Türkiye’nin kuzeybatısındaki Düzce’de iklim değişikliği nedeniyle mera alanlarının daralması, manda sayısının azalmasına neden oldu.
Mera ve sulak alanların bolluğu nedeniyle Düzce, manda yetiştiriciliğinde önemli bir yere sahiptir. Bakanlık, 2011 yılında 76 hektarlık Efteni Gölü sulak alanını da kapsayan “Anadolu Manda Irkının Geliştirilmesi” projesini başlattı.
Hayvancılıkla uğraşan yerel çiftçilere genç hayvanlar, maddi destek ve yem teşvikleri sağlanarak, bölgede 2020 yılına kadar manda sayısında %100’lük bir artış sağlandı.
Bölgedeki birçok aile manda sütü ve yoğurt üreterek geçimini sağlıyor. Ancak iklim değişikliğine atfedilen üç yıl boyunca üst üste gelen seller, kilometre taşı niteliğindeki göçü sekteye uğrattı.
Bölgedeki “mil kuraklığı” hayvan sayısında da azalmaya neden olurken, Tarım ve Orman Bakanlığı hayvan nüfusunu artırmak ve sektörü ayakta tutmak için çeşitli projeler hayata geçirdi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nde (TAGEM) “Halkın Anadolu Manda Yetiştiriciliği” projesi sorumlusu Ziraat Mühendisi Murat Turan Küçük, TAGEM’in Düzce’de manda sayısını artırmak için çalışma yürüttüğünü söyledi.
Küçük, iklim değişikliğine bağlı kuraklık ve seller nedeniyle son iki yıldır ülke genelinde manda popülasyonunun ve çiftçiliğin gerilediğine dikkat çekti.
“Projemiz başladığında ülkemizde 75.000-80.000 civarında manda vardı, 170.000-180.000’e ulaştık. Ancak son iki yıldır çevresel ve ekonomik etkenlerden dolayı manda sayımızda azalma oldu. Bölgemizdeki meraların seller nedeniyle yok olması manda yetiştiriciliğinin gelişmesini engelliyor” dedi.
Küçük, manda çiftçiliğinin meraya dayandığını vurgulayarak, “Mera alanları daraldıkça manda sayıları azalıyor. Sektörü ayakta tutmak için hayvanlar için faydalı otları artırarak, çevresel iyileştirmeler yaparak ve su kanalları açarak meraları rehabilite etmemiz gerekiyor.” dedi.
Küçük, TAGEM projesi kapsamında yetiştiricilere yönelik desteklerin devam ettiğini belirterek, “Projemizde buzağılayan mandalara 4.000 TL (120 $), tek hayvana 2.500 TL (75 $), seçilmiş damızlık hayvanlara ise 3.750 TL (113 $) destek sağlıyoruz. Yetiştiricilerimiz bu destekten memnun ancak meraların yetersiz olması nedeniyle işletmelerimiz daralıyor. Yüksek maliyetler de manda sayısının azalmasına katkıda bulunuyor.
“Sel doğal bir afettir ama buna karşı tedbir alabiliriz” dedi.
Düzce Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Cafer Çelik, bölgede yaklaşık 150 yıldır manda yetiştiriciliği yapıldığını söyledi.
Çelik, özellikle 2022 ve 2023’teki seller nedeniyle mera alanlarının azalması nedeniyle son yıllarda manda yetiştiricilerinin zorluklarla karşılaşmaya başladığını anlattı. “Hayvanlarımız için biraz daha fazla yaşam alanı istiyoruz” dedi.
Çelik, bu yönde ilgili kurumlarca çalışmalar yapıldığını belirterek, sel felaketlerinin önüne geçmek için daha fazla önlem alınması gerektiğini dile getirdi.
Bölgede mandacılığın nesilden nesile aktarıldığını vurgulayan Çelik, genç neslin yaşadıkları zorluklar nedeniyle bu işle uğraşmak istemediğini söyledi.
