Orijinal Başlık: Suriye’de HTŞ’nin çağrısıyla birçok kentte Esad’ın devrilmesi kutlandı
Kaynak: Getty Images Suriye’de Beşar Esad’ı devirmeyi başaran ve yönetimi ele geçiren Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) önderliğindeki muhalif gruplar, üç aylık bir geçiş dönemi ilan ederek anayasayı ve parlamentoyu bu süreçte askıya aldı. İslamcı grubun lideri Suriyelileri “devrimin zaferini” kutlamak üzere sokaklara çıkmaya davet etti. Gerçek adı Ahmed eş-Şera olan Ebu Muhammed Colani, Telegram üzerinden paylaştığı görüntülü mesajında, “Suriye halkını mübarek devrimin zaferi dolayısıyla tebrik ediyorum ve sevinçlerini içten bir şekilde göstermek için sokaklara çıkmaları çağrısında bulunuyorum” ifadelerini kullandı. Cuma namazı için Emevi Camii’nde toplanan kalabalık, ortasında üç kırmızı yıldız bulunan yeşil, beyaz ve siyah renklerden oluşan Suriye “devrim bayrağını” dalgalandırdı. Namazdan sonra kalabalığın büyüklüğü arttı. Bu katılımcılar arasında koruyucu yelek giyen, yüzleri maskeli ve silahlı HTŞ savaşçıları da yer aldı.
Suriye’de muhaliflerin kontrolüne geçen Hama’nın önemi nedir? Öldürülmesi Suriye protestolarını tetikleyen 13 yaşındaki Hamza’nın annesi: ‘Esad inşallah bedelini ödeyecek.’ Suriye’de kullanılan bayrak, ülkenin geleceği hakkında ne ifade ediyor? İsrail’in Suriye’deki ikilemi: ‘Bilinen bir tehdit mi, yoksa büyüyen bir tehdit mi?’
Suriye’nin başkenti Şam’da büyük kutlamalar akşam saatlerine kadar sürmeye devam etti. Cuma namazının ardından Şam’ın merkezi meydanında yer alan büyük kalabalık, muhaliflerin bayrağını sallayıp şarkılar söyledi. Hava karardıktan sonra meydanda havai fişekler patlatıldı. Ülke genelinde de HTŞ’nin çağrısıyla halk, Esad’ın devrilmesini kutlamak için sokaklara döküldü. Halep’teki BBC muhabiri, ailelerin çocuklarıyla birlikte bu kutlamaya katılımlarını aktardı. Coşkulu kalabalıklar Esad’ın kalesi olarak görülen Lazkiye’de de sokaklarda yer aldı.
Kaynak: Reuters Geçiş dönemi başbakanı halka hitap etti. HTŞ tarafından geçiş yönetiminde başbakanlık görevine getirilen Muhammed el-Beşir de Emevi Camii’ni ziyaret etti. Burada halk tarafından sıcak bir karşılamanın ardından el-Beşir halka seslendi. Örgüte yakınlığıyla bilinen el-Beşir, Ocak ayından bu yana İdlib’de bulunan sivil Suriye Kurtuluş Hükümeti’nden sorumluydu. Esad’ın kaçmasının yanı sıra ülkede kalıp muhaliflere hükümeti devredeceğini açıklayan Başbakan Muhammed el-Celali, 9 Aralık’ta HTŞ lideri Ahmed eş-Şera ve el-Beşir ile bir araya gelmişti. Esad yönetiminin başbakanı, “geçiş döneminin hızlı ve problemsiz gerçekleşmesi adına” kabinesi ile muhaliflerle işbirliği yaptığını ifade etti. Suriye’deki muhalif grupları temsil eden Suriye Muhalif ve Devrimci Milli Güçler Ulusal Koalisyonu, 8 Aralık’ta yaptığı açıklamada “tam yürütme yetkisine sahip” bir geçiş hükümetinin kurulacağını ve bunun “özgür, demokratik ve çoğulcu bir Suriye’nin önünü açacağını” belirtti.
