HTŞ Lideri BBC’ye Açıklamalarda Bulundu: Suriye Gerçekten Afganistan’a mı Dönüşecek, Mezhep Ayrımları Nasıl Aşılacak?

Orijinal Başlık: HTŞ Lideri BBC’ye Konuştu: Suriye Afganistan’a Dönüşür Mü, Mezhep Ayrımları Nasıl Yönetilecek? Yazan: Jeremy Bowen Unvan: BBC Uluslararası Haberler Editörü Bildirdiği yer: Şam 19 Aralık 2024’te, Esad yönetimini devirerek Şam ve diğer şehirlerde kontrolü ele geçiren isyancı grup Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera, BBC’nin kıdemli editörü Jeremy Bowen’ın sorularını yanıtladı. Esad yönetiminin yıkılması sonrası ülkenin fiili lideri haline gelen Ahmed eş-Şera, eski adıyla Muhammed Colani, mülakat için Esad ailesinin yaptırdığı başkanlık sarayını tercih etti. HTŞ lideri, Suriye’nin savaş yorgunu olduğunu belirterek, ülkenin komşuları ve Batı için bir tehdit olmadığını ifade etti. Eş-Şera, Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması gerektiğini savunarak, “Artık yaşananlar sonrasında yaptırımlar sona ermeli çünkü bu öncelikle önceki rejimi hedef alıyordu. Ezilenler ile ezenler aynı muameleye tabi olmamalıdır” dedi. HTŞ lideri, Esad yönetimini iki haftadan daha kısa sürede deviren isyancıların önderiydi. Suriye’de muhalefetin ele geçirdiği Hama’nın önemi nedir? Putin dört saatten fazla süren bir soru yanıt seansında, “Suriye’deki gelişmeler Rusya için bir yenilgi değil” dedi. Suriye’de, HTŞ’nin çağrısıyla birçok şehirde Esad’ın düşüşü kutlandı. HTŞ’nin “terörist örgüt” listelerinden çıkarılması gerektiğini savunan eş-Şera, sivilleri ya da sivil alanları hedef almadıklarını iddia etti. Heyet Tahrir eş-Şam, 2016 yılında cihatçı El-Kaide’den ayrılmış ve birçok ülkenin terör örgütleri listesine dahil edilmiştir. Şimdi kendilerini Esad rejiminin “mağduru” olarak gören grup, Suriyedeki farklı etnik ve mezhepsel gruplara karşı daha ılımlı bir yaklaşım sergileyeceğini sinyallerini veriyor. Jeremy Bowen, eş-Şera’nın “Suriye Afganistan’a mı dönüşecek?” sorusuna verdiği yanıtta, iki ülkenin çok farklı tarih ve geleneklere sahip olduğunu vurguladığını aktardı. Eş-Şera, Afganistan’ı “kabile toplumu” olarak tanımlarken, Suriye’de daha farklı bir perspektifin hakim olduğunu belirtti. Suriye’de inşa edilecek hükümetin ve yönetim biçiminin, ülkenin tarihi ile kültürüyle uyumlu olacağını ekledi. Kadınların eğitim alması gerektiğini dile getiren HTŞ lideri, “İdlib’de sekiz yıldan uzun süredir üniversitelerimiz var. Üniversitelerdeki kadın öğrenci oranı yüzde 60’ın üzerinde” ifadelerini kullandı. Ülkede alkollü içeceklerin yasallığı hakkında ise eş-Şera, “Benim bu konuda konuşma yetkim yok, çünkü bu yasal meseleler. Anayasayı hazırlayacak bir hukuk komitesi var, onlar karar verecek. Her yöneticinin bu yasalara uyması gerekecek” yanıtını verdi. BBC Editörü Jeremy Bowen, mülakatta rahat bir tutum sergileyen eş-Şera’nın, grubun cihatçı geçmişinden uzaklaştığına inanmayanlara güvence vermeye çalıştığını belirtmekte. Fakat pek çok Suriyeli, ona güvenmiyor. Suriye’nin yeni yönetiminin önümüzdeki aylarda alacağı kararlar, ülkenin geleceğini ve nasıl yönetileceğini belirleyecek. Afganistan örneği ve “tevhid bayrağı” etrafındaki tartışmalar; HTŞ ve diğer muhalif silahlı gruplar, Esad yönetiminin 8 Aralık’ta düşmesinin ardından Suriye’nin kontrolünü ele geçirdi. Grup, Kasım ayı sonunda Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’den güneye doğru ilerlemişti. O günden beri, HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani (artık Ahmed eş-Şera adını kullanmakta), Suriyelilere birleşik bir hükümet vaat etmekte ve ülkedeki tüm etnik mezheplerin korunacağını taahhüt etmeye çalışmaktadır. Ancak 10 Aralık’ta Suriye’nin yeni geçiş yönetiminin başbakanı Muhammed el-Beşir’in Şam’daki ilk toplantısında arkasındaki iki bayrak tartışmalara yol açtı. Bu bayraklardan biri, ortasında üç kırmızı yıldız bulunan yeşil, beyaz ve siyah Suriye “devrim bayrağı” iken diğeri siyah zeminde ‘kelime-i tevhid’ yazılı beyaz bir bayraktı. Suriye’nin bazı bölgelerini kontrol eden HTŞ tarafından resmi olarak kullanılan bu ikinci bayrak, Taliban’ın 2021’de Afganistan’da yeniden kontrolü ele geçirmesiyle gündeme gelen bayrağına benzemektedir. BBC Arapça Muhabiri Feras Kilani, bu durumun “birçok kişiyi şoke ettiğini” belirtti. “Bu, yeni hükümetin Taliban modelini takip ederek, Şeriat yasalarına göre yönetim kuracak bir İslam Devleti oluşturma potansiyelini gösteriyor” şeklinde konuştu. Bazı insanlar sosyal medyada bu duruma karşı hayal kırıklığını dile getirdi. HTŞ’nin El-Kaide’den ayrılmış olması ve cihatçı ideolojisi, sorgulamaları artırıyor. Taliban ile HTŞ arasındaki “ideolojik bağ”, ikisinin birbirleriyle özdeşleşmelerinin gerekçelerinden biridir. Suriye’deki İslamcı gruplar konusunda uzman olan Aymen el-Tamimi, HTŞ’nin Taliban ile aynı yönetim modelini uygulamasının çok zor olacağını, çünkü Suriye toplumunun önemli bir kısmının kız çocuklarının yüksek öğrenimden mahrum bırakılmasına veya otoriter bir hükümetin kurulmasına karşı çıkacağını ifade etti.