Yazar: Feras Kilani Unvan: BBC Arapça Muhabiri Bildirdiği Yer: Şam, Suriye Tarih: 13 Aralık 2024
BBC Arapça muhabiri Feras Kilani, Suriye’deki gözaltı uygulamalarının ve işkencelerin dehşetlerine dair önemli bir içgörü sundu. Eski yönetimin gizli bir alanına girmeyi başardık; bu, dışarıdan sadece çok az kişinin erişebildiği bir yer. Suriye Devlet Güvenliği karargahının bodrum katında, ülkeyi yıllar boyunca acımasız bir şekilde yöneten gizli istihbarat ağının korkutucu bir bölümünü keşfettik. Bu alanda, her biri kalın çelik kapılarla korunan, gözaltına alınmış kişilerin tutulduğu dar hücreler sıralanıyordu. Tek ışık kaynağı, duvarların üst kısımlarındaki ızgaralardan sızan güneş ışığıydı. Gözaltındakiler, sorgu süreçleri boyunca bu hücrelerde aylarca tutulabiliyordu.
Suriye’deki muhaliflerin ele geçirdiği Hama’nın önemi, bu bağlamda dikkat çekici bir konu. HTŞ’nin çağrısıyla, birçok şehirde Esad’ın devrilmesi kutlandı. Suriye’nin kuzeyindeki Türkiye karşıtı eylemlerle ilgili bilgi akışları da gündemde. Avrupa Birliği, Suriyeli sığınmacılar için 5 milyar euro bağışta bulundu.
Şam’ın merkezi Kafr Sousa mahallesinde bulunan istihbarat karargahı, cadde seviyesinin hemen altında yer alıyordu. Her gün, binlerce sıradan Suriyeli, vatandaşların gözaltında tutulup işkence gördüğü bu yerin birkaç metre yakınında, günlük yaşamlarını sürdürüyordu. Bir koridorda, devirilen başkanın parçalanmış fotoğrafları ile birlikte, ülkenin istihbarat servislerinin milyonlarca kişiyi izlemek için kullandığı belge yığınları mevcuttu. Mahkumlar burada kısa bir süre tutulduktan sonra, başkent dışındaki Sednaya Hapishanesi gibi uzun süreli gözetim merkezlerine gönderiliyordu. Bu, eski Suriye rejiminin oluşturduğu devasa ağın yalnızca bir parçasıydı.
Bağımsız gözlem kuruluşu olan Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), 2011’de Esad’a karşı başlayan isyanın üzerinden geçen süre içinde, ülkenin hapishanelerindeki 15.102 işkence sonucu ölüm kaydedildiğini belirtti. Ağustos ayında yapılan tahminlere göre, 130 binden fazla kişi ya tutuklu ya da zorla gözaltında tutuluyordu. Uluslararası Af Örgütü, eski Suriye yönetiminin muhalefeti bastırmak amacıyla işkence ve zorla kaybettirme yöntemlerini uzun yıllar boyunca kullandığını vurguluyor. Suriye istihbaratını ise
