABD, müzakerelerin ‘yapıcı bir şekilde ilerlemesi’ gerektiğini belirtmekte. Hamas lideri Haniye’nin üç oğlunun öldürüldüğü İsrail saldırısı hakkında da çeşitli bilgiler mevcut. Filistin lideri Abbas, BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, ‘Gazze’nin en küçük bir parçasını bile İsrail’e vermeyeceğiz’ dedi. Ayrıca, İsrail, Gazze’de dört vatandaşının cesedine ulaştığını belirtti. Yahya Sinvar kimdir? Sinvar, 1962 yılında Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus Mülteci Kampı’nda dünyaya geldi. Ailesi Aşkelon’dan gelmekteydi ve ‘Nakba’ (Felaket) olarak adlandırılan olay sonrasında mülteci durumuna düştüler. Nakba, İsrail’in 1948’deki kuruluşu sonrası Filistinlilerin topraklarından kitlesel olarak sürülmesi anlamına gelmektedir. Sinvar, Han Yunus Erkek Ortaokulu’ndan mezun oldu ve Gazze İslam Üniversitesi’nden Arap dili alanında lisans diploması aldı. ABD merkezli düşünce kuruluşu Washington Yakın Doğu Politikası Enstitüsü’nde çalışan Ehud Yaari, Sinvar ile hapiste dört kez röportaj yaptığını belirtiyor. Yaari, o dönemde Han Yunus’un Müslüman Kardeşler’in ‘kalesi’ olduğunu ifade ediyor ve kampın daha sonra Hamas için de benzer bir öneme sahip olduğunu ekliyor. Sinvar, 1982 yılında ilk kez, 19 yaşındayken ‘İslami faaliyetler’ nedeniyle İsrail’de gözaltına alındı. 1985’te yeniden gözaltına alınan Sinvar, o dönemde Hamas’ın kurucusu Şeyh Ahmed Yasin’in güvenini kazanmayı başardı. Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nden kıdemli araştırmacı Kobi Michael, bu iki kişinin çok yakın ilişkileri olduğunu söylüyor ve Sinvar’ın bu yakınlık sayesinde harekette avantaj elde ettiğini dile getiriyor. Sadece 25 yaşında iken, Hamas’ın iç güvenlik örgütü El-Mecid’i kurdu. El-Mecid, ahlaka aykırı suçlar işleyenleri ve İsrail ile işbirliği yaptığı düşünülen kişileri yakalayıp öldürdüğü iddiaları ile kötü bir üne sahipti. Ehud Yaari, Sinvar’ın, İsrail ile işbirliği yaptığından şüphelenilen çok sayıda kişinin ‘vahşice öldürülmesinden’ sorumlu olduğunu aktarıyor. Sinvar, bu kişilerden bazısını doğrudan öldürdüğünü ve bununla gurur duyduğunu ifade ediyor. Diğer taraftan, Kahire Üniversitesi’nde görevli Mustafa Kemal El Eyyid, Hamas liderlerinin şiddetine dair bazı iddiaların abartıldığını belirtiyor. 1988 yılında tutuklanan Sinvar, 12 Filistinliyi öldürmekten suçlu bulunarak dört kez ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. 1988’den 2011’e kadar yaklaşık 23 yılını İsrail cezaevlerinde geçiren Sinvar, bu süre zarfında İsrail gazeteleri okuyarak İbranice öğrenmeyi başardı ve dili akıcı bir şekilde konuşmaya başladı. Yaari, Sinvar’ın kendisi Arapça’yı akıcı bir şekilde konuşmasına rağmen, onunla her zaman İbranice konuşmayı tercih ettiğini aktarıyor. Cezaevindeyken, mahkumlar arasında lider konumuna yükselen Sinvar’ın cezaevi yetkilileri ile müzakerelerde bulunduğu ve mahkumlar arasında disiplin sağladığı ifade edilmektedir. Kobi Michael, Sinvar’ın Gazze’ye döndüğünde hemen lider olarak kabul edildiğini, aynı zamanda ‘çok acımasız, saldırgan ve karizmatik’ olduğunu belirtiyor. Bu durum büyük ölçüde, hayatının uzun yıllarını İsrail hapishanelerinde geçirdiği ve Hamas’ın kurucu üyesi olmasının taraftarları üzerinde yarattığı prestijden kaynaklanmaktaydı. 2013 yılında Hamas’ın Gazze Şeridi’ndeki Siyasi Bürosuna seçilen Sinvar, 2017’de bu büroda başkanlık koltuğuna oturdu. Acımasızlık ve şiddet konusundaki ünlü geçmişi nedeniyle ‘Han Yunus Kasabı’ lakabıyla anılmaktadır. Sinvar’ın, ‘zimmetine para geçirmek’ ve ‘eşcinsellik’ gibi suçlamalarla gözaltına alınan Hamas komutanı Mahmud İştivi’nin 2015’te tutuklanmasından, işkence görmesinden ve öldürülmesinden sorumlu olduğu iddia ediliyor. 2018 yılında uluslararası medyaya yaptığı bir toplantıda, ABD’nin İsrail Büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşımasına karşı protestoların bir parçası olarak binlerce Filistinlinin Gazze sınırını aşmasına destek verdi. Bununla birlikte, Sinvar’ın İsrail ile geçici ateşkesler sağladığı, rehine ve mahkum değişiminde bulunduğu, Filistin Yönetimi’yle uzlaşmaya yönelik pragmatik yaklaşımlar geliştirdiği de belirsiz değildir. Michael, Sinvar’ın bazı muhalifleri tarafından aşırı ılımlı olduğu gerekçesiyle eleştirildiğini aktarıyor.