Başlık: İran’da Üniversite Kampüsünde Soyunan Genç Kadının Videosunun Arka Planı
Kaynak: UGC Yazan: Roja Asadi Unvan: BBC Farsça Tarih: 3 Kasım 2024
İran’ın başkenti Tahran’da bulunan İslam Azad Üniversitesi kampüsünde, bir genç kadının iç çamaşırlarıyla dolaşarak tutuklandığına dair videolar, 2 Kasım’dan itibaren sosyal medya platformlarında yayılmaya başladı. Bu görüntüler, ülkede geniş bir tartışma ve tepki yarattı. Videoların, 2 Kasım Cumartesi günü öğleden sonra üniversitenin Bilim ve Araştırma Bölümü’nün çevresinde çekildiği doğrulandı ve tanıklarla iletişime geçildi.
Videolarda neler yer alıyor? Görüntülerde, Bilim ve Araştırma Bölümü binalarının merdivenlerinde iç çamaşırlarıyla oturan genç kadın, erkek ve kadın güvenlik görevlileriyle bir tartışma içine girmiş gibi görünüyor, ama konuşmaları duyulmuyor. Kadın kampüs içinde yürürken çekilmiş farklı sahneler de mevcut. Bu videolar, kadının soyunmasının hemen sonrasını gösteriyor; ancak bunun öncesinde meydana gelen olaylara dair görüntü bulunmuyor.
Uzak mesafeden, muhtemelen bir sınıf penceresinden çekilen başka bir videoda, kadının binalar arasında yürüdüğü görülüyor. Vücut hareketlerinden, şortunu çıkardığı anlaşılıyor. Çevrede bulunan insanların tepkileri de bu durumu destekliyor. Birkaç dakika içinde olay yerine Ahlak Polisi’ne ait bir araç ve birkaç görevli geliyor. Görüntülerde, birkaç polisin inip, kızı zorla araca bindirdiği gözlemleniyor.
Videolar nasıl değerlendirildi? İran dışındaki birçok medya organı ve sosyal medyada yayımlanan haberlerde, kadının eylemi başörtüsü zorunluluğuna ve üniversite güvenlik görevlilerinin tutumuna karşı bir protesto olarak lanse edildi. Bu haberlerin çoğu, İran’daki öğrenci hareketleri tarafından yayınlanan Amir Kabir adlı bültenin Telegram kanalındaki bilgilere dayanıyordu. Bu bültende, kadının İslam Devrimi Muhafızları Ordusu’na bağlı gönüllü kuvvetler tarafından rahatsız edildiği ve güvenlik güçleri tarafından kıyafetlerinin yırtıldığı iddia edildi. Ardından kadının tüm kıyafetlerini çıkararak protestoya başladığı belirtildi. BBC Farsça, Amir Kabir yayınlarına ulaştı. Yayın, bu iddiaları konu hakkında bilgi sahibi bir kaynağa dayandırdığını belirtti.
Tanıkların ifadeleri neler? Olay anında orada bulunan iki tanık, BBC Farsça’ya yaptıkları açıklamalarda, polisle yaşanan tartışmanın detaylarını aktardılar. Tanıklar, genç kadının “elinde cep telefonuyla birkaç sınıfa girdiğini ve öğrencileri videoya çekiyormuş gibi davrandığını” söylediler. Bu durumu rahatsızlık verici bulan profesörlerden biri, sıradaki öğrencilerden birini kadını takip etmesi için peşinden gönderdi. Ancak tanıkların birine göre, öğrenciler genç kadınla yüzleştikten sonra kadının “çığlık attığını ve bağırdığını” ifade etti. Diğer bir tanık ise, avluya vardığında kadının kıyafetlerini çıkardığını gördüğünü belirtti. Buna göre, genç kadın ile polis arasında bir kavga yaşanmamıştı ve tanıklar, kadının kıyafetlerini çıkardığı ana tanıklık edemediler. Tanıklara göre genç kadın, bina içinde öğrencilere, “Sizi kurtarmaya geldim” dedi.
Üniversite yönetiminin tepkisi ne oldu? Azad Üniversitesi Halkla İlişkiler Müdürü Amir Mahcub, X sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda, kadın ile üniversite güvenliği arasında bir çatışma yaşandığını inkar etti. Mahcub, kadının tutuklanmasının ardından karakola gittiğini vurgulayarak, “Kadının fiziksel durumunun oldukça iyi olduğunu acil servisin doğruladığını” ifade etti. Mahcub ayrıca, “Soruşturmalar, zihinsel sorunları nedeniyle sınıf arkadaşlarını ve öğretmenlerini videoya çekmeye başladığını ve onların itirazlarına maruz kaldığını gösteriyor” dedi. Üniversite yönetimi, genç kadının “ağır ruhsal sorunlar yaşadığı ve bir sağlık merkezine sevk edildiği” yönünde ifadelerde bulundu.
BM ve Af Örgütü’nden ‘serbest bırakılması’ çağrısı Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Özel Raportörü ile Uluslararası Af Örgütü, genç kadının gözaltına alınmasına tepki gösterdi. Uluslararası Af Örgütü’nün İran şubesi, X hesabından yaptığı açıklamada, “İranlı yetkililer, 2 Kasım’da İslami Azad Üniversitesi’ndeki güvenlik görevlileri tarafından zorunlu başörtüsüne yönelik tacize karşı protesto amacıyla kıyafetlerini çıkardıktan sonra şiddetle tutuklanan bir öğrenciyi derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakmalıdır” çağrısında bulundu. Ayrıca, “Gözaltında kendisine yönelik dayak ve cinsel şiddet iddialarının bağımsız ve tarafsız bir şekilde soruşturulması gerekmektedir” ifadelerine yer verildi. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’nin İran Özel Raportörü Mai Sato ise X hesabından, “Bu olayı ve yetkililerin tepkisini yakından takip edeceğim” dedi.