Suriye’de geçiş dönemi başbakanı olan Muhammed el-Beşir kimdir? Kaynak: Getty Images ‘Kapsayıcılık’ ve ‘refah’ vurgusu Yakın geçmişte yalnızca İdlib bölgesini yöneten Suriye Kurtuluş Hükümeti’nin ülke genelinde etkili olması, HTŞ’ye olan yakınlığı sebebiyle bazı kesimlerde kaygılar doğurdu. Muhalif grup, Şam’ı almasının ardından ülke genelindeki tüm sivillerin haklarının korunacağını belirten bir dizi açıklama yaptı. Öte yandan HTŞ, 11 Aralık’ta, Kürt güçlerinin çekilmesinin ardından ülkenin doğusundaki petrol zengini Deyrizor’un kontrolünü ele geçirdiğini açıkladı. Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne bağlı “Siyasi İşler Bürosu” sosyal medya hesaplarından yurt dışında bulunan tüm Suriyelileri ülkeye geri davet etti ve dönüşlerinin sağlanması için “uygun koşulların” oluşturulacağı vurgulandı. Suriyelilerin gönüllü geri dönüşü ne derece gerçeğe dönüşebilir? Açıklamalarda ayrıca “Suriye tarihinde yeni bir sayfa açıldığı” ve yeni yönetimin “refah sağlama” hedefiyle hareket edeceği ifade edildi. Bir paylaşımda “altyapının yeniden inşası ve sürdürülebilir kalkınma için kapsamlı bir plan yürütüyoruz” denildi. Kaynak: Facebook/@SYMINISTRYMEDIA Siyasi İşler Bürosu’nun açıklamasında, iç savaş sürecinde meydana gelen haksızlıkların “adalet ve hesap verebilirlik temelinde kapsamlı bir toplumsal uzlaşma” ile çözülmesi gerektiği belirtildi ve Suriye’nin “toplumsal dokusunu” birleştirme hedefi vurgulandı. Aynı oluşum, 7 Aralık’ta başka bir açıklama yaparak, yönetimi üstlenen muhalif grupların Esad ordusuna ait kimyasal silahları hiçbir koşulda kullanmayacağı taahhüdünde bulundu. Açıklamada, “bu silahların kullanımını insanlığa karşı suç kabul ediyoruz ve sivillere karşı kullanılmalarına veya intikam ve tahribat amaçlarına dönüştürülmelerine izin vermeyeceğiz” denildi. İsrail, Şam’ın düşmesinden bu yana Suriye’deki birçok askeri hedefe sayısız hava saldırısı düzenledi. Bu saldırıların hedeflerinden birinin de kimyasal silahların muhalif gruplara geçmesini önlemek olduğu belirtilmektedir. Suriye’de yüzlerce hedefi vuran İsrail’in hamleleri neyi ifade ediyor? Aynı günde yapılan başka bir açıklamada, Suriye’deki azınlıkların haklarının korunacağı vurgulandı. Tüm sivillerin mülklerinin her türlü tehdide karşı korunmasının önemi belirtilerek, bu bağlamda dini veya etnik temelli hedef göstermeye veya ayrımcılığa izin verilmeyeceği ifade edildi. Açıklamada, ülkedeki Hristiyan azınlık, “Suriye’nin ulusal bütünlüğünün bölünmez bir parçası” olarak tasnif edildi.
Dünya yeni yönetimle nasıl iletişim kuracak? Dünyanın yeni yönetimle ilişkisi henüz netleşmiş değil. Hakan Fidan, 8 Aralık’ta yaptığı açıklamada Türkiye’nin Suriye’nin yeniden inşası ve çeşitli sorunların çözümü için “yeni yönetimle birlikte çalışma konusunda kararlı olduğunu” ifade etti. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, yönetimin barışçıl bir şekilde el değiştirmesini ve daha çoğulcu bir siyasi sürecin hayata geçmesini umut ettiğini belirtti. Rutte, HTŞ’ye atıfta bulunmadan, Suriye’nin yeni liderlerinin “hukukun üstünlüğünü koruması, sivilleri geliştirip koruması ve dini azınlıklara saygı duyması gerektiğini” kaydetti. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise sosyal medyada yaptığı paylaşımda Suriye’nin “toprak bütünlüğünün ve azınlık haklarının korunmasının büyük önem taşıdığını” dile getirdi.