Türkiye’nin kuzeybatısındaki Düzce’de iklim değişikliği nedeniyle mera alanlarının daralması, manda sayısının azalmasına neden oldu.
Mera ve sulak alanların bolluğu nedeniyle Düzce, manda yetiştiriciliğinde önemli bir yere sahiptir. Bakanlık, 2011 yılında 76 hektarlık Efteni Gölü sulak alanını da kapsayan “Anadolu Manda Irkının Geliştirilmesi” projesini başlattı.
Hayvancılıkla uğraşan yerel çiftçilere genç hayvanlar, maddi destek ve yem teşvikleri sağlanarak, bölgede 2020 yılına kadar manda sayısında %100’lük bir artış sağlandı.
Bölgedeki birçok aile manda sütü ve yoğurt üreterek geçimini sağlıyor. Ancak iklim değişikliğine atfedilen üç yıl boyunca üst üste gelen seller, kilometre taşı niteliğindeki göçü sekteye uğrattı.
Bölgedeki “mil kuraklığı” hayvan sayısında da azalmaya neden olurken, Tarım ve Orman Bakanlığı hayvan nüfusunu artırmak ve sektörü ayakta tutmak için çeşitli projeler hayata geçirdi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nde (TAGEM) “Halkın Anadolu Manda Yetiştiriciliği” projesi sorumlusu Ziraat Mühendisi Murat Turan Küçük, TAGEM’in Düzce’de manda sayısını artırmak için çalışma yürüttüğünü söyledi.
Küçük, iklim değişikliğine bağlı kuraklık ve seller nedeniyle son iki yıldır ülke genelinde manda popülasyonunun ve çiftçiliğin gerilediğine dikkat çekti.
“Projemiz başladığında ülkemizde 75.000-80.000 civarında manda vardı, 170.000-180.000’e ulaştık. Ancak son iki yıldır çevresel ve ekonomik etkenlerden dolayı manda sayımızda azalma oldu. Bölgemizdeki meraların seller nedeniyle yok olması manda yetiştiriciliğinin gelişmesini engelliyor” dedi.
Küçük, manda çiftçiliğinin meraya dayandığını vurgulayarak, “Mera alanları daraldıkça manda sayıları azalıyor. Sektörü ayakta tutmak için hayvanlar için faydalı otları artırarak, çevresel iyileştirmeler yaparak ve su kanalları açarak meraları rehabilite etmemiz gerekiyor.” dedi.
Küçük, TAGEM projesi kapsamında yetiştiricilere yönelik desteklerin devam ettiğini belirterek, “Projemizde buzağılayan mandalara 4.000 TL (120 $), tek hayvana 2.500 TL (75 $), seçilmiş damızlık hayvanlara ise 3.750 TL (113 $) destek sağlıyoruz. Yetiştiricilerimiz bu destekten memnun ancak meraların yetersiz olması nedeniyle işletmelerimiz daralıyor. Yüksek maliyetler de manda sayısının azalmasına katkıda bulunuyor.
“Sel doğal bir afettir ama buna karşı tedbir alabiliriz” dedi.
Düzce Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Cafer Çelik, bölgede yaklaşık 150 yıldır manda yetiştiriciliği yapıldığını söyledi.
Çelik, özellikle 2022 ve 2023’teki seller nedeniyle mera alanlarının azalması nedeniyle son yıllarda manda yetiştiricilerinin zorluklarla karşılaşmaya başladığını anlattı. “Hayvanlarımız için biraz daha fazla yaşam alanı istiyoruz” dedi.
Çelik, bu yönde ilgili kurumlarca çalışmalar yapıldığını belirterek, sel felaketlerinin önüne geçmek için daha fazla önlem alınması gerektiğini dile getirdi.
Bölgede mandacılığın nesilden nesile aktarıldığını vurgulayan Çelik, genç neslin yaşadıkları zorluklar nedeniyle bu işle uğraşmak istemediğini söyledi.
