HTŞ’nin İlanıyla Suriye’de Esad’a Duyulan Öfkenin Kutlamaları Şehirleri Sarhoş Etti

Suriye’de Beşar Esad’ı devirerek iktidarı ele geçiren Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalefet, üç aylık bir geçiş dönemi ilan etti ve bu süre zarfında anayasayı ile parlamentoyu askıya aldı. Bugün, Esad’ın devrilmesini kutlamak amacıyla Suriyelilere çağrıda bulunan muhalif grubun lideri Ebu Muhammed Colani, gerçek adıyla Ahmed eş-Şera, Telegram üzerinden yayınladığı görüntülü mesajında, “Suriye halkını mübarek devrimin zaferi nedeniyle tebrik ediyorum ve sevinçlerini göstermek üzere sokaklara çıkmalarını bekliyorum” ifadelerini kullandı. Cuma namazı için Emevi Camii’nde toplanan kalabalık, ortasında üç kırmızı yıldız bulunan yeşil, beyaz ve siyah renkteki Suriye ‘devrim bayrağını’ dalgalandırdı. Namazdan sonra kalabalık daha da büyüdü; arasında koruyucu yelek giymiş, yüzleri maskeli ve silahlı HTŞ savaşçıları da yer aldı. Suriye’deki muhalefet unsurlarının ele geçirdiği Hama’nın önemi nedir? Suriye protestolarını ateşleyen 13 yaşındaki Hamza’nın annesi, “Esad umarım bedelini öder” dedi. Suriye’de kullanılan bayrak, ülkenin geleceği hakkında ne gibi mesajlar veriyor? İsrail’in Suriye’deki durumu: ‘Bilinen Şeytan’ mı, yoksa büyüyen tehdit mi? Suriye’nin başkenti Şam’da akşam saatlerine kadar devam eden büyük kutlamalarda, Cuma namazının ardından kalabalıklar şehrin merkez meydanında toplandı, muhalefet bayraklarını sallayıp şarkılar söylediler. Havanın kararmasıyla birlikte, meydanda havai fişek gösterisi yapıldı. HTŞ’nin çağrısıyla sokağa dökülen halk, Esad’ın düşüşünü kutladı. Halep’teki BBC muhabiri, ailelerin çocuklarıyla birlikte kutlamalara katıldığını belirtti. Coşkulu kalabalıklar Esad’ın merkezi olarak bilinen Lazkiye’de de sokaklara indi. Geçiş dönemi başbakanı, halka seslendi Geçiş yönetiminde başbakanlık yapması için HTŞ tarafından seçilen Muhammed el-Beşir, Emevi Camii’ni ziyaret etti. Burada halk tarafından sıcak karşılanan El-Beşir, ardından halka hitap etti. HTŞ ile ilişkili olduğu bilinen El-Beşir, Ocak ayından bu yana İdlib’deki Sivil Suriye Kurtuluş Hükümeti’nden sorumluydu. Esad’ın ülkeden kaçmasının ardından burada kalmış ve hükümeti muhaliflere devredeceğini açıklamıştı. 9 Aralık’ta HTŞ lideri Ahmed eş-Şera ile El-Beşir buluşmuştu. Esad yönetiminin başbakanı, “Geçiş sürecinin hızlı ve sorunsuz olması için” kabinesiyle muhalefetle işbirliği yaptığını belirtti. Suriye’deki muhalefet gruplarını temsil eden Suriye Muhalif ve Devrimci Milli Güçler Ulusal Koalisyonu da 8 Aralık’ta yaptığı açıklamada, “tam yürütme yetkisine sahip” bir geçiş hükümeti kurulacağını ve bunun “özgür, demokratik ve çoğulcu bir Suriye’nin önünü açacağını” bildirdi. “Geçiş dönemi başbakanı” Muhammed el-Beşir kimdir? Sadece İdlib bölgesini yöneten Suriye Kurtuluş Hükümeti’nin ülke genelinde etkili olması, HTŞ’ye olan yakınlığı nedeniyle bazı çevrelerde kaygı