Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 27. Dönem Milletvekili Gürsel Tekin, otoyol ve köprü geçişlerinde mevcut olan büyük eşitsizliği dile getirdi. Tekin, 2022 yılında HGS ve OGS sistemlerinde 26.7 milyon ihlalli geçişin kaydedildiğini hatırlatarak, yabancı plakalı araçların bu ihlaller arasında önemli bir yer tuttuğunu belirtti. “Yabancı plakalı araçlar, yurtdışından geldiklerinde geçiş ücretlerini ödemeksizin yollarımızı kullanabiliyor. Bu ödenmeyen tutarlar ise Türk plakalı araç sahiplerinden tahsil ediliyor. Bu durum tam anlamıyla bir adaletsizlik,” dedi.
2022 yılı itibarıyla Türkiye’de HGS ve OGS sistemleri üzerinden gerçekleştirilen kaçak geçişlerde dikkate değer bir artış gözlemlendi. Sayıştay raporlarına göre, HGS ve OGS üzerinden toplam 26.737.333 adet ihlalli geçiş kaydedildi. Bu ihlaller, plakası belirlenebilen ve belirlenemeyen araçlarla birlikte yabancı plakalı araçların geçişlerini de içeriyor.
2021 ve 2022 yıllarındaki artış ise oldukça dikkat çekici. Raporda verilen bilgilere göre, 2021 yılında HGS sisteminde 14.702.688 kaçak geçiş tespit edilirken, 2022’de bu sayı 23.989.800’e yükseldi. 2022 yılı HGS kaçak geçişlerinden sağlanan gelir ise 1.706.499.073 TL olarak kaydedildi. OGS sisteminde de 2022 yılında 2.747.533 ihlalli geçiş belirlendi ve toplamda 113.825.656 TL gelir elde edildi.
Kaçak geçişlere ilişkin uygulanan idari para cezalarının büyük bir kısmı vergi dairelerine aktarılıyor. 2022 yılında HGS’den elde edilen kaçak geçiş gelirinin vergi dairelerine toplamda 747.522.547 TL, OGS’den ise 81.175.320 TL aktarıldı.
2022 yılı itibarıyla HGS ve OGS’ten elde edilen toplam gelir, ihlalli geçişler dahil olmak üzere 3.890.310.424 TL’ye ulaştı. Bu rakam, 2021 yılıyla kıyaslandığında oldukça önemli bir artış göstermektedir; kaçak geçiş oranlarındaki ivme de hızla artmaktadır. Bu artışın en büyük sebeplerinden biri, trafik yoğunluğunun artması ve denetimlerin yetersizliği olarak değerlendirilmektedir.
Kaçak geçişlerin yönetimi ve cezai uygulamaları ise 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Hizmetleri Hakkında Kanun’un 30. maddesi çerçevesinde yürütülmektedir. Bu düzenleme, kaçak geçişlerin daha yakın bir takip edilmesini ve ilgili tahsilatların devlete aktarılmasını sağlıyor.
Tekin, otoyol ve köprü geçiş sistemlerinde yaşanan gelir kaybının Türkiye ekonomisine büyük zarar verdiğini kaydetti. 2022 yılında HGS ve OGS sistemlerinden toplam 3.8 milyar TL gelir toplanmasına rağmen, yabancı plakalı araçların ödemediği ücretler nedeniyle ciddi şekilde gelir kaybı yaşanıyor. Ayrıca, HGS kaçak geçişlerinden 747 milyon TL, OGS’den ise 81 milyon TL vergi dairelerine aktarılmıştır. Ancak yabancı plakalı araçların ceza bedellerinin tahsil edilememesi nedeniyle bu rakamlar çok daha düşük kalıyor. Tekin, HGS ve OGS’deki bu sorunların yalnızca yüksek trafik yoğunluğundan değil, aynı zamanda yetersiz denetim ve sistemin bağımsız bir şekilde takip edilmemesinden kaynaklandığını vurguladı. “Siz, otoyol ve köprü geçişlerinden bile doğru bir şekilde gelir elde edemiyorsanız; bu ülkenin savunma sanayine nasıl kaynak sağlayacaksınız?” dedi.