doğurdu. Muhalefet oluşumu, Şam’ı ele geçirmesiyle beraber tüm sivillerin haklarının korunacağına dair çeşitli açıklamalar yaptı. Öte yandan HTŞ, 11 Aralık’ta Kürt güçlerinin çekilmesinin ardından ülkenin doğusundaki petrol zengini Deyrizor’u kontrol altına aldığını da bildirdi. Suriye Kurtuluş Hükümeti’ne bağlı ‘Siyasi İşler Bürosu’, sosyal medya hesapları aracılığıyla yurtdışında yaşayan tüm Suriyelileri ülkeye geri davet etti ve dönüşleri için “uygun şartların” sağlanacağını vurguladı. Suriyelilerin gönüllü geri dönüşü ne kadar gerçekçi, nasıl mümkün olabilir? Açıklamalarda ayrıca “Suriye tarihinde yeni bir sayfa açıldığı” ve yeni yönetimin “refah sağlama” hedefi doğrultusunda hareket edeceği ifade edildi. Bir mesajda, “Altyapının yeniden inşası ve sürdürülebilir kalkınma için kapsamlı bir plan uyguluyoruz” denildi. Siyasi İşler Bürosu’ndan yapılan açıklamada, iç savaş süresince yaşanan haksızlıkların “adalet ve hesap verebilirlik temelli bir toplumsal uzlaşı” ile çözümlenmesi gerektiği belirtildi ve bu amaçla Suriye’nin “toplumsal dokusunu” bir araya getirmeyi hedefledikleri ifade edildi. Aynı oluşum, 7 Aralık’ta başka bir açıklama yaparak, yönetimi ele geçiren muhalefet gruplarının Esad ordusunun envanterinde bulunan kimyasal silahları kullanmayacaklarına dair taahhütte bulundu. Açıklamada, “Bu silahların kullanımı insanlığa karşı suçtur ve sivillere karşı kullanılmasına ya da intikam ve tahribat hedefi haline dönüşmesine izin vermeyeceğiz” denildi. İsrail, Şam’ın düşmesinden bu yana Suriye’deki birçok askeri tesise onlarca hava saldırısı gerçekleştirdi. Bu saldırıların nedenlerinden birinin kimyasal silahların muhalefetin eline geçmesini engellemek olduğu vurgulanıyor. Aynı gün yapılan başka bir açıklamada ise Suriye’deki azınlıkların haklarının korunacağı belirtildi. Tüm sivillerin mülkiyetinin her türlü tehditten korunmasının önemine dikkat çekilirken, din veya etnik kimlik temelinde hedef gösterme veya ayrımcılığa izin verilmeyeceği bildirildi. Ülkedeki Hristiyan azınlık, “Suriye’nin ulusal dokusunun ayrılmaz bir parçası” olarak tanımlandı. Yeni yönetimle dünyanın nasıl bir ilişki kuracağı ise belirsizliğini koruyor. Hakan Fidan, 8 Aralık’ta yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Suriye’nin yeniden inşası ve çeşitli sorunların çözümünde “yeni yönetimle birlikte çalışmaya devam edeceğini” ifade etti. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, yönetimin el değiştirmesinin barışçıl bir şekilde gerçekleşmesini ve daha çoğulcu bir siyasi sürecin hayata geçmesini umduğunu belirtti. Rutte, HTŞ’nin adını anmadan, Suriye’nin yeni liderlerinin “hukukun üstünlüğünü savunması, sivilleri koruması ve dini azınlıklara saygı göstermesi gerektiğini” kaydetti. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de sosyal medyada yaptığı açıklamada, Suriye’nin “toprak bütünlüğü ve azınlıkların korunmasının kritik önemde olduğunu” dile getirdi.